Jagannath Rath Yatra 2025: આ ખાસ લાકડામાંથી બને છે ભગવાનનો ભવ્ય રથ, બનાવવાની કામગીરી શરૂ

• અક્ષય તૃતીયાનાં શુભ દિવસ પર ભવ્ય રથો બનાવવાની થાય છે શરૂઆત
• પૌરાણિક માન્યા અનુસાર દ્વાપર યુગમાં ભગવાન કૃષ્ણે રથયાત્રા કાઢી હતી
• આ ઘટનાને યાદ કરી દર વર્ષે આ તિથિએ રથનું નિર્માણ કાર્ય શરૂ થાય છે

30 એપ્રિલના રોજ અક્ષય તૃતીયાના શુભ અવસર પર, ભગવાન જગન્નાથ, દેવી સુભદ્રા અને બલભદ્રજીની વાર્ષિક રથયાત્રા માટે ભવ્ય રથોનું પરંપરાગત બનાવવાનું શરૂ થઈ ગયું છે. આ સદીઓ જૂની પરંપરાનું પૌરાણિક મહત્વ છે. પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર દ્વાપર યુગમાં ભગવાન કૃષ્ણએ તેમના ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે અક્ષય તૃતીયાના દિવસે શહેરની ભ્રમણ માટે રથયાત્રા કાઢી હતી. આ ઘટનાને યાદ કરીને દર વર્ષે આ તિથિએ રથનું નિર્માણ શરૂ કરવામાં આવે છે.

રથયાત્રાનો પૌરાણિક ઇતિહાસ

શ્રીમદ્ ભાગવત પુરાણ અનુસાર, જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણ તેમના ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે દ્વારકામાં રહેતા હતા, ત્યારે એક દિવસ તેમણે રથ પર શહેરની ભ્રમણ કરવાનું નક્કી કર્યું. આ ઇચ્છા પૂરી કરવા માટે તેમણે વિશ્વકર્મા પાસેથી ત્રણ ભવ્ય રથ બનાવડાવ્યા. બીજી માન્યતા અનુસાર જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણના મામા કંસએ તેમને મારવાની યોજના બનાવી, ત્યારે કંસએ તેમના દરબારી અક્રુરને રથ સાથે ગોકુળ મોકલ્યો અને કૃષ્ણ તેમના ભાઈ બલરામ સાથે રથ પર બેસીને મથુરા જવા રવાના થયા. એવું કહેવાય છે કે ગોકુળના લોકો આ દિવસને રથયાત્રાના પ્રસ્થાન તરીકે માનતા હતા.

જગન્નાથજી નંદીઘોષ રથ પર બિરાજમાન છે

ભગવાન જગન્નાથના રથનું નામ નંદીઘોષ છે. જેને બનાવવા માટે કારીગરો 832 લાકડાનો ઉપયોગ કરે છે. આ ભવ્ય રથ ૧૬ પૈડા પર ઉભો છે, તેની ઊંચાઈ ૪૫ ફૂટ અને લંબાઈ ૩૪ ફૂટ છે. સારથિનું નામ દારુક છે, જ્યારે રક્ષકનું નામ ગરુડ છે. રથને ખેંચતા દોરડાનું નામ શંખચૂર્ણ નાગુની છે અને તેના પર ત્રૈલોક્ય મોહિની નામનો ધ્વજ લહેરાતો હોય છે. રથ ખેંચતા ચાર ઘોડાઓના નામ શંખ, બહલક, સુવેત અને હરિદાશ્વ છે. ભગવાન જગન્નાથના રથ પર નવ દેવતાઓ, વરાહ, ગોવર્ધન, કૃષ્ણ, ગોપીકૃષ્ણ, નરસિંહ, રામ, નારાયણ, ત્રિવિક્રમ, હનુમાન અને રુદ્ર સવારી કરે છે. આ રથને ગરુન્ડધ્વજ અને કપિધ્વજ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. નંદીઘોષ રથ ફક્ત ભગવાન જગન્નાથની યાત્રાનું માધ્યમ નથી પણ તે ભક્તિ, પરંપરા અને આધ્યાત્મિક ઉર્જાનું એક અનોખું પ્રતીક પણ છે.

આ પણ વાંચોઃ Bhagavad Gita: ગીતા અને નાટ્યશાસ્ત્ર: ભારતની સાંસ્કૃતિક શ્રેષ્ઠતાની વૈશ્વિક સ્વીકૃતિ

દર્પદલન રથ પર દેવી સુભદ્રા

ભગવાન કૃષ્ણની બહેન દેવી સુભદ્રાજીના રથનું નામ દેવદલન છે, જેને લોકો દર્પદલન તરીકે પણ ઓળખે છે. આ રથ બનાવવા માટે 593 લાકડાના ટુકડાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ રથ 12 પૈડા પર ઉભો છે, જેની લંબાઈ 31 ફૂટ અને ઊંચાઈ 43 ફૂટ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ રથના સારથિ અર્જુન પોતે છે અને રથના રક્ષક જય દુર્ગા દેવી છે. આ રથ સાથે બાંધેલા દોરડાને સ્વર્ણચુડ નાગુની કહેવામાં આવે છે અને રથ પર લહેરાતા ધ્વજને નાદમ્બિકા કહેવામાં આવે છે. સુભદ્રાના રથને ખેંચતા ચાર ઘોડાઓ છે - રૂચિકા, મોચિકા, જીત અને અપરાજિતા. આ રથને દેવી સુભદ્રાની શક્તિ, સૌમ્યતા અને વિજયનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.

બલભદ્ર જી તાલધ્વજ રથ પર સવારી કરે છે

બલભદ્ર જીના રથને તાલધ્વજ કહેવામાં આવે છે. આ ત્રણ રથોમાં સૌથી મજબૂત અને સૌથી મોટો છે; તેને બનાવવા માટે 763 લાકડાના ટુકડાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ રથ 14 પૈડા પર ઉભો છે, જેની ઊંચાઈ 44 ફૂટ અને લંબાઈ 33 ફૂટ છે. આ રથના સારથિનું નામ માતાલી છે, જ્યારે રક્ષક વાસુદેવ માનવામાં આવે છે. રથ સાથે બાંધેલા દોરડાને વાસુકી નાગ કહેવામાં આવે છે અને તેના પર લહેરાતા ધ્વજને ઉન્નાની કહેવામાં આવે છે. બલરામના રથને ચાર ઘોડાઓ દ્વારા ખેંચવામાં આવે છે - તીવરા, ઘોર, દીર્ઘાશ્રમ અને સ્વર્ણભ. આ રથને બલરામજીની શક્તિ, ધૈર્ય અને નેતૃત્વનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.

આ રથ લીમડા અને નારિયેળના લાકડામાંથી બનેલો છે

રથના નિર્માણ માટે પસંદ કરાયેલું લાકડું પુરી નજીકના દાસપલ્લાના જંગલોમાંથી લાવવામાં આવે છે. પરવાનગી મેળવ્યા પછી ફક્ત ખાસ લીમડા અને નારિયેળના ઝાડ કાપવામાં આવે છે. વન દેવીની પૂજા અને ગ્રામદેવીની પરવાનગી પછી જ લાકડા પુરી પહોંચે છે.

આ પણ વાંચોઃ Rashifal 1 May 2025 : આદિત્ય યોગને કારણે આ રાશિના લોકોને આજે સમૃદ્ધિ અને લાભ મળશે

રથ કેવી રીતે બને છે?

રથ ડિઝાઇન કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવેલા સુથારોના જૂથ, લાકડા કાપીને કોતરણી કરે છે. ચિત્રકારોનો કાર્ય રથને રંગવાનું અને દોરવાનું છે. પછી બીજા સ્તર પર, સુચીકર અથવા દરજી નોકર રથને સજાવવા માટે કપડાં સીવે છે. સૌથી છેલ્લે રથ ભોઈ આવે છે જેઓ મુખ્ય કારીગરોના સહાયક અને મજૂર છે. તેમના વિના, રથ બાંધકામની કલ્પના પણ કરી શકાતી નથી. આ દરેક કારીગરને મદદ પૂરી પાડે છે. ખાસ વાત એ છે કે પુરીમાં રથ બનાવનારા લોકો સદીઓથી એક જ પેઢીના છે અને આ કાર્યનું જ્ઞાન તેમને વારસાગત મળ્યું છે.

આ પણ વાંચોઃ Rashifal 1 May 2025 : આદિત્ય યોગને કારણે આ રાશિના લોકોને આજે સમૃદ્ધિ અને લાભ મળશે