ગ્રાહકો માટે સારા સમાચાર: RBIએ બેંકોની ડિજિટલ સેવાઓ માટે નવા અને કડક નિયમો લાગુ કર્યા, જાણો વિગતો.

• RBIએ ડિજિટલ બેન્કિંગ સેવાઓ માટે નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરી (RBI Digital Banking Guidelines)
• આ નિયમો 1 જાન્યુઆરી 2026 થી લાગુ થશે
• બેંકો હવે ગ્રાહકને સર્વિસ બંડલ કરવા દબાણ નહીં કરી શકે
• ટ્રાન્ઝેક્શન માટે SMS/ઈમેઇલ એલર્ટ અને સ્પષ્ટ સંમતિ ફરજિયાત
• નવા નિયમોથી ગ્રાહકો માટે સુરક્ષા અને સ્પષ્ટતા વધશે

RBI Digital Banking Guidelines : જુલાઈમાં જારી કરાયેલા ડ્રાફ્ટ પર ઇન્ડસ્ટ્રીના પ્રતિભાવ બાદ રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI)એ આજે ડિજિટલ ચેનલ દ્વારા બેન્કિંગ સેવાઓ પૂરી પાડવા માટેની નવી માર્ગદર્શિકા (Guidelines) જારી કરી છે. આ નિયમો 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી લાગુ થશે.

આ નિયમો બેંકોની મંજૂરી પ્રક્રિયાને વધુ કડક બનાવશે, કમ્પ્લાયન્સ અને ગ્રાહક સુરક્ષાની જરૂરિયાતોમાં વધારો કરશે, અને ડિસ્ક્લોઝર તેમજ ફરિયાદ નિવારણના ધોરણોને મજબૂત કરશે.

નવા નિયમોની જરૂરિયાત શા માટે પડી? (RBI Digital Banking Guidelines)

આ નિયમો એવી વધતી જતી ફરિયાદોના જવાબમાં આવ્યા છે, જેમાં સામે આવ્યું હતું કે બેંકો ઇન્ટરનેટ બેન્કિંગ સેવાઓનો લાભ લેવા અથવા કાર્ડ એક્ટિવેટ કરવા માટે ગ્રાહકો પર મોબાઇલ એપ્સ ડાઉનલોડ કરવા દબાણ કરી રહી હતી.

આ માર્ગદર્શિકા એવા સમયે આવી છે જ્યારે રેગ્યુલેટર ગ્રાહકના અનુભવ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યો છે અને સેવાઓને એકસાથે બંડલ કરવાથી બેંકોને અટકાવવા કડક પગલાં લઈ રહ્યો છે.

ડિજિટલ બેન્કિંગ ચેનલ શું છે? (RBI Digital Banking Guidelines)

ડિજિટલ બેન્કિંગ ચેનલો એ ચેનલો છે જેના દ્વારા બેંકો ઇન્ટરનેટ બેન્કિંગ, મોબાઇલ બેન્કિંગ અને અન્ય ઇલેક્ટ્રોનિક પ્લેટફોર્મ પર સેવાઓ પૂરી પાડે છે.

આમાં સંપૂર્ણપણે ટ્રાન્ઝેક્શનલ બેન્કિંગ સેવાઓ (જેમ કે લોન, ફંડ ટ્રાન્સફર) અને માત્ર જોવા-સંબંધિત સેવાઓ (જેમ કે બેલેન્સ ચેક, સ્ટેટમેન્ટ ડાઉનલોડ) બંનેનો સમાવેશ થાય છે.

બેંકો માટે મુખ્ય નિયમો શું છે?

આ નવા ફ્રેમવર્ક હેઠળ, ડિજિટલ બેન્કિંગ સેવાઓના રજીસ્ટ્રેશન કે કેન્સલેશન માટે ગ્રાહકની સ્પષ્ટ અને દસ્તાવેજીકૃત સંમતિ (Documented Consent) ફરજિયાત છે.

ગ્રાહક લોગ ઇન કરે તે પછી, બેંકો ગ્રાહકની ખાસ પરવાનગી વિના થર્ડ-પાર્ટી પ્રોડક્ટ્સ કે સેવાઓ દર્શાવી શકશે નહીં.

બેંકોએ તમામ નાણાકીય અને બિન-નાણાકીય વ્યવહારો માટે SMS અથવા ઇમેઇલ દ્વારા એલર્ટ મોકલવા પડશે.

જ્યાં RBI અને પેમેન્ટ સિસ્ટમ ઓપરેટર બંનેના નિયમો લાગુ પડતા હોય, ત્યાં વધુ કડક નિયમો લાગુ થશે.

RBI Action

નવા નિયમોથી ગ્રાહકોને કેવી રીતે મદદ મળશે?

આ નિયમો ગ્રાહક કેન્દ્રીત છે અને તેનાથી યુઝર્સને મોટી રાહત મળશે:

ગ્રાહકોને ડેબિટ કાર્ડ જેવી અન્ય સેવાઓ મેળવવા માટે ડિજિટલ ચેનલ પસંદ કરવાની ફરજ પાડવામાં આવશે નહીં.

તેઓ ડિજિટલ-બેન્કિંગ સેવાનું કોઈપણ સંયોજન પસંદ કરી શકે છે, અને બેંકો તેમને બંડલ કરી શકશે નહીં.

રજીસ્ટ્રેશન માટે, બેંકોએ નિયમો અને શરતો સ્પષ્ટ અને સરળ ભાષામાં સમજાવવી પડશે, જેમાં ફી, હેલ્પ ડેસ્ક અને ફરિયાદ નિવારણ ચેનલોની વિગતોનો સમાવેશ થાય છે.

આ પગલાંથી ડિજિટલ-બેન્કિંગ સેવાઓના યુઝર્સ માટે સુરક્ષા અને સ્પષ્ટતામાં સુધારો થવાની અપેક્ષા છે. આ નિયમો હાલમાં NBFCs અને ફિનટેક પર લાગુ થશે નહીં, પરંતુ જો બેંકો થર્ડ પાર્ટીને સેવાઓ આઉટસોર્સ કરે તો તેમને વર્તમાન નિયમોનું પાલન કરવું પડશે.

આ પણ વાંચો : બ્રિટિશ કાળની કાદિયન-બિયાસ રેલ લાઇન ફરી શરૂ કરાશે, જાણો કેવું છે આયોજન