અમેરિકાની રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધની ધમકી: ભારતે કહ્યું, 'અમે તૈયાર છીએ, ગમે તે સ્થિતિનો સામનો કરીશું

• અમેરિકાની રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધની ધમકી: ભારતે કહ્યું, 'અમે તૈયાર છીએ, ગમે તે સ્થિતિનો સામનો કરીશું
• ભારતે પાણી પહેલા બાંધી પાળ... અમેરિકા અવળચંડાઈ કરશે તો પણ દેશમાં નહીં વધે પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ

નવી દિલ્હી: અમેરિકાએ તાજેતરમાં રશિયા અને તેની સાથે વેપારી સંબંધો ધરાવતા દેશો સામે ટેરિફ લગાવવાની ધમકી આપી છે. રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રશિયાને યુક્રેન સાથે ચાલી રહેલા યુદ્ધને 50 દિવસમાં ખતમ કરવાની ચેતવણી આપી છે, નહીં તો 100% ટેરિફ સહિતના આર્થિક પ્રતિબંધો લગાવવાની વાત કરી છે. આ ધમકીના બીજા જ દિવસે નાટોના સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રૂટે રશિયા સાથે વેપાર કરતા દેશો, ખાસ કરીને ભારત, બ્રાઝિલ અને ચીનને 100% સેકન્ડરી ટેરિફનો સામનો કરવો પડી શકે છે તેવું જણાવ્યું છે.

આ ધમકીઓ વચ્ચે ભારત જે રશિયન તેલનો સૌથી મોટો ખરીદદાર છે, તરફથી કેન્દ્રીય પેટ્રોલિયમ અને નેચરલ ગેસ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ નોંધપાત્ર નિવેદન આપ્યું છે. તેમણે ગુરુવારે, 17 જુલાઈ, 2025ના રોજ દિલ્હીમાં એક કાર્યક્રમ દરમિયાન કહ્યું, "જો કંઈક થશે, તો અમે તેનો સામનો કરી લઈશું."

રશિયન તેલ પર નિર્ભરતા અને ભારતની રણનીતિ

રશિયા હાલમાં ભારતનું સૌથી મોટું તેલ સપ્લાયર છે, જે ભારતની કુલ તેલ આયાતનો લગભગ 35% હિસ્સો પૂરો પાડે છે. યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધ શરૂ થયું ત્યારથી (ફેબ્રુઆરી 2022) ભારતે રશિયન તેલની ખરીદીમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો, જે પહેલાં માત્ર 0.2% હતો. આ વધારાનું મુખ્ય કારણ રશિયન તેલ પર મળતી ભારે ડિસ્કાઉન્ટ રેટ્સ છે, જેના કારણે ભારતે આર્થિક રીતે ફાયદો ઉઠાવ્યો અને વૈશ્વિક તેલ બજારમાં સ્થિરતા જાળવવામાં પણ મદદ કરી હતી.

હરદીપ સિંહ પુરીએ જણાવ્યું કે ભારતે તેલ આયાત માટે પોતાના સ્ત્રોતોમાં વૈવિધ્ય લાવ્યું છે. જ્યાં પહેલાં ભારત 27 દેશોમાંથી તેલ ખરીદતું હતું, ત્યાં હવે 40 દેશોમાંથી ખરીદી કરે છે. આ દેશોમાં ઇરાક, સાઉદી અરેબિયા, સંયુક્ત આરબ અમીરાત, બ્રાઝિલ, કેનેડા અને ગુયાના જેવા નવા ઉત્પાદકોનો સમાવેશ થાય છે. પુરીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે ભારત રશિયન તેલ પરના કોઈપણ પ્રતિબંધને નિયંત્રિત કરવા માટે સંપૂર્ણપણે સક્ષમ છે, કારણ કે વૈશ્વિક બજારમાં તેલનો પૂરતો પુરવઠો ઉપલબ્ધ છે. તેમણે કહ્યું, "અમે જ્યાંથી જરૂરી હશે ત્યાંથી તેલ ખરીદીશું, અમારું ધ્યાન ભારતીય ગ્રાહકોના હિતો પર છે."

વૈશ્વિક તેલ બજાર પર ભારતની ભૂમિકા

પુરીએ જણાવ્યું કે રશિયા વૈશ્વિક તેલ ઉત્પાદનનો લગભગ 10% હિસ્સો (9 મિલિયન બેરલ પ્રતિદિન) પૂરો પાડે છે. જો આ તેલ બજારમાંથી ગાયબ થઈ જાય, તો વૈશ્વિક તેલની કિંમતો $120-130 પ્રતિ બેરલથી વધુ થઈ શકે, જે વિશ્વભરની અર્થવ્યવસ્થાઓ માટે વિનાશક હોઈ શકે. ભારતે રશિયન તેલ ખરીદીને આ સંભવિત કટોકટીને ટાળવામાં મદદ કરી અને વૈશ્વિક બજારમાં સ્થિરતા જાળવી રાખી છે.

પુરીએ એમ પણ ઉમેર્યું કે ભારતે છેલ્લા 11 વર્ષમાં તેની ઉર્જા નીતિને મજબૂત કરી છે, જેમાં સ્થાનિક ઉત્પાદન અને નવીનીકરણીય ઉર્જા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે ભારતે ઓપન એકરેજ લાયસન્સિંગ પોલિસી (OALP)ના 10મા રાઉન્ડ હેઠળ 2,57,000 ચોરસ કિલોમીટરનો વિસ્તાર ખોલ્યો છે, જે દેશનું અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું બિડિંગ છે. આ ઉપરાંત, ભારત 2030 સુધીમાં 500 ગીગાવોટ નવીનીકરણીય ઉર્જા ક્ષમતા હાંસલ કરવાના લક્ષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યું છે, જે તેલ આયાત પરની નિર્ભરતા ઘટાડવામાં મદદ કરશે.

અમેરિકા અને નાટોની ધમકી

અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 15 જુલાઈ, 2025ના રોજ રશિયા પર 100% ટેરિફ લગાવવાની અને રશિયન તેલ ખરીદનારા દેશો, ખાસ કરીને ભારત અને ચીન પર સેકન્ડરી ટેરિફ લગાવવાની ધમકી આપી હતી. ટ્રમ્પે રશિયાને યુક્રેન સાથે 50 દિવસમાં શાંતિ કરાર કરવા જણાવ્યું, નહીં તો આ પ્રતિબંધો લાગુ થશે. નાટોના સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રૂટેએ આ ધમકીને વધુ આગળ ધપાવતા ભારત, ચીન અને બ્રાઝિલને ચેતવણી આપી કે જો તેઓ રશિયા સાથે વેપાર ચાલુ રાખશે, તો તેમને આર્થિક નુકસાન ભોગવવું પડશે. રૂટેએ કહ્યું, "જો તમે બેઇજિંગ, દિલ્હી કે બ્રાઝિલમાં છો, તો તમારે આ બાબતે ગંભીરતાથી ધ્યાન આપવું જોઈએ, કારણ કે આની અસર તમારા પર ખૂબ ગંભીર હશે."

આ ઉપરાંત, અમેરિકી સેનેટમાં એક બિલ રજૂ થયું છે, જે રશિયન તેલ ખરીદનારા દેશો પર 500% ટેરિફ લગાવવાની દરખાસ્ત કરે છે. આ બિલનો હેતુ રશિયાને યુક્રેન યુદ્ધ બંધ કરવા દબાણ કરવાનો છે, પરંતુ તેની અસર ભારત જેવા દેશોની અર્થવ્યવસ્થા પર પડી શકે છે. આ ટેરિફથી ભારતનું વાર્ષિક તેલ આયાત બિલ $9 બિલિયન સુધી વધી શકે છે, જેનાથી ઇંધણના ભાવમાં 15%નો વધારો અને મોંઘવારીમાં 2%નો વધારો થઈ શકે છે.

ભારતની તૈયારી અને વૈકલ્પિક યોજના

પેટ્રોલિયમ મંત્રી પુરીએ સ્પષ્ટ કર્યું કે ભારત પાસે કોઈપણ આર્થિક પ્રતિબંધોનો સામનો કરવા માટે મજબૂત યોજના છે. તેમણે જણાવ્યું કે ભારતે ગુયાના, બ્રાઝિલ અને કેનેડા જેવા દેશોમાંથી તેલની આયાત વધારવાની શરૂઆત કરી છે. આ ઉપરાંત, ભારત પોતાના સ્થાનિક ઉત્પાદનને વધારવા માટે એક્સપ્લોરેશન અને પ્રોડક્શન પ્રવૃત્તિઓ પર પણ ધ્યાન આપી રહ્યું છે.

પુરીએ એમ પણ ઉલ્લેખ કર્યો કે ભારતે નાણાકીય વ્યવહારો માટે વૈકલ્પિક ચુકવણી પદ્ધતિઓ પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું છે, જેમ કે રૂપિયા-રૂબલ આધારિત વેપાર અને ચીનની ક્રોસ-બોર્ડર ઈન્ટરબેન્ક પેમેન્ટ સિસ્ટમ (CIPS). આ પગલાં ભારતને અમેરિકી આધારિત SWIFT પેમેન્ટ સિસ્ટમ પરની નિર્ભરતા ઘટાડવામાં મદદ કરશે, જે સેકન્ડરી ટેરિફથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે.

અમેરિકા અને નાટોની ટેરિફ ધમકીઓએ ભારત સામે નવો પડકાર ઊભો કર્યો છે, પરંતુ હરદીપ સિંહ પુરીના નિવેદનો દર્શાવે છે કે ભારત આ પડકારનો સામનો કરવા માટે સંપૂર્ણપણે તૈયાર છે. રશિયન તેલ પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે ભારતે વૈવિધ્યસભર સપ્લાય ચેઈન, વૈકલ્પિક ચુકવણી પદ્ધતિઓ અને સ્થાનિક ઉત્પાદન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. ગુજરાત જેવા રાજ્યો, જે ભારતની ઉર્જા અર્થવ્યવસ્થાનું કેન્દ્ર છે, તેમાં આ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે મજબૂત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને અનુભવ છે. ભારતની આ આત્મનિર્ભર નીતિ ન માત્ર દેશના ગ્રાહકોના હિતોનું રક્ષણ કરશે, પરંતુ વૈશ્વિક ઉર્જા બજારમાં પણ સ્થિરતા જાળવવામાં મદદ કરશે.

આ પણ વાંચો- Bihar Politics: બિહાર વોટર લિસ્ટ અંગે રાહુલ ગાંધીના પ્રહાર, ચૂંટણી પંચને ગણાવ્યું ભાજપની 'ઈલેક્શન ચોરી શાખા'