• સોફ્ટ પોર્ન કન્ટેન્ટ મુદ્દે સરકારની કાર્યવાહી
• દેશમાં 25 એપ અને વેબસાઈટ પર પ્રતિબંધ
• ઉલ્લુ એપ, ALTT, બિગ શોટ્સ પર પ્રતિબંધ
• તાત્કાલિક વેબસાઈટને બ્લોક કરવાનો આદેશ
• ઈન્ટરનેટ સર્વિસ પ્રોવાઈડર્સને આપ્યો નિર્દેશ

25 OTT platforms banned : ભારત સરકારે અશ્લીલ ડિજિટલ કન્ટેન્ટ (pornographic digital content) સામે કડક પગલાં લેતા 25 OTT platforms અને તેમની સાથે સંકળાયેલી વેબસાઇટ્સ તેમજ મોબાઇલ એપ્લિકેશન્સ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ પ્લેટફોર્મ્સ પર સોફ્ટ પોર્ન (soft porn) અને અશ્લીલ કન્ટેન્ટ (obscene content) પીરસવાનું કામ કરે છે, જે ભારતીય કાયદાઓ અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય (MIB) દ્વારા જારી કરાયેલા આદેશમાં ઇન્ટરનેટ સેવા પ્રદાતાઓ (ISPs) ને આ પ્લેટફોર્મ્સની ઍક્સેસ તાત્કાલિક બંધ કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. આ કાર્યવાહી દેશમાં ડિજિટલ કન્ટેન્ટને નિયંત્રિત કરવા અને સામાજિક-સાંસ્કૃતિક ધોરણો જાળવવાના સરકારના પ્રયાસોનો એક ભાગ છે.

પ્રતિબંધિત પ્લેટફોર્મ્સની યાદી

સરકારે જે 25 OTT પ્લેટફોર્મ્સ અને વેબસાઇટ્સ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, તેમાં ઉલ્લુ (Ullu), ALTT, ડેસીફ્લિક્સ (Desiflix), બિગ શોટ્સ એપ (Big Shots App), બૂમેક્સ (Boomex), નવરસા લાઇટ (Navarasa Lite), ગુલાબ એપ (Gulab App), કંગન એપ (Kangan App), બુલ એપ (Bull App), જલવા એપ (Jalva App), વાઉ એન્ટરટેઇનમેન્ટ (Wow Entertainment), લુક એન્ટરટેઇનમેન્ટ (Look Entertainment), હિટપ્રાઇમ (Hitprime), ફેનો (Feneo), શો એક્સ (ShowX), સોલ ટોકીઝ (Sol Talkies), અદ્દા ટીવી (Adda TV), હોટએક્સ વીઆઇપી (HotX VIP), હલચલ એપ (Hulchul App), મૂડએક્સ (MoodX), નિયોનએક્સ વીઆઇપી (NeonX VIP), ફુગી (Fugi), મોજફ્લિક્સ (Mojflix), અને ટ્રાઇફ્લિક્સ (Triflicks) નો સમાવેશ થાય છે.

આ પ્લેટફોર્મ્સ પર અશ્લીલ અને સ્પષ્ટ જાતીય કન્ટેન્ટ પ્રસારિત કરવાનો આરોપ છે, જે ખાસ કરીને નાના બાળકો અને સંવેદનશીલ દર્શકો માટે હાનિકારક માનવામાં આવે છે.

કાનૂની આધાર અને ઉલ્લંઘન

આ કાર્યવાહી ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી એક્ટ, 2000 (IT Act) ની કલમ 67 અને 67A, ભારતીય ન્યાય સંહિતા (BNS) 2023 ની કલમ 294, અને મહિલા અશ્લીલ પ્રતિનિધિત્વ (પ્રતિબંધ) અધિનિયમ, 1986 ની કલમ 4 હેઠળ કરવામાં આવી છે. આ કાયદાઓ અશ્લીલ કન્ટેન્ટના પ્રસારણ, મહિલાઓના અભદ્ર ચિત્રણ અને જાહેર નૈતિકતાને નુકસાન પહોંચાડતી કન્ટેન્ટ સામે રક્ષણ આપે છે. વધુમાં, ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી (ઇન્ટરમીડિયરી ગાઇડલાઇન્સ અને ડિજિટલ મીડિયા એથિક્સ કોડ) નિયમો, 2021 હેઠળ મધ્યસ્થીઓ (ઇન્ટરનેટ સેવા પ્રદાતાઓ) ને ગેરકાયદેસર કન્ટેન્ટને દૂર કરવા અથવા બ્લોક કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. જો ISPs આ આદેશનું પાલન નહીં કરે, તો તેમની સામે IT એક્ટની કલમ 79(3)(b) હેઠળ કાનૂની કાર્યવાહી થઈ શકે છે, જે તેમની કાનૂની છૂટ રદ કરી શકે છે.

સરકારનો આદેશ અને નિર્દેશ

માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયે 23 જુલાઈ, 2025ના રોજ એક નોટિફિકેશન જારી કરીને તમામ ISPs ને આ 25 પ્લેટફોર્મ્સની ઍક્સેસ ભારતમાં તાત્કાલિક બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ નિર્દેશની નકલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગના ડિરેક્ટર (DS-II) ને પણ મોકલવામાં આવી છે, જેથી ISPs દ્વારા તેનું પાલન સુનિશ્ચિત થાય. આ આદેશમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે આ પ્લેટફોર્મ્સ દ્વારા પ્રસારિત કન્ટેન્ટ ભારતીય કાયદાઓ અને સાંસ્કૃતિક ધોરણોનું ઉલ્લંઘન કરે છે, જે ખાસ કરીને નાના બાળકો અને સંવેદનશીલ વર્ગો માટે હાનિકારક છે. આ કાર્યવાહી ડિજિટલ કન્ટેન્ટને નિયંત્રિત કરવા અને જાહેર નૈતિકતા જાળવવા માટે સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને દર્શાવે છે.

અગાઉની કાર્યવાહી

આ પહેલાં પણ સરકારે આવા કન્ટેન્ટ સામે પગલાં લીધાં હતાં. 14 માર્ચ, 2024ના રોજ, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયે 18 OTT પ્લેટફોર્મ્સ, 19 વેબસાઇટ્સ, 10 મોબાઇલ એપ્સ (7 ગૂગલ પ્લે સ્ટોર પર અને 3 એપલ એપ સ્ટોર પર), અને 57 સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સ (ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, X, યુટ્યૂબ) પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. આ પ્લેટફોર્મ્સ પર મહિલાઓનું અશ્લીલ અને અભદ્ર ચિત્રણ કરતા કન્ટેન્ટ પ્રસારિત થતા હોવાનું જણાયું હતું, જે IT એક્ટ 2000, ભારતીય ન્યાય સંહિતા 2023, અને મહિલા અશ્લીલ પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ 1986નું ઉલ્લંઘન હતું. આ પગલું પણ સરકારના ડિજિટલ સ્પેસને સાફ-સુથરું રાખવાના પ્રયાસોનો એક ભાગ હતું.

સામાજિક અને કાનૂની પરિણામો

આ કાર્યવાહીએ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ પર કન્ટેન્ટના નિયમનની જરૂરિયાત પર ચર્ચા ઉભી કરી છે. એપ્રિલ 2025માં સુપ્રીમ કોર્ટે OTT અને સોશિયલ મીડિયા પર અશ્લીલ કન્ટેન્ટને નિયંત્રિત કરવા માટે કાર્યવાહીની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે આવા મુદ્દાઓ સરકારના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે, અને સોલિસિટર જનરલે વધુ નિયમો ઘડવાની પ્રક્રિયા હેઠળ હોવાનું જણાવ્યું હતું. આ ઉપરાંત, આ પ્રતિબંધે ખાસ કરીને મહિલાઓ અને બાળકોના હિતોનું રક્ષણ કરવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી છે.

આ પણ વાંચો :  Reel બનાવો, ઇનામ જીતો! સરકારની અનોખી સ્પર્ધા; આ રીતે કરો Apply