Ahmedabad: 613 વર્ષનું થયું અમદાવાદ! જાણો આ શહેર સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાતો

Ahmedabad: ગુજરાતના સૌથી મોટા શહેર તરીકે અમદાવાદ જાણીતું છે. ભારતની પશ્ચિમ દિશામાં સાબરમતી નદીના કિનારે આવેલું છે. અહીં હજારો લોકો પોતાના સપના સાકાર કરવા માટે અમદાવાદ આવીને વસેલા છે. અમદાવાદ અત્યારથી નહીં પરંતુ સદીઓથી લોકોને સાચવતું આવ્યું છે. અહીંની વસાહતો ખુબ પ્રાચીન હોવાનું પણ જાણવા મળ્યું છે. ચૌલુક્ય વંશના શાસન હેઠળ 12મી સદીની આસપાસ સૌથી પ્રાચીન વસાહત નોંધી શકાય છે. અત્યારના અમદાવાદની વાત કરવામાં આવે તો 26 ફેબ્રુઆરી 1411માં આ શહેરની સ્થાપન કરવામાં આવી હતી અને નવી રાજધાની તરીકે ગુજરાત સલ્તનતના અહેમદ શાહ પહેલા દ્વારા 4 માર્ચ 1411ના રોજ રાજધાની તરીકે જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.

માણેક બુર્જે આ શહેરનો પાયો નાખ્યો હતો

1411 માં અહમદશાહે માણેક બુર્જ પાસે અમદાવાદ શહેરનો પાયો નાખ્યો. માણેક બુરજ અથવા માણેક બુર્જ ગઢ ભદ્રના કિલ્લાના પાયાનું નિર્માણ છે, જે અમદાવાદ, ગુજરાત, ભારત ખાતે આવેલ છે. આ નામ 15મી સદીના સુપ્રસિદ્ધ હિંદુ સંત માણેકનાથની યાદગીરીમાં આપવામાં આવ્યું છે, જેમણે 1411ના વર્ષમાં અહમદશાહને ભદ્રનો કિલ્લો બાંધવામાં વિક્ષેપ પાડ્યો હતો અને મદદ પણ કરી હતી. આ બુરજ બહારની બાજુએ ત્રેપન ફુટ ઊંચો છે, જેની બાજુમાં 77 ફૂટ પરિઘની માણેક કુવા તરીકે ઓળખાતી વાવ છે. સાબરમતી નદીના પ્રવાહમાં થયેલા ફેરફાર દરમિયાન આ વાવ સૂકાઈ ગઈ હતી અને વર્ષ 1866માં તેને ભરવામાં આવી હતી. બુરજ નજીક એક પાણીની નહેર હતી, જે તે સમયમાં કિલ્લામાં શાહી સ્નાન માટે પાણી લાવવા માટે હતી. વર્ષ 1869માં આ બુરજની નજીક સૌપ્રથમ એલિસ બ્રિજ, સાબરમતી નદી પર બાંધવામાં આવ્યો હતો.

1915 માં ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળનું કેન્દ્રસ્થાન બન્યું

અમદાવાદ શહેરમાં અનેક વિદ્ધવાનો આવીને વસ્યા છે અને દેશની સેવામાં પોતાનું યોગદાન આપ્યું છે. 1915 માં મહાત્મા ગાંધીના આગમન પછી અમદાવાદ ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળનું કેન્દ્રસ્થાન બન્યું હતું. સરદાર પટેલ જેવા અનેક કાર્યકરોએ આંદોલનમાં ભાગ લેતા પહેલા શહેરની નગરપાલિકાની સેવા કરી હતી. આઝાદી પછીની વાત કરવામાં આવે તો શહેર બોમ્બે રાજ્યનો એક ભાગ હતું. 1960માં જ્યારે ગુજરાતનું નિર્માણ થયું ત્યારે 1965માં ગાંધીનગરની સ્થાપના થઈ ત્યાં સુધી તે ફરીથી રાજ્યનું પાટનગર રહ્યું હતું. અમદાવાદ ગુજરાતનું સાંસ્કૃતિક અને આર્થિક કેન્દ્ર અને ભારતનું સાતમું સૌથી મોટું શહેર પણ છે.

અનેક નવી ઈમારતોનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું

અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન દ્વારા મે 1989ના સમયમાં એલિસ બ્રિજ અને તેની આસપાસનો વિસ્તાર, માણેક બુરજ અને સાબરમતી નદીના કિનારે આવેલા કુદરતી પાણીના વહેણને સુરક્ષિત સ્થળ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યાં હતાં. મૂળ લોખંડનો પુલ સાંકડો હોવાને કારણે ભારે વાહનો તેમ જ ગીચ ટ્રાફિક માટે યોગ્ય ન હોવાથી તે વર્ષ 1997માં વાહનો માટે બંધ કરવામાં આવ્યો હતો અને બાજુમાં વર્ષ 1999માં નવો સિમેન્ટ-કોંક્રિટ પુલ બાંધવામાં આવ્યો હતો. આ પુલ-નિર્માણ માટે આ બુરજનો કેટલોક ભાગ આંશિક રીતે તોડવામાં આવ્યો હતો. 2001 ગુજરાત ધરતીકંપ અને 2002 ગુજરાત હિંસા પછી, ઘણા લોકો માનવા લાગ્યા હતા કે આ શહેરને આ બુરજને થયેલ નુકસાનને કારણે મુશ્કેલીઓ પડી રહી છે. તેથી આ બુરજનો 2003ના વર્ષમાં મરામત કરી ફરી સુરક્ષિત કરવામાં આવ્યો હતો.

કોચરાબાનું મંદિર અને દેવી જયંતીનું મંદિર સ્થાપ્યું

ચૌલુક્ય રાજવંશની વાત અલ-બિરુનીએ અણહિલવાડા પાટણથી કેમ્બેના માર્ગ પર અસાવલનો વેપારી નગર તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો છે. અગિયારમી સદીમાં અણહિલવાડ પાટણ (1072-1094)થી શાસન કરતા કૌલુક્ય વંશના કર્ણએ આધુનિક અમદાવાદ નજીક આશાપલ્લીના ભીલ સરદાર આશાને હરાવ્યો અને મારી નાખ્યો. ત્યારબાદ તેમણે આશાપલ્લી ખાતે દેવી કોચરાબાનું મંદિર અને દેવી જયંતીનું મંદિર સ્થાપ્યું હતું. તેણે નજીકના કર્ણવતી શહેરની પણ સ્થાપના કરી જ્યાં તેણે શાસન કર્યું, કર્ણેશ્વરનું મંદિર બનાવ્યું અને કરણસાગર નામના કુંડનું ખોદકામ કર્યું. આ મંદિરોમાંથી કોઈ પણ આજકાલ સુધી બચ્યું નથી.

સોળમી સદીના અંતે શહેર નોંધપાત્ર રીતે સ્વસ્થ થયું

અમદાવાદના અર્થતંત્રની વાત કરવામાં આવે તો સોળમી સદીના અંતે શહેર મોટું, સારી રીતે રચાયેલું અને નોંધપાત્ર રીતે સ્વસ્થ હતું.તેના મોટા ભાગના ઘરો ઈંટ અને મોર્ટારથી બાંધવામાં આવ્યા હતા જેમાં ટાઇલ કરેલી છત હતી. શેરીઓ પહોળી હતી અને તેમાંના મુખ્ય પાસે દસ બળદગાડીઓ માટે પૂરતી જગ્યા હતી. તેની જાહેર ઇમારતોમાં મોટી સંખ્યામાં પથ્થરની મસ્જિદો હતી, દરેકમાં બે મોટા મિનારા અને ઘણા અદ્ભુત શિલાલેખો હતા. વિશ્વના દરેક ભાગની પેદાશોમાં સમૃદ્ધ, તેના ચિત્રકારો, કોતરનાર, સ્તરોમાં અને ચાંદીના સોના અને લોખંડના કામદારો પ્રખ્યાત હતા. તેની ટંકશાળ સોનાના સિક્કા માટે માન્ય ચારમાંથી એક હતી અને તેની શાહી વર્કશોપમાંથી કપાસમાં શ્રેષ્ઠ કૃતિઓ આવી હતી. રેશમ, મખમલ અને બ્રોકેડ આશ્ચર્યજનક આકૃતિઓ અને પેટર્ન, ગાંઠો અને ફેશનો સાથેની વસ્તુઓ અહીં બનતી હતી.

આ છે અમદાવાદની ખાસ વિશેષતાઓ

એક વિદ્ધવા મેન્ડેલસ્લો 1638 માં કહ્યું હતું કે, અમદાવાદના કારીગરો સ્ટીલ, સોનું, હાથીદાંત, દંતવલ્ક, મોતી, કાગળ, લાખ, હાડકા, રેશમ અને કપાસના કામ માટે પ્રખ્યાત છે અને તેના વેપારીઓ ખાંડ-કેન્ડી, જીરું, મધ, લાખ, અફીણ, કપાસનો વેપાર કરે છે. બોરેક્સ, સૂકી અને સાચવેલ આદુ અને અન્ય મીઠાઈઓ, માયરોબાલન્સ, સોલ્ટપેટ્રે અને સાલ એમોનિયાક, બીજાપુરના હીરા, એમ્બરગ્રીસ અને કસ્તુરી પણ વેપાર કરવામાં આવતો હતો.

અમદાવાદ પર અનેક વંશજોએ શાસન કર્યુ છે

અમદાવાદ પર થયેલા શાસનની વાત કરવામાં આવે તો અહમદશાહ પછી ચૌલુક્ય રાજવંશનું શાસન રહ્યું હતું. પછીની વાત કરવામાં આવે તો ક્રમશઃ 1411 થી 1572 સુધી ગુજરાત સલ્તનત શાસન, 1572 થી 1707 સુધી મુઘલ શાસન, 1707 થી 1753 સુધી મુઘલ-મરાઠા શાસન, 1758 થી 1817 સુધી મરાઠા શાસન,1817 થી 1857 સુધી બ્રિટિશ કંપની શાસન, 1857 થી 1947 સુધી બ્રિટિશ તાજ શાસન રહ્યું 1947 માં આઝાદી મળ્યા બાત તે રાજકીય શાસનથી મુક્ત બન્યું હતું.

અમદાવાદ અત્યારે ખુબ જ વિકસિત બની ગયું છે. લાખોની સંખ્યામાં અહીં લોકો આવીને વસ્યા છે અને અમદાવાદને પોતાની કર્મભૂમિ બનાવી છે. અહીં ગાંધી આશ્રમ, સાબરમતી રિવરફ્રન્ટ, સરખેજ રોજા, કાંકરિયા તળાવ, અડાલજની વાવ, સરદાર પટેલ સ્ટેડિયમ, માણેકચોક, સાયન્સ સિટી અને અમદાવાદની પોળો જેવી જગ્યા ખરેખર જોવા જેવી છે.

આ પણ વાંચો: TODAY HISTORY: શું છે ૨૬ ફેબ્રુઆરીની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

ગુજરાત ફર્સ્ટ તમને સમાચારોથી હંમેશા અવગત રાખશે

ગુજરાતની નંબર 1 ગુજરાતી ન્યૂઝ ચેનલ એટલે ગુજરાત ફર્સ્ટ (Gujarat First) – જે ગુજરાતીઓને દરેક સમાચારમાં રાખે છે આગળ. ગુજરાત, રાષ્ટ્રીય, આંતરરાષ્ટ્રીય, ઇલેક્શન, બિઝનેસ, સ્પોર્ટ્સ, મનોરંજન સહિતના દરેક સમાચાર વાંચો ગુજરાત ફર્સ્ટ પર. હવે દરેક સમાચાર આંગળીના ટેરવે આપના મોબાઈલમા, ડાઉનલોડ કરો અમારી લેટેસ્ટ Android અને iOS એપ. લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે સોશ્યિલ મીડિયામાં અમારી સાથે જોડાઓ