નવી દિલ્હી : અર્થવ્યવસ્થાની સ્પીડ થોડી ધીમી પડી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. નાણાકીય વર્ષ 2024 ના બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં એટલે કે જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાની ગતિ થોડી ધીમી પડી છે અને તે 18 મહિનામાં સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગઈ છે. બીજા ક્વાર્ટરમાં ભારતનો જીડીપી ગ્રોથ 5.4 ટકા હતો. શુક્રવારે નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ ઓફિસ (NSO) દ્વારા આ ડેટા જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.

જીડીપી વૃદ્ધિ દર અપેક્ષા કરતા ઓછો છે

આ આંકડો રોઇટર્સના 6.5%ના મતદાન અંદાજ કરતા ઘણો ઓછો છે અને એપ્રિલ-જૂન ક્વાર્ટરમાં 6.7% અને ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં 8.1% થી તીવ્ર ઘટાડો દર્શાવે છે. ગ્રોસ વેલ્યુ એડેડ (જીવીએ), જે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં આર્થિક પ્રવૃત્તિને માપે છે, તેમાં 5.6% નો વધારો થયો છે. આ 6.5%ના અનુમાન કરતાં ઓછું છે. આ ગયા વર્ષની સરખામણીમાં 7.7% નો વધારો છે અને પાછલા ક્વાર્ટરમાં 6.8% ના વધારા કરતા ઘણો ઓછો છે.

ઘણા ક્ષેત્રોની નબળી કામગીરી

સેક્ટરની કામગીરીની વાત કરીએ તો મિશ્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. બીજા ક્વાર્ટરમાં કૃષિ ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ 3.5 ટકા હતી, જે અગાઉના ક્વાર્ટરમાં 2 ટકા અને વાર્ષિક 1.7 ટકાની રિકવરી દર્શાવે છે. જોકે, ખાણકામ ક્ષેત્રમાં વૃદ્ધિ -0.1% રહી છે. અગાઉના ક્વાર્ટરમાં વાર્ષિક ધોરણે તે 11.1% હતો. જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2025 ના પહેલા ક્વાર્ટરમાં તે 7.2% હતો.

આ ક્વાર્ટરમાં મેન્યુફેક્ચરિંગ ગ્રોથ 2.2% રહ્યો છે, જે ગયા વર્ષના સમાન ગાળામાં 14.3% હતો. ઇલેક્ટ્રિક સિટી સેગમેન્ટમાં વૃદ્ધિ 3.3% રહી છે, જે ગયા વર્ષના સમાન ક્વાર્ટરમાં 10.5% હતી. બાંધકામ એ આર્થિક વૃદ્ધિનું મુખ્ય ક્ષેત્ર રહ્યું છે, જેણે આ સમયગાળા દરમિયાન વિક્રમી 7.7% વૃદ્ધિ નોંધાવી છે. જો કે, ગયા વર્ષના આ ક્વાર્ટરમાં આ 13.6% અને પાછલા ક્વાર્ટરમાં 10.5% કરતા ઓછું છે.

ટ્રાન્સપોર્ટ સેક્ટરમાં સુધારાના સંકેત

વેપાર, હોટલ અને પરિવહન ક્ષેત્રે આર્થિક વૃદ્ધિમાં સુધારો જોવા મળ્યો છે. તેણે અર્થવ્યવસ્થામાં 6 ટકા વૃદ્ધિનું યોગદાન આપ્યું છે, જે ગયા વર્ષે આ સમયગાળામાં 4.5% અને છેલ્લા ક્વાર્ટરમાં 5.7% હતું. નાણાકીય, રિયલ એસ્ટેટ અને સેવાઓમાં 6.7%નો વધારો થયો છે, જે એક વર્ષ અગાઉના 6.2% કરતા થોડો સારો છે, પરંતુ અગાઉના ક્વાર્ટરમાં નોંધાયેલા 7.1% કરતા ઓછો છે. જાહેર વહીવટ અને અન્ય સેવાઓ, જેમાં સરકારી ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે, ગયા વર્ષે 7.7% થી વધીને 9.2% વધ્યો છે, પરંતુ Q1FY25 માં 9.5% કરતા થોડો ઓછો છે.

અપેક્ષા કરતા નીચો જીડીપી વૃદ્ધિ આર્થિક પુનઃપ્રાપ્તિની ટકાઉપણું અંગે ચિંતા ઉભી કરે છે, ખાસ કરીને ઉત્પાદન અને ખાણકામ જેવા મુખ્ય ક્ષેત્રો પડકારોનો સામનો કરે છે. વિશ્લેષકો સૂચવે છે કે કૃષિ અને જાહેર ખર્ચે થોડો ટેકો આપ્યો છે, પરંતુ ખાનગી વપરાશ અને ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનની એકંદર ગતિ ધીમી છે.

જીડીપી શું છે?

GDP, અથવા ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ, આપેલ સમયગાળામાં દેશમાં ઉત્પાદિત તમામ માલસામાન અને સેવાઓના કુલ નાણાકીય મૂલ્યને માપે છે. તે દેશની આર્થિક પ્રવૃત્તિનું સૌથી સામાન્ય રીતે ઉપયોગમાં લેવાતું માપ છે. જીડીપીની ગણતરી ત્રિમાસિક ધોરણે કરવામાં આવે છે, જો કે તેનું વાર્ષિક ધોરણે ઓડિટ કરવામાં આવે છે.