• ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીતના દિગ્ગજ પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાનું અવસાન
• 91 વર્ષની વયે સંગીત સમ્રાટનો અંતિમ પ્રસ્થાન
• કિરાણા ઘરાનાના મહાન ગાયકને વારાણસીમાં અંતિમ વિદાય
• ઠુમરી ગાયકીના અનોખા સ્વર હવે નિઃશબ્દ
• સંગીત જગતમાં શોકની લાગણી, પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રા નથી રહ્યા

Chhannulal Mishra Passes Away : ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત જગતના સૂર્ય સમાન, પદ્મ વિભૂષણ પુરસ્કારથી સન્માનિત પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાનું આજે ગુરુવારે વહેલી સવારે દુઃખદ અવસાન થયું છે. 91 વર્ષની જૈફ વયે, સવારે 4:15 કલાકે તેમણે અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. તેમના નિધનથી વારાણસી સહિત સમગ્ર સંગીત જગતમાં શોકનું મોજું ફરી વળ્યું છે. કિરાણા ઘરાનાના આ દિગ્ગજ કલાકારના અંતિમ સંસ્કાર તેમના પ્રિય શહેર વારાણસીમાં કરવામાં આવશે.

મહાન સંગીતકારના અંતિમ દિવસોની કહાની

છેલ્લા કેટલાક સપ્તાહોથી પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાનું સ્વાસ્થ્ય નાજુક ચાલી રહ્યું હતું. 3 અઠવાડિયા પૂર્વે તેમને હળવો હુમલો આવ્યો હતો, જેના પગલે તેમને હૃદયની સમસ્યાને કારણે વારાણસીની **સર સુંદરલાલ હોસ્પિટલ (BHU સાથે જોડાયેલી)**ના ICUમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. તબીબોએ તેમની સ્થિતિને સ્થિર જાહેર કર્યા બાદ તેમને રજા આપવામાં આવી હતી. જોકે, ત્યારબાદ તેમની તબિયત અચાનક બગડી. તેમની પુત્રી નમ્રતા મિશ્રાએ PTI ને માહિતી આપતા જણાવ્યું હતું કે તેમના પિતાને હિમોગ્લોબિનની ઉણપ અને બેડ સોર્સની સમસ્યા સતાવી રહી હતી. લોહી અને પેશાબના રિપોર્ટમાં પણ હિમોગ્લોબિન ઓછું આવ્યું હતું. તેથી, તેમને સારવાર માટે મિર્ઝાપુરની રામકૃષ્ણ સેવા મિશન હોસ્પિટલમાં ખસેડવામાં આવ્યા હતા. આ મિર્ઝાપુરની હોસ્પિટલમાં જ આજે સવારે 4:15 કલાકે પંડિતજીએ અંતિમ શ્વાસ લીધા. નિધનના સમયે તેમની પુત્રી મિર્ઝાપુરમાં તેમની સાથે જ હાજર હતી.

પંડિત Chhannulal Mishra નું સંગીત અને વિરાસત

પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રા માત્ર એક ગાયક નહોતા, પરંતુ તેઓ બનારસ (વારાણસી)ની સમૃદ્ધ સંગીત પરંપરાના જીવંત પ્રતીક હતા. 3 ઓગસ્ટ, 1936ના રોજ જન્મેલા પંડિતજી, સંગીત પ્રેમીઓના આ શહેરમાંથી ઉભરી આવ્યા અને હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીતમાં પોતાનું એક આગવું સ્થાન બનાવ્યું. તેમની મુખ્ય ઓળખ કિરાણા ઘરાનાના પ્રખ્યાત કલાકાર તરીકેની હતી. કિરાણા ઘરાનાની ઊંડી સંગીત સમજ સાથે, તેમણે ખયાલ ગાયકીમાં મહારત હાંસલ કરી, પરંતુ સંગીત જગતમાં તેમની અમીટ છાપ તેમની 'પૂરબ અંગ' (પૂરબી શૈલી) ઠુમરીના મધુર ગાયનથી પડી. ઠુમરીની આ શૈલીમાં તેમનું અપ્રતિમ યોગદાન તેમને અન્ય કલાકારોથી અલગ પાડે છે.

સંગીત સફર અને જીવનનો વળાંક

પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાની સંગીત યાત્રા તેમના પરિવારમાંથી જ શરૂ થઈ. તેમના પિતા, સ્વર્ગસ્થ પંડિત બદ્રી પ્રસાદ મિશ્રા, તેમના પ્રથમ ગુરુ હતા, જેમણે તેમને શાસ્ત્રીય સંગીતની જટિલ દુનિયાનો પાયો નાખ્યો. ઉત્તર પ્રદેશના આઝમગઢ જિલ્લાના હરિહરપુર જેવા નાના ગામમાં જન્મેલા છન્નુલાલને બાળપણથી જ સંગીતમાં ઊંડો રસ હતો, જેના કારણે તેઓ કિરાણા ઘરાનાના ઉસ્તાદ અબ્દુલ ગની ખાન પાસે ગયા અને ઊંડું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. જોકે, તેમના જીવનમાં સૌથી મોટો અને નિર્ણાયક વળાંક ત્યારે આવ્યો, જ્યારે પદ્મ ભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા ઠાકુર જયદેવ સિંહે તેમની અસાધારણ પ્રતિભાને ઓળખી. ઠાકુર જયદેવ સિંહનું સમર્થન મળતા જ, ગુરુ-શિષ્ય પરંપરાના આ ઊંડા બંધનથી તેમની સંગીત કારકિર્દીને નવી દિશા મળી, જેના કારણે તેમની પ્રતિભા આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ચમકી.

આ પણ વાંચો :   રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના પ્રચારક માધવ વિનાયક કૂલકર્ણીનું નિધન