• ભારતની સૌથી સલામત એરલાઇન કઈ?
• કઈ એરલાઇન પાસે કેટલા વિમાનો છે?
• સલામતીમાં કઇ એરલાઇન આગળ?
• 2025માં ભારતની ટોચની સુરક્ષિત એરલાઇન્સ
• એરલાઇન સુરક્ષા રેકોર્ડ પર એક નજર

Safest Airlines In India : ગુરુવાર 12 જૂન, 2025ના રોજ, અમદાવાદના સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટથી લંડન જઈ રહેલી એર ઈન્ડિયાની ફ્લાઈટ AI-171, બોઈંગ 787-8 ડ્રીમલાઈનર, ટેકઓફની 51 સેકન્ડની અંદર મેઘાણીનગરના રહેણાંક વિસ્તારમાં ક્રેશ થઈ. આ દુર્ઘટનામાં 242 મુસાફરો અને ક્રૂ મેમ્બર્સમાંથી ફક્ત એક મુસાફર, રમેશ વિશ્વાસ કુમાર, જીવતા બચ્યા છે. ભારતમાં તાજેતરના વર્ષોમાં આ સૌથી ભયંકર વિમાન દુર્ઘટના છે. આ ઘટનાએ નાગરિક ઉડ્ડયન મહાનિર્દેશાલય (DGCA)ની માર્ગદર્શિકા, એર ઈન્ડિયાની સલામતી વ્યવસ્થા, બોઈંગ 787ની તકનીકી વિશ્વસનીયતા અને રહેણાંક વિસ્તારોની નજીક આવેલા એરપોર્ટની સુરક્ષા અંગે ગંભીર પ્રશ્નો ઉભા કર્યા છે.

ટેકઓફનું જોખમ અને ATCની ભૂમિકા

ઉડ્ડયન નિષ્ણાતોના મતે, ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ એ ઉડ્ડયનના સૌથી જોખમી તબક્કા છે. એવિએશન સેફ્ટી નેટવર્કના 2023ના આંકડા અનુસાર, વિશ્વભરમાં થયેલા 104 વિમાન અકસ્માતોમાંથી 37 ટેકઓફ દરમિયાન બન્યા હતા. અમદાવાદમાં ફ્લાઈટ AI-171એ બપોરે 1:38 વાગ્યે ઉડાન ભરી, પરંતુ માત્ર 51 સેકન્ડમાં તે રહેણાંક વિસ્તારમાં પડી ગયું. પાયલોટે મેડે કોલ કર્યો હતો, પરંતુ એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ (ATC) સાથે સંપર્ક તૂટી ગયો. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે અદ્યતન સંચાર પ્રણાલી અને કટોકટી પ્રોટોકોલની અસરકારક અમલવારીથી આવા અકસ્માતો ઘટાડી શકાય છે. ATCની વાસ્તવિક સમયમાં ડેટા વિશ્લેષણ અને ઝડપી નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા મજબૂત કરવાની જરૂર છે.

એર ઈન્ડિયાનો સલામતી રેકોર્ડ

2022માં ટાટા ગ્રૂપ દ્વારા હસ્તાંતરણ બાદ એર ઈન્ડિયાએ તેના કાફલાને આધુનિક બનાવવા અને જાળવણી પ્રક્રિયાઓ સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. AirlineRatings.comએ 2025માં એર ઈન્ડિયાને 7/7 સલામતી રેટિંગ આપ્યું, પરંતુ Simple Flyingના 2023ના અહેવાલ મુજબ, DGCAએ એર ઈન્ડિયાના 13 નકલી સલામતી ઓડિટ શોધી કાઢ્યા હતા. 2013થી 2022 દરમિયાન એર ઈન્ડિયાના 6 વિમાનો અકસ્માતોમાં સંડોવાયેલા હતા. અમદાવાદ દુર્ઘટનામાં 11 વર્ષ જૂના બોઈંગ 787ની જાળવણી પર સવાલો ઉભા થયા છે. એર ઈન્ડિયાનો ઈતિહાસ પણ અકસ્માતોથી ભરેલો છે, જેમાં 1978નો મુંબઈ બોઈંગ 747 અકસ્માત (213 મૃત્યુ), 1985નો ખાલિસ્તાની આતંકી હુમલો (329 મૃત્યુ), અને 2020નો કોઝીકોડ બોઈંગ 737 અકસ્માત (21 મૃત્યુ) સામેલ છે.

જાળવણી પ્રક્રિયાઓની જરૂરિયાત

નિષ્ણાતો સૂચવે છે કે એરલાઈન્સે જાળવણી પ્રોટોકોલને કડક કરવા જોઈએ. વિમાનના એન્જિન, લેન્ડિંગ ગિયર અને ઈલેક્ટ્રોનિક સિસ્ટમની ત્રિ-સ્તરીય તપાસ ફરજિયાત હોવી જોઈએ. જાળવણી રેકોર્ડને પારદર્શક બનાવવાથી મુસાફરોનો વિશ્વાસ વધે છે. DGCAએ નિયમિત ઓડિટ અને કડક માર્ગદર્શિકાનો અમલ કરવો જોઈએ. અમદાવાદ અકસ્માતે જાળવણીની ખામીઓની શક્યતા દર્શાવી, જેની તપાસ ચાલી રહી છે.

રહેણાંક વિસ્તારોની નજીક એરપોર્ટનું જોખમ

આ દુર્ઘટનાએ રહેણાંક વિસ્તારોની નજીકના એરપોર્ટની સલામતી પર પ્રશ્નો ઉભા કર્યા છે. વિમાન એક મેડિકલ હોસ્ટેલ પર પડ્યું, જેમાં 40થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા. રહેણાંક વિસ્તારોમાં એરપોર્ટની નજીક રહેવાથી ધ્વનિ પ્રદૂષણ, હવાની ગુણવત્તાનો ઘટાડો અને શ્વસન રોગોનું જોખમ વધે છે. આવા અકસ્માતો મુસાફરો અને સ્થાનિક રહેવાસીઓ બંને માટે ખતરનાક છે. એરપોર્ટનું સ્થાન અને તેની આસપાસના વિસ્તારોનું આયોજન સુધારવાની જરૂર છે.

બોઈંગ 787ની તકનીકી ખામીઓ

બોઈંગ 787 ડ્રીમલાઈનરને આધુનિક અને સલામત વિમાન ગણવામાં આવે છે, પરંતુ આ અકસ્માતે તેની વિશ્વસનીયતા પર સવાલ ઉભા કર્યા છે. સોશિયલ મીડિયા પર નિષ્ણાતોએ બોઈંગના ગુણવત્તા નિયંત્રણની ખામીઓ તરફ ઈશારો કર્યો. 2000 પછી 90 બોઈંગ વિમાનો અકસ્માતોમાં સંડોવાયા, જેમાં 4,500થી વધુ લોકો મૃત્યુ પામ્યા. પ્રારંભિક તપાસમાં AI-171ના એન્જિનમાં તકનીકી ખામી જણાઈ, જોકે કોકપીટ વોઈસ રેકોર્ડર અને ફ્લાઈટ ડેટા રેકોર્ડરમાં હજી સ્પષ્ટ કારણો દેખાયા નથી. બોઈંગે ગુણવત્તા નિયંત્રણ અને એન્જિન ડિઝાઈનમાં સુધારો કરવો જોઈએ, ખાસ કરીને પક્ષીઓની અથડામણ જેવી સ્થિતિઓ માટે.

DGCAની માર્ગદર્શિકા

• ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ સિવિલ એવિએશન (DGCA) ભારતમાં ઉડ્ડયન સલામતીનું નિયમન કરે છે. www.dgca.gov.in અનુસાર, તેની મુખ્ય માર્ગદર્શિકા છે.
• નાગરિક ઉડ્ડયન આવશ્યકતાઓ (CAR) કલમ 3, શ્રેણી M, વિમાન અને ભાગોની સતત ઉડાન યોગ્યતા સુનિશ્ચિત કરે છે. 31 જુલાઈ, 2024 થી અમલમાં આવતા CAR-M નિયમોમાં જાળવણી અને નિરીક્ષણ ફરજિયાત છે. બિન-શિડ્યુલ્ડ વિમાન માટે CAR-ML અને CAR-CAO જેવા હળવા નિયમો છે.
• પાયલોટ્સ, જાળવણી ઇજનેરો અને ATC કર્મચારીઓ માટે તાલીમ અને લાઇસન્સિંગ ધોરણો, જેમાં સિમ્યુલેટર પરીક્ષણોનો સમાવેશ થાય છે.
• બધી એરલાઇન્સે ફ્લાઇટ કામગીરી, જાળવણી અને સલામતી પ્રોટોકોલનું પાલન કરવું પડશે. ઉલ્લંઘનથી રૂ. 5 લાખ સુધીનો દંડ અથવા લાઇસન્સ સસ્પેન્શન થઈ શકે છે.
• 2014 પછી ACARS અને ADS-B દ્વારા વિમાનનું રીઅલ-ટાઇમ મોનિટરિંગ ફરજિયાત છે.

કઈ એરલાઇન પાસે કયા વિમાનો છે અને તે કેટલા સલામત?

• ઇન્ડિગો: માર્ચ 2021 સુધીમાં 285 વિમાનો હતા. કાફલામાં Airbus A320, A320neo, A321neoનો સમાવેશ થાય છે.
• AirlineRatings.com નું રેટિંગ 7/7 છે. કોઈ જીવલેણ અકસ્માતો નથી. 2023 માં એન્જિન સમસ્યાઓના કારણે કેટલાક વિમાનો ગ્રાઉન્ડેડ કરવામાં આવ્યા.
• એર ઇન્ડિયા: મે 2025 સુધીમાં 140 વિમાનો ધરાવે છે. તેમાં એરબસ A319, A320, A320neo, A321, A321neo, A350; બોઇંગ 777, 787 શામેલ છે. 2013-2022 માં 6 અકસ્માતો. 2023 માં ખોટા ઓડિટ મળી આવ્યા.
• એર ઇન્ડિયા એક્સપ્રેસ: 26 બોઇંગ 737-800 વિમાનો ધરાવે છે. 2022 માં એક એન્જિન નિષ્ફળતા નોંધાઈ. મધ્યમ સલામતી રેકોર્ડ.
• સ્પાઇસજેટ: 60 વિમાનો ધરાવે છે. બોઇંગ 737, Q400 ડેશ-8 શામેલ છે. 2023 માં અડધા કાફલાને ગ્રાઉન્ડેડ કરવામાં આવ્યા. કોઈ જીવલેણ અકસ્માતો નથી, પરંતુ નાણાકીય સમસ્યાઓ અસ્તિત્વમાં છે.
• વિસ્તારા: 2024 માં એર ઇન્ડિયા સાથે મર્જ. તેની પાસે એરબસ A320, A320neo, બોઇંગ 787-9 છે. સલામતીમાં તેનું રેટિંગ 7/7 છે અને કોઈ જીવલેણ અકસ્માત નોંધાયા નથી.
• અકાસા એરલાઇન્સ: તેની પાસે 20 બોઇંગ 737 MAX છે. તે એક નવી એરલાઇન છે અને તેનો પ્રારંભિક રેકોર્ડ મજબૂત છે.
• એલાયન્સ એર: તેની પાસે 20 વિમાન છે. જેમાં ATR 42, ATR 72, ડોર્નિયર 228નો સમાવેશ થાય છે. પ્રાદેશિક ફ્લાઇટ્સમાં સારો રેકોર્ડ, કોઈ જીવલેણ અકસ્માત નોંધાયા નથી.
• ગો ફર્સ્ટ: 2023 થી કામગીરી બંધ. એરબસ A320neo તેના કાફલામાં છે. એન્જિન સમસ્યાઓને કારણે 54 વિમાનો ગ્રાઉન્ડેડ છે.

આ પણ વાંચો :   LIVE: Air India Plane Crash Incident : PM નરેન્દ્ર મોદી અમદાવાદ એરપોર્ટ પહોંચ્યા