ભક્ત પ્રહલાદની આસ્થા અને રાધા-કૃષ્ણના પ્રેમનું પર્વ એટલે હોળી

સનાતન ધર્મમાં દરેક તહેવારનું પોતાનું અનેરું અને આગવું મહત્વ હોય છે. તે પછી દિવાળી હોય, હોળી હોય કે અન્ય કોઈ તહેવાર હોય.દરેક તહેવારની પાછળ એક કથા છુપાયેલ હોય છે. હોળીનું મહાત્મહય પણ અદભૂત છે. હોળીએ ભક્ત પ્રહલાદની ભક્તિ, આસ્થા અને શ્રદ્ધાનું પ્રતિક.  હોળી એટલે સત્યનો અસત્ય ઉપર, અજ્વાળાનો અંધારા ઉપર વિજય. વધુમાં હોળીએ આજે પણ રાધા અને કૃષ્ણના પ્રેમની ગાથાનઆ પુરાવા પૂરા પાડે છે. તો ચાલો આજે જાણીએ શું છે હોળીની કથા, કેમ ઉજવાય છે હોળીનું આ પર્વ

ભક્ત પ્રહલાદ અને રાક્ષસ રાજાની કથા

હિરણ્યકશિપુ નામનો ક્રુર રાજા હતો જે અમર બનવાની ઈચ્છા રાખતો હતો. આ ઈચ્છા પૂર્ણ કરવા માટે તેણે ભગવાન બ્રહ્મા પાસેથી વરદાન મેળવવા માટે કઠોર તપસ્યા કરી. પ્રસન્ન થઈને, ભગવાન બ્રહ્માએ હિરણ્યકશિપુને વરદાન આપ્યું અને તેની પાંચ ઈચ્છાઓ પૂરી કરી : તે બ્રહ્મા દ્વારા બનાવેલા કોઈપણ પ્રાણીના હાથે મૃત્યુ પામે નહીં, તે દિવસે કે રાતે, કોઈ શસ્ત્રથી, પૃથ્વી પર કે આકાશમાં મૃત્યુ પામે નહીં, અંદર કે બહાર. કે તેનો નાશ થશે નહીં, કે તે માણસો કે પ્રાણીઓ, દેવો કે રાક્ષસો દ્વારા માર્યા જશે નહીં, કે તે અજોડ હશે, કે તેની પાસે ક્યારેય અનંત શક્તિ નહીં હોય, અને તે એકમાત્ર શાસક હશે.

વરદાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી, હિરણ્યકશિપુને અજેય લાગ્યું. જેણે તેની સર્વોપરિતા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો, તેણે તે બધાને સજા કરી અને મારી નાખ્યા. હિરણ્યકશિપુને એક પુત્ર પ્રહલાદ હતો. પ્રહલાદે તેના પિતાને ભગવાન તરીકે પૂજવાની ના પાડી. તે વિષ્ણુમાં વિશ્વાસ અને પૂજા કરવાનું ચાલુ રાખ્યું.

ભગવાન વિષ્ણુમાં પ્રહલાદની શ્રદ્ધાથી હિરણ્યકશિપુ ગુસ્સે થયો અને તેણે પ્રહલાદને મારી નાખવાના અનેક પ્રયાસો કર્યા, જે બધા નિષ્ફળ ગયા. આ પ્રયાસોમાં, એકવાર, રાજા હિરણ્યકશિપુની બહેન હોલિકાએ પ્રહલાદને મારવા માટે તેના ભાઈને ટેકો આપ્યો. વિષ્ણુ પુરાણ અનુસાર, હોલિકાને બ્રહ્માજી તરફથી એક કપડાનું વરદાન મળ્યું હતું જે ક્યારેય અગ્નિથી બળી ન શકે. હોલિકા આવીને પ્રહલાદને બાળવા એ જ કપડું પહેરીને અગ્નિમાં બેસી ગઈ. પ્રહલાદે ભગવાન વિષ્ણુના નામનો જાપ કરતાની સાથે જ હોલિકાનું અગ્નિરોધક વસ્ત્ર પ્રહલાદ પર આવી ગયું અને તે બચી ગયો, જ્યારે હોલિકા બળીને રાખ થઈ ગઈ.

ત્યારથી, હોલિકા દહન સદીઓથી દર વર્ષે અનિષ્ટ પર સારાની જીતની ઉજવણી કરવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. હોલિકા દહનની કથા પાપ પર ધર્મની જીતનું પ્રતીક છે.

શ્રી કૃષ્ણ અને રાધાના પ્રેમની ગાથા

હોળી સાથે ભક્ત પ્રહલાદની કથા ઉપરાંત ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ અને રાધાના પ્રેમની ગાથા પણ સંકળાયેલી છે. હિન્દુ પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, રાધા અત્યંત ગોરી હતી અને ભગવાન કૃષ્ણનો રંગ કાળો હતો. તેમના અલગ-અલગ ત્વચાના રંગના કારણે, કૃષ્ણ ઘણીવાર ચિંતિત રહેતા કે રાધા તેમને સ્વીકારશે કે કેમ અને તેમની માતા યશોદાને ફરિયાદ કરી. યશોદાએ એકવાર મજાકમાં સૂચન કર્યું હતું તો ત્યાર બાદ કૃષ્ણએ કોઈપણ રંગભેદને છુપાવવા માટે રાધાના ચહેરાને અલગ રંગ રંગી દીધો હતો. આમ આ મુજબ રંગોના ઉત્સવની શરૂઆત થઈ હોવાનું માનવામાં આવે છે.

આ પણ વાંચો : HOLI : હોલિકા પર્વનું આપણા જીવનમાં મહત્વ