આજનો દિવસ- મહાન કલાકાર પૃથ્વીરાજકપુરના નામે

અભિનેતા અને ફિલ્મ નિર્માતા પૃથ્વીરાજકપુર હિન્દી સિનેમાને આગળ લઈ જવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમણે તેમની આખી કારકિર્દીમાં બહુ ઓછી ફિલ્મોમાં કામ કર્યું, પરંતુ તેમના દ્વારા ભજવવામાં આવેલા પાત્રો આજે પણ સિનેપ્રેમીઓના દિલમાં જીવંત છે. તેમણે ઐતિહાસિક ફિલ્મ 'મુગલ-એ-આઝમ'માં અકબરના પાત્રને જીવંત કર્યું હતું. 63 વર્ષ પહેલા રિલીઝ થયેલી આ ફિલ્મ આજે પણ ઈતિહાસના પાનામાં નોંધાયેલી છે. પૃથ્વીરાજકપુરની જન્મજયંતિ 3જી નવેમ્બરે છે. આ અવસર પર અમે તમને તેમની સાથે જોડાયેલી એક રસપ્રદ વાત જણાવીએ.

પૃથ્વીરાજકપુર જીંદાદિલ હતા 
પૃથ્વીરાજકપૂર માત્ર એક મહાન અભિનેતા જ નહીં પરંતુ એક ઉમદા વ્યક્તિ પણ હતા. તેણે તેની અંતિમ ક્ષણોમાં પણ જીવનનો આનંદ માણવાનું બંધ કર્યું નહીં. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે કેન્સરથી પીડિત હોવા છતાં પૃથ્વીરાજ કપૂરે પૌત્ર રણધીર કપૂરના લગ્નમાં જોરશોરથી ડાન્સ કર્યો હતો. તેને આવું કરતા જોઈને પરિવાર અને લગ્નના મહેમાનો પણ દંગ રહી ગયા.

પૃથ્વીરાજ્રકકપુરનો પહેલો પ્રેમ નાટક સાથે હતો.પૃથ્વી થિયેટર્સ નામે એમનું નાટ્ય ગૃપ હતું.દેશના મોટાભાગના શહેરોમાં એમણે નાટ્ય પ્રયોગો કરેલા. રાજકપુર અને શશીકપુર પૃથ્વી થીયેટરના ઘણા નાટકો કરેલા. એ શિસ્ત બાબતે ઘણા કડક હતા.ઘરમાં પણ એ શિસ્ત બાબતે હઠાગ્રહી હતા અને એ કારને જ રાજકપુર ફિલ્મ મેકિંગ દરમ્યાન શિસ્તનો આગ્રહ રાખતા.

આધુનિક ભારતીય થિયેટર વિશે વાત કરીએ તો સૌથી પહેલા મનમાં જે મહાન વ્યક્તિ આવે છે તે સ્વાભાવિક રીતે  પૃથ્વીરાજકપૂર જ હોય.  છે.

એમનો થીયેટર પ્રેમ ઝનુન કહી શકાય એ કક્ષાનો હતો. થિયેટર પ્રત્યેનો તેમનો બેલગામ જુસ્સો, અને તેની સામાજિક જવાબદારીની તીવ્ર ભાવના સાથે જોડાયેલી હતી. એ જાણતા હતા કે થિયેટર પાસે કેટલી તાકાત છે? સમાજને પ્રભાવિત કરવાની અને બદલવાની, વિચાર અને ક્રિયાને પ્રેરણા આપવાની નાટક પાસે અસીમ તાકાત છે.

તેમણે દિગ્દર્શન અને અભિનય, સ્ક્રીન અને સ્ટેજ, લેખન અને નિર્માણ, બધું સમાન રીતે સરળતા સાથે કર્યું,

તેમનાં દિગ્દર્શિત અને લખેલા નાટકોના 2,662 શો એમના ઝનુનની સાબિતી છે.  પોતાના નાટકો પોતાના અંગત ખર્ચે વાર્તાઓ કહીને સમગ્ર ભારતમાં લઈ ગયા. તે ઘણીવાર તેમની ફિલ્મની કમાણી પણ નાટકોમાં રોકી દેતા.

IPTA ના સ્થાપક 

ઇન્ડિયન પીપલ્સ થિયેટર એસોસિએશન (IPTA) ના સ્થાપક સભ્ય, પૃથ્વીરાજ કપૂરે આખરે પોતાની કંપની, પૃથ્વી થિયેટર્સની સ્થાપના કરી. તેની સાથે, તેમણે સામાજિક અને રાજકીય સુસંગતતા ધરાવતા નાટકો ભજવ્યા. વિષયો વૈવિધ્યસભર હતા-ભારત છોડો કાર્યક્રમ અને રાષ્ટ્રવાદી ચળવળથી માંડીને પઠાણ જેવા નાટકો જે હિન્દી-મુસ્લિમ એકતા અને વિવિધ ધર્મના માણસો વચ્ચે મિત્રતાની હિમાયત કરે છે. આજના વાતાવરણમાં, તે સંદેશ ખાસ કરીને સંબંધિત છે.

સ્ટેજ પ્રત્યેના તેમના પ્રેમે દેશમાં સૌથી જાદુઈ થિયેટર જગ્યાઓમાંથી એક - 'પૃથ્વી થિયેટર'ને જન્મ આપ્યો. આ જગ્યા ભારતના તમામ થિયેટર સાથે સંકળાયેલ કર્દ્વામીઓ માટે આદરણીય તીર્છેથ સમું છે. પૃથ્વીમાં નાટક મંચસ્થ કરવું કે જોવું એ નાત્યાપ્રેમીઓ માટે ગર્વનો વિષય છે.

મુંબઈ જૂહુ સ્થિત પૃથ્વી થીયેટર પવિત્ર સ્ટૉમ્પિંગ ગ્રાઉન્ડ છે જે લાખો લોકો થિયેટર માટેના પ્રેમની સાક્ષી આપે છે. ભલે તે કલાકાર હોય કે દર્શક તરીકે, પૃથ્વી સ્ટેજ આપણને બધાને અદ્ભુત વહેંચાયેલ માનવ અનુભવમાં ભાગ લેવાની મંજૂરી આપે છે જે થિયેટર છે.

શશીકપૂરે પૃથ્વીરાજનું આ સપનું સંભાળીને રાખ્યું અને જતન કર્યું.

લગ્નમાં મોટા સ્ટાર્સે ભોજન પીરસ્યું હતું
શમ્મીકપુરની પત્ની નીલાદેવીએ થોડા સમય પહેલા ઈ-ટાઈમ્સને આપેલા ઈન્ટરવ્યુ દરમિયાન આ વાતનો ખુલાસો કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું, 'ઋતુ રાજ કપુર અને રાજન નંદાના લગ્ન ખૂબ જ ધામધૂમથી થયા હતા. ઘણા મહેમાનો આવ્યા હતા. શું તમે જાણો છો કે લગ્નમાં કોણ ભોજન પીરસતું હતું? મનોજ કુમાર, રાજેન્દ્ર કુમાર અને ઘણા મોટા સ્ટાર્સ. બધાએ કહ્યું કે અમારી  જ દીકરીના લગ્ન છે.

કેન્સર અને ઉંચા તાવ દરમિયાન પણ ડાન્સ કર્યો
નીલાએ વધુમાં જણાવ્યું કે, રણધીરકપુર અને બબીતાના લગ્નમાં પૃથ્વીરાજ કપૂરે ઘણો આનંદ માણ્યો હતો. તેણે કહ્યું, 'તે સમયે મારા સસરા કેન્સરથી પીડિત હતા અને તેમને ખૂબ જ તાવ પણ હતો, પરંતુ તેમણે તેની બિલકુલ પરવા કરી ન હતી. તે બહાર આવ્યો અને ઘોડીની સામે જોરશોરથી નાચવા લાગ્યો. તમને જણાવી દઈએ કે પૃથ્વીરાજકપુરનું  મૃત્યુ 29 મે, 1972ના રોજ કેન્સરને કારણે થયું હતું. તેમના મૃત્યુના 16 દિવસ બાદ જ તેમની પત્ની રામસરનીએ પણ દુનિયાને અલવિદા કહી દીધું.

આ પણ વાંચો: નારદ એટલે જીવણ,વિલનનો પર્યાય જીવણ