• ઈન્ડોનેશિયામાં 5.5 તીવ્રતાનો ભૂકંપ, કોઇ જાનહાનિ નહીં
• સેરામ ટાપુ હચમચ્યું, કેન્દ્રબિંદુ જમીનથી 10 કિમી નીચે
• રાત્રે અનુભવાયા જોરદાર આંચકા, લોકોમાં ફફડાટ

Indonesia : 21 એપ્રિલ 2025, સોમવારના રોજ ઈન્ડોનેશિયાના સેરામ ટાપુ પર 5.5ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેના કારણે સ્થાનિક લોકોમાં ગભરાટ ફેલાયો. જર્મન રિસર્ચ સેન્ટર ફોર જીઓસાયન્સ (GFZ) અનુસાર, ભૂકંપનું કેન્દ્રબિંદુ જમીનથી 10 કિલોમીટર નીચે હતું. આ ઊંડાઈને કારણે આંચકા જોરદાર અનુભવાયા, પરંતુ સદનસીબે કોઈ જાનહાનિ કે નુકસાનના અહેવાલ સામે આવ્યા નથી. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી (NCS)ના જણાવ્યા અનુસાર, આ ભૂકંપ સુલાવેસીના ઈન્સેરામ ટાપુ પર કોટામોબાગુથી દક્ષિણપૂર્વમાં રાત્રે 11:50 વાગ્યે (IST) આવ્યો હતો.

ઉત્તર ભારતમાં ભૂકંપના હળવા આંચકા

આના બે દિવસ પહેલાં, 19 એપ્રિલ 2025, શનિવારે બપોરે 12:18 વાગ્યે દિલ્હી સહિત ઉત્તર ભારતના અનેક વિસ્તારોમાં ભૂકંપના હળવા આંચકા અનુભવાયા હતા. ભારતના પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના રાષ્ટ્રીય ભૂકંપ વિજ્ઞાન કેન્દ્ર (NCS)ના અહેવાલ મુજબ, આ ભૂકંપનું કેન્દ્રબિંદુ અફઘાનિસ્તાનમાં જમીનથી 130 કિલોમીટરની ઊંડાઈએ હતું, અને રિક્ટર સ્કેલ પર તેની તીવ્રતા 5.8 નોંધાઈ. NCSના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ સમજાવ્યું કે અફઘાનિસ્તાન અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં ભૂકંપ આવે ત્યારે તેના આંચકા દિલ્હી અને ઉત્તર ભારતમાં અનુભવાય છે. આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર ઊંડું હોવાથી દિલ્હીમાં તેની અસર નજીવી રહી, અને માત્ર હળવા આંચકા લાગ્યા. આ ઘટનામાં પણ કોઈ નુકસાનના સમાચાર નથી.

ઈન્ડોનેશિયા અને ‘રિંગ ઓફ ફાયર’

ઈન્ડોનેશિયા પેસિફિક મહાસાગરના કિનારે આવેલું છે અને ભૂકંપ અને જ્વાળામુખી ગતિવિધિઓની દૃષ્ટિએ વિશ્વના સૌથી જોખમી પ્રદેશોમાંનું એક છે. આ વિસ્તાર ‘રિંગ ઓફ ફાયર’ તરીકે ઓળખાય છે, જે પેસિફિક ટેક્ટોનિક પ્લેટની સીમાઓ સાથે જોડાયેલો છે. અમેરિકન ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સર્વેક્ષણ (USGS)ના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વના 90% ભૂકંપ આ રિંગ ઓફ ફાયર વિસ્તારમાં આવે છે. જે વિશ્વના 75% સક્રિય જ્વાળામુખીઓનું ઘર છે અને 81% મોટા ભૂકંપોનું કેન્દ્ર છે. આ પ્રદેશમાં ટેક્ટોનિક પ્લેટોની હિલચાલને કારણે ભૂગર્ભમાં સતત ગતિવિધિઓ થતી રહે છે, જે ભૂકંપ અને ક્યારેક સુનામીનું કારણ બને છે. ઈન્ડોનેશિયામાં આવેલા આ ભૂકંપે ફરી એકવાર આ પ્રદેશની ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય અસ્થિરતાને પ્રકાશિત કરી છે.

ભૂકંપની અસર અને સાવચેતી

સેરામ ટાપુ પર આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા 5.5 હોવા છતાં, તેનું કેન્દ્ર નજીકની સપાટીએ હોવાથી આંચકા વધુ તીવ્ર લાગ્યા. સ્થાનિક વહીવટી તંત્રએ તાત્કાલિક નુકસાનનું મૂલ્યાંકન શરૂ કર્યું, અને લોકોને શાંતિ જાળવવા અને સલામત સ્થળોએ રહેવાની સૂચના આપી. ઈન્ડોનેશિયાની ભૂકંપની આગાહી અને ચેતવણી પ્રણાલીએ આ ઘટનાને ઝડપથી નોંધી, જેનાથી સુનામીની સંભાવનાને નકારી કાઢવામાં આવી. આ ઘટનાએ ભૂકંપ-સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં આધુનિક ચેતવણી પ્રણાલીઓ અને બાંધકામ ધોરણોની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો છે. જણાવી દઇએ કે, ઉત્તર ભારતમાં 19 એપ્રિલે અનુભવાયેલા આંચકા નબળા હોવાથી લોકોમાં ગભરાટ ઓછો હતો, પરંતુ આ ઘટનાએ દિલ્હી અને આસપાસના વિસ્તારોની ભૂકંપની સંવેદનશીલતાને ઉજાગર કરી. NCSના અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે હિમાલયની નજીકના ટેક્ટોનિક ઝોનને કારણે આ પ્રદેશમાં આવા આંચકા સામાન્ય છે, પરંતુ જો કેન્દ્રબિંદુ ઊંડું હોય તો મોટા નુકસાનની શક્યતા ઓછી હોય છે.

રિંગ ઓફ ફાયરનું ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય મહત્વ

‘રિંગ ઓફ ફાયર’ એ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય દૃષ્ટિએ અત્યંત સક્રિય પ્રદેશ છે, જ્યાં પેસિફિક પ્લેટ અને આસપાસની પ્લેટોની સીમાઓ પર સતત ઘર્ષણ થાય છે. આ ઘર્ષણ જ્વાળામુખી વિસ્ફોટ અને ભૂકંપનું મુખ્ય કારણ છે. USGSના આંકડા અનુસાર, આ વિસ્તારમાં વિશ્વના 90% ભૂકંપ અને 81% મોટા ભૂકંપ નોંધાય છે. ઈન્ડોનેશિયા, જાપાન, ચિલી અને પશ્ચિમ અમેરિકા જેવા દેશો આ ઝોનમાં આવે છે, જેના કારણે તેઓ ભૂકંપ અને સુનામીના જોખમનો સામનો કરે છે. 2004ની ઈન્ડોનેશિયન સુનામી આ પ્રદેશની વિનાશક શક્તિનું જીવંત ઉદાહરણ છે.

આ પણ વાંચો :   China એ કઈ આધુનિક ટેકનોલોજીની મદદથી શોધી કાઢ્યો 1000 ટન સોનાનો ભંડાર ???