• બોલિવૂડે ગુમાવ્યો એક મહાન કલાકાર
• દેશભક્તિ ફિલ્મોના દિગ્દર્શક મનોજ કુમારનું નિધન
• મનોજ કુમારની અભિનેતાથી દિગ્દર્શક અને રાજકારણ સુધીની સફર
• પાકિસ્તાનથી ભારત અને બોલિવૂડ સુધી મનોજ કુમારની અનોખી કથા
• મનોજ કુમારના જીવનની કેટલીક અજાણી બાબતો

RIP Manoj Kumar : હિન્દી સિનેમાના દિગ્ગજ અભિનેતા અને દિગ્દર્શક મનોજ કુમારનું 87 વર્ષની ઉંમરે અવસાન થયું છે. તેમણે મુંબઈની કોકિલાબેન ધીરુભાઈ અંબાણી હોસ્પિટલમાં અંતિમ શ્વાસ લીધા. તેમના નિધનના સમાચારથી બોલિવૂડ જગતમાં શોકની લાગણી ફેલાઈ ગઈ છે. મનોજ કુમારે પોતાના અભિનય, દિગ્દર્શન અને દેશભક્તિપૂર્ણ ફિલ્મો દ્વારા ભારતીય સિનેમામાં એક અનોખું સ્થાન હાંસલ કર્યું હતું, જેને ક્યારેય ભૂલી શકાશે નહીં. તેમને ‘ભારત કુમાર’નું બિરુદ મળ્યું હતું, જે તેમની રાષ્ટ્રપ્રેમથી ભરેલી ફિલ્મોની ઓળખ બની. પાકિસ્તાનમાં જન્મેલા આ કલાકારે પોતાના જીવનકાળમાં અનેક પુરસ્કારો પ્રાપ્ત કર્યા અને દર્શકોના દિલમાં ખાસ જગ્યા બનાવી. ચાલો, તેમના જીવન અને કરિયરની કેટલીક મહત્વની વાતો જાણીએ.

પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ

મનોજ કુમારનો જન્મ 24 જુલાઈ, 1937ના રોજ એબોટાબાદમાં થયો હતો, જે તે સમયે ભારતનો ભાગ હતો અને હવે પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનખ્વા પ્રાંતમાં આવે છે. ભારતના ભાગલા પછી તેમનો પરિવાર ભારતમાં સ્થળાંતર કરી ગયો. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે તેમનું મૂળ નામ હરિકિશન ગિરી ગોસ્વામી હતું. તેમણે દિલ્હી યુનિવર્સિટીના હિન્દુ કોલેજમાંથી શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યું. અભ્યાસ પછી, તેમણે ફિલ્મ ઉદ્યોગમાં પ્રવેશવાનો નિર્ણય લીધો, જે તેમના જીવનનો એક મહત્વનો નિર્ણય સાબિત થયો. દિલીપ કુમારની ફિલ્મ ‘શબનમ’થી પ્રભાવિત થઈને તેમણે પોતાનું નામ બદલીને મનોજ કુમાર રાખ્યું અને બોલિવૂડમાં પગ મૂક્યો.

ફિલ્મી કરિયરની શરૂઆત અને સફળતા

મનોજ કુમારે પોતાના કરિયરમાં કુલ 35 ફિલ્મોમાં કામ કર્યું, જેમાંથી ઘણી દેશભક્તિ અને સામાજિક સંદેશ આપતી હતી. તેમની કેટલીક યાદગાર ફિલ્મોમાં ‘કાંચ કી ગુડિયા’, ‘વો કૌન થી’, ‘ક્રાંતિ’, ‘પૂરબ ઔર પશ્ચિમ’, ‘શિરડી વાલે સાંઈ બાબા’ અને ‘ઉપકાર’નો સમાવેશ થાય છે. ‘ઉપકાર’ ફિલ્મે તેમને ‘ભારત કુમાર’ની ઉપાધિ અપાવી, જે તેમની ઓળખનો અભિન્ન ભાગ બની ગઈ. 1995માં ‘મેદાન-એ-જંગ’ રિલીઝ થયા બાદ તેમણે અભિનયને અલવિદા કહ્યું. તેમની છેલ્લી દિગ્દર્શિત ફિલ્મ ‘જય હિંદ’ 1999માં આવી. ફિલ્મી દુનિયા છોડ્યા પછી તેમણે રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો, પરંતુ તેમનો સિનેમામાં યોગદાન હંમેશાં યાદ રહેશે.

પુરસ્કારો અને સન્માન

મનોજ કુમારની પ્રતિભાને અનેક પુરસ્કારો દ્વારા સન્માનિત કરવામાં આવ્યા. તેમને ભારત સરકાર તરફથી પદ્મશ્રી અને દાદાસાહેબ ફાળકે એવોર્ડ મળ્યા, જે ભારતીય સિનેમાનું સર્વોચ્ચ સન્માન છે. આ ઉપરાંત, તેમને ફિલ્મફેર એવોર્ડ્સમાં શ્રેષ્ઠ અભિનેતા તરીકે પણ નવાજવામાં આવ્યા. કિશોર કુમાર પુરસ્કાર અને લાઇફટાઇમ એચિવમેન્ટ એવોર્ડ પણ તેમના ભાગે આવ્યા, જે તેમની લાંબી અને સફળ કારકિર્દીનો પુરાવો છે.

પારિવારિક જીવન

મનોજ કુમારનો જન્મ એચ.એલ. ગોસ્વામી અને કૃષ્ણા કુમારી ગોસ્વામીના ઘરે થયો હતો. તેમને એક ભાઈ અને એક બહેન હતાં. તેમણે શશી ગોસ્વામી સાથે લગ્ન કર્યા, જેમની સાથે તેમને બે સંતાનો, કુણાલ અને શાશા, છે. ખાસ વાત એ છે કે જાણીતા ટીવી નિર્માતા મનીષ ગોસ્વામી તેમના પિતરાઈ ભાઈ છે. મનોજ કુમારે પોતાના પરિવાર સાથે હંમેશાં નજીકનો સંબંધ જાળવી રાખ્યો.

મનોજ કુમારની વારસો

મનોજ કુમાર એક એવા કલાકાર હતા, જેમણે ફિલ્મો દ્વારા માત્ર મનોરંજન જ નહીં, પરંતુ દેશભક્તિ અને સામાજિક જાગૃતિનો સંદેશ પણ પહોંચાડ્યો. તેમની ફિલ્મોમાં ભારતીય સંસ્કૃતિ અને મૂલ્યોનું પ્રતિબિંબ જોવા મળે છે. તેમનું નિધન બોલિવૂડ માટે એક મોટી ખોટ છે, પરંતુ તેમનું કાર્ય અને યોગદાન આવનારી પેઢીઓને પ્રેરણા આપતું રહેશે. ‘ભારત કુમાર’ની આ યાત્રા ભલે સમાપ્ત થઈ, પરંતુ તેમની ફિલ્મો હંમેશાં જીવંત રહેશે.

આ પણ વાંચો :  Manoj kumar Passes Away : મનોજ કુમારની યાદગાર ફિલ્મો, જેને દર્શકો હંમેશા યાદ રાખશે