Budget 2024 : નાણામંત્રી સીતારમણ સતત છઠ્ઠી વખત બજેટ રજૂ કરશે, અનેક રેકોર્ડ નોંધાશે...

નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ સતત છઠ્ઠું બજેટ (Budget 2024) રજૂ કરશે. આ સાથે તેના નામે ઘણા રેકોર્ડ પણ હશે. તેણી સતત પાંચ સંપૂર્ણ બજેટ (Budget 2024) અને એક વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરવાના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મોરારજી દેસાઈના રેકોર્ડની બરોબરી કરશે. ઉપરાંત, સીતારમણ પ્રથમ પૂર્ણ-સમયના મહિલા નાણાં પ્રધાન છે, જેમણે જુલાઈ 2019 થી પાંચ સંપૂર્ણ બજેટ (Budget 2024) રજૂ કર્યા છે અને આવતા અઠવાડિયે વોટ ઓન એકાઉન્ટ એટલે કે વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરશે.

સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરવાની સાથે, તે મનમોહન સિંહ, અરુણ જેટલી, પી ચિદમ્બરમ અને યશવંત સિંહા જેવા ભૂતપૂર્વ નાણા પ્રધાનોના રેકોર્ડને પાછળ છોડી દેશે. આ નેતાઓએ સતત પાંચ બજેટ રજૂ કર્યા હતા. નાણા પ્રધાન તરીકે, દેસાઈએ 1959-1964 વચ્ચે પાંચ વાર્ષિક બજેટ અને એક વચગાળાનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું. 1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ થનાર નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે વચગાળાના બજેટ પર મતદાન કરવામાં આવશે. આનાથી સરકારને એપ્રિલ-મેમાં સામાન્ય ચૂંટણીઓ બાદ નવી સરકાર આવે ત્યાં સુધી અમુક વસ્તુઓ પર ખર્ચ કરવાનો અધિકાર મળશે. સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજાવાની હોવાથી સીતારમણના વચગાળાના બજેટમાં કોઈ મોટા નીતિગત ફેરફારોની કોઈ શક્યતા નથી.

કોઈપણ મોટી જાહેરાતનો ઇનકાર કર્યો

નાણામંત્રીએ ગયા મહિને એક કાર્યક્રમમાં વચગાળાના બજેટ (Budget 2024)માં કોઈ 'મોટી જાહેરાત' કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ સામાન્ય ચૂંટણી પહેલા માત્ર વોટ ઓન એકાઉન્ટ હશે. સંસદમાં પસાર થયા પછી, વોટ ઓન એકાઉન્ટ સરકારને એપ્રિલ-જુલાઈ સમયગાળા માટેના ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે દેશના સંકલિત ભંડોળમાંથી ભંડોળ ઉપાડવાની મંજૂરી આપશે. સામાન્ય ચૂંટણી બાદ જૂનની આસપાસ નવી સરકાર રચાય તેવી શક્યતા છે. આવી સ્થિતિમાં, નવી સરકાર જુલાઈમાં 2024-25 માટે સંપૂર્ણ બજેટ લાવશે. સામાન્ય રીતે, વચગાળાના બજેટમાં મોટી નીતિગત જાહેરાતો હોતી નથી, પરંતુ અર્થતંત્ર સામેના પ્રશ્નોનો સામનો કરવા માટે જરૂરી એવા પગલાં લેવાથી સરકાર પર કોઈ પ્રતિબંધ નથી.

2014 માં મોદીની સરકાર સત્તામાં આવી...

2014 માં મોદી સરકાર સત્તામાં આવ્યા પછી, અરુણ જેટલીએ નાણા મંત્રાલયનો હવાલો સંભાળ્યો અને 2014-15 થી 2018-19 સુધી સતત પાંચ બજેટ રજૂ કર્યા. વર્ષ 2017 માં સરકારે બજેટ ફેબ્રુઆરીના છેલ્લા કામકાજના દિવસને બદલે તારીખે રજૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. આ સાથે 28 ફેબ્રુઆરીએ બજેટ રજૂ કરવાની સંસ્થાનવાદી યુગની પરંપરાનો અંત આવ્યો. જેટલીની નાદુરસ્ત તબિયતને કારણે મંત્રાલયનો વધારાનો હવાલો સંભાળતા પીયૂષ ગોયલે 1 ફેબ્રુઆરી, 2019 ના રોજ વચગાળાનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું. ગોયલે પગારદાર કરદાતાઓ માટે સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન 10,000 રૂપિયાથી વધારીને 50,000 રૂપિયા કર્યું હતું.

સીતારમણ બજેટ રજૂ કરનાર ઈન્દિરા ગાંધી પછી તેઓ બીજા મહિલા...

ઉપરાંત, જે કરદાતાઓની વાર્ષિક કરપાત્ર આવક રૂ. 5 લાખથી વધુ ન હોય તેમના માટે કર મુક્તિ રૂ. 2,500 થી વધારીને રૂ. 12,500 કરવામાં આવી હતી. મોદી સરકારે 2019ની સામાન્ય ચૂંટણી પછી તેના બીજા કાર્યકાળમાં સીતારમણને નાણા વિભાગની જવાબદારી સોંપી હતી. બજેટ રજૂ કરનાર ઈન્દિરા ગાંધી પછી તેઓ બીજા મહિલા બન્યા. ઈન્દિરા ગાંધીએ નાણાકીય વર્ષ 1970-71નું બજેટ રજૂ કર્યું હતું. તે વર્ષે, સીતારમણે બજેટ દસ્તાવેજો માટે ઉપયોગમાં લેવાતા પરંપરાગત 'બ્રિફકેસ'ને દૂર કરી અને તેના સ્થાને રાષ્ટ્રીય પ્રતીક ધરાવતું 'બહી-ખાતા' લીધું.

ભારત 2027-28 સુધીમાં $5 ટ્રિલિયન અર્થતંત્ર બનાવવાના લક્ષ્ય સાથે આગળ...

ભારત 2027-28 સુધીમાં $5 ટ્રિલિયન અને 2047 સુધીમાં $30 ટ્રિલિયન અર્થતંત્ર બનવાના લક્ષ્ય સાથે આગળ વધી રહ્યું છે. પૂર્વ વડાપ્રધાન મોરારજી દેસાઈએ સૌથી વધુ 10 વખત બજેટ રજૂ કર્યું હતું. કોઈપણ નાણામંત્રી દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલા આ સૌથી વધુ બજેટ છે. તેમણે વચગાળાના બજેટ સહિત સતત છ વખત બજેટ રજૂ કર્યા હતા. સ્વતંત્ર ભારતનું પ્રથમ બજેટ (Budget 2024) પ્રથમ નાણામંત્રી આરકે સન્મુખમ ચેટ્ટીએ રજૂ કર્યું હતું. સીતારમણ, જે પોતાનું છઠ્ઠું બજેટ રજૂ કરી રહી છે, તે ગ્રામીણ વિસ્તારોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કેટલાક પગલાં લઈ શકે છે. તેનું એક મુખ્ય કારણ એ છે કે નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં કૃષિ ક્ષેત્રનો વિકાસ દર ચાર ટકાથી ઘટીને 1.8 ટકા રહેવાની ધારણા છે.

આ પણ વાંચો : Budget 2024 : બજેટ પહેલા નાણાં મંત્રીએ હલવા સેરેમની યોજી