Blue Economy: ગુજરાતનો દરિયાકાંઠો બન્યો આર્થિક સમૃદ્ધિનું પ્રવેશદ્વાર અને 'બ્લૂ ઇકોનોમી'નું પાવરહાઉસ.

ભારતની 'બ્લૂ ક્રાંતિ'માં ગુજરાતનું અગ્રેસર યોગદાન; વાર્ષિક ૧૦.૪૨ લાખ મે. ટનથી વધુ મત્સ્ય ઉત્પાદન નોંધાયું.

દર વર્ષે ૨૧ નવેમ્બરના રોજ સમગ્ર વિશ્વમાં જ્યારે *'વિશ્વ મત્સ્ય ઉદ્યોગ દિવસ'**'World Fisheries Day' ની ઉજવણી થાય છે, ત્યારે ભારત જેવા વિશાળ દરિયાઈ સીમા ધરાવતા દેશ માટે આ દિવસનું વિશેષ મહત્વ છે. અને તેમાંય જ્યારે વાત ગુજરાતની હોય, ત્યારે આ ઉજવણી ખરા અર્થમાં 'ગૌરવપૂર્ણ' બની જાય છે.

દેશનો સૌથી લાંબો દરિયાકિનારો ધરાવતું રાજ્ય હોવાથી ગુજરાતને ભારતના મત્સ્ય ઉદ્યોગનું 'પાવરહાઉસ' માનવામાં આવે છે. તાજેતરના આંકડાઓ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે, ગુજરાતનો દરિયાકાંઠો આજે માત્ર એક ભૌગોલિક સીમા નહીં, પણ રાજ્યની આર્થિક સમૃદ્ધિનો મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર બની ચૂક્યો છે.

Blue Economy -ઉત્પાદન અને વૈશ્વિક માંગમાં ગુજરાતનું અગ્રેસર સ્થાન

ગુજરાત મત્સ્ય ઉત્પાદનના ક્ષેત્રે દેશમાં મોખરાનું સ્થાન ધરાવે છે. આ રાજ્ય દરિયાઈ મત્સ્ય ઉત્પાદનમાં દેશમાં બીજા ક્રમે અને કુલ મત્સ્ય ઉત્પાદનમાં છઠ્ઠા ક્રમે છે, જે રાજ્યની જળસંપત્તિની તાકાત દર્શાવે છે.

તાજેતરના આંકડાઓ અનુસાર, ગત વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫માં ગુજરાતમાં કુલ ૧૦.૪૨ લાખ મેટ્રિક ટનથી વધુ મત્સ્ય ઉત્પાદન નોંધાયું હતું, જેમાં ૭.૬૪ લાખ મેટ્રિક ટન દરિયાઈ માછલી અને ૨.૭૮ લાખ મેટ્રિક ટન અંતર્દેશીય માછલીનો સમાવેશ થાય છે. એટલું જ નહીં, ચાલુ વર્ષ ૨૦૨૫-૨૬માં રાજ્યનું કુલ મત્સ્ય ઉત્પાદન વધીને ૧૧ લાખ મેટ્રિક ટનથી વધુ થવાનો પ્રાથમિક અંદાજ છે.

આ ઉપરાંત, ગુજરાતની મત્સ્ય પેદાશોની ગુણવત્તા વિશ્વભરમાં જાણીતી છે. રાજ્યની ફ્રોઝન શ્રિમ્પ (ઝીંગા), રિબન ફિશ, કટલ ફિશ અને સ્ક્વિડની માંગ ચીન, યુરોપ, અમેરિકા અને જાપાન જેવા દેશોમાં પુષ્કળ છે. પરિણામે, રાજ્યનો મત્સ્ય ઉદ્યોગ વિદેશી હૂંડિયામણ કમાવવામાં પણ મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી રહ્યો છે.

Blue Economy - મજબૂત પાયો અને સરકારના અસરકારક પગલાં

ગુજરાતમાં મત્સ્યોદ્યોગ-Gujarat Fisheriesનો મજબૂત પાયો ભૂતપૂર્વ મુખ્યમંત્રી અને હાલના વડાપ્રધાન  નરેન્દ્રભાઈ મોદી (PM Narendra Modi)ના વિઝનથી નખાયો હતો. તેમણે દરિયાકાંઠાના વિકાસને વેગ આપવા અને મત્સ્યોદ્યોગ ક્ષેત્રની ક્ષમતાને ઓળખીને **'બ્લૂ ઇકોનોમી'**ની ભારપૂર્વક હિમાયત કરી હતી.

વર્તમાન મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલના માર્ગદર્શન હેઠળ પણ રાજ્ય સરકારે મત્સ્યોદ્યોગ ક્ષેત્રમાં નોંધપાત્ર અસરકારક પગલાં લીધાં છે.

• ડીઝલ પર વેટમાં ઘટાડો અને કેરોસીન-પેટ્રોલ પર સબસિડી.

• ઝીંગા ઉછેર માટે જમીનની ફાળવણી.

• માર્ગ અને વીજળીના માળખાનો વિકાસ.

• નાના માછીમારો માટે સુધારેલી બંદર(Port) સુવિધાઓ.

• માધવડ, નવા બંદર, વેરાવળ-૨ અને સૂત્રપાડા ખાતે ચાર નવા માછીમારી બંદરોનો વિકાસ.

મત્સ્યોદ્યોગ મંત્રી જીતુભાઈ વાઘાણી(Jitubhai Vaghani )એ આ સફળતાનો શ્રેય કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના સહિયારા પ્રયાસોને આપતાં જણાવ્યું હતું કે, “સાગરખેડૂઓના ઉત્કર્ષ માટે ગુજરાત સરકાર માત્ર ઉત્પાદન વધારવા પર જ નહીં, પરંતુ માછીમારોના જીવનધોરણને સુધારવા માટે પણ સતત કાર્ય કરી રહી છે. કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના સહિયારા પ્રયાસોથી ગુજરાતમાં ‘બ્લૂ ક્રાંતિ’ સાકાર થઈ રહી છે.”

પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજનાનું પીઠબળ

ભારત સરકાર દ્વારા અમલમાં મુકાયેલી **'પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજના'**એ ગુજરાતના મત્સ્યોદ્યોગને વધુ મજબૂત બનાવ્યો છે. આ યોજનાનો હેતુ માછીમારી સમુદાયોના સામાજિક-આર્થિક કલ્યાણને સુનિશ્ચિત કરવા તેમજ આ ક્ષેત્રે આધુનિકીકરણ અને મજબૂત વ્યવસ્થાપન પ્રણાલીનું નિર્માણ કરવાનો છે.

આ યોજના હેઠળ ગુજરાતમાં વર્ષ ૨૦૨૦-૨૧ થી ૨૦૨૪-૨૫ સુધીમાં રૂ. ૮૯૭.૫૪ કરોડના વિવિધ પ્રોજેક્ટ્સ મંજૂર થયા છે. ચાલુ વર્ષ ૨૦૨૫-૨૬ માટે પણ ગુજરાતને રૂ. ૫૦ કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે, જે રાજ્યમાં મત્સ્યઉદ્યોગની પ્રવૃત્તિઓને નોંધપાત્ર વેગ આપશે.

ગુજરાતની 'બ્લૂ ઈકોનોમી' માત્ર રાજ્યના વિકાસ માટે જ નહીં, પણ આત્મનિર્ભર ભારતના સપનાને સાકાર કરવા માટેનું પણ એક મજબૂત એન્જિન બની છે. મત્સ્ય ઉત્પાદન દ્વારા રાજ્ય આજે દેશની અર્થવ્યવસ્થામાં એક મહત્વપૂર્ણ અને ગૌરવપૂર્ણ યોગદાન આપી રહ્યું છે.

આ પણ વાંચો :Kutch BSF 176 બટાલીયનની નવી પહેલ ; જમ્મુથી ભુજ સુધી 1700 કિમીની બાઇક રેલી