Chandrayaan-3 : આ વૈજ્ઞાનિકો, જેમણે ભારતનો વિશ્વમાં ડંકો વગાડ્યો...!

ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રની સપાટી પર સફળતાપૂર્વક ઉતરી ગયું છે. તેની પાછળ ઈસરોના ઘણા એન્જિનિયરો અને વૈજ્ઞાનિકોની મહેનત છે. તેમના આ હીરો વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. ચંદ્રયાન-3 નું મિશન પાર પાડનાર આ  હીરોએ દેશવાસીઓને પોતાની અથાગ મહેનતના કારણે ગૌરવ અપાવ્યું છે.

તમને જણાવી દઈએ કે ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) ના વૈજ્ઞાનિકો ચંદ્રયાન-3 ઉપગ્રહ પર છેલ્લા 4 વર્ષથી કામ કરી રહ્યા હતા. જે સમયે દેશમાં કોવિડ-19 રોગચાળો ફેલાઈ રહ્યો હતો, તે સમયે પણ ઈસરોની ટીમ ભારતના મિશન મૂનની તૈયારીમાં વ્યસ્ત હતી. ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ સોમનાથનું કહેવું છે કે લગભગ 700 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે મિશનને આગળ વધારવા માટે લગભગ 1,000 એન્જિનિયરો અને વૈજ્ઞાનિકોએ કામ કર્યું છે.

ચંદ્રયાન-3ને પૂર્ણ કરવામાં મહિલા વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરોએ પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. ચંદ્રયાન-3ને સફળ બનાવવામાં એસ સોમનાથ ઉપરાંત પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર પી વીરમુથુવેલ, મિશન ડાયરેક્ટર મોહના કુમાર, વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર (VSSC) ડાયરેક્ટર એસ ઉન્નીકૃષ્ણન નાયર, UR રાવ સેટેલાઇટ સેન્ટર (URSC) ડાયરેક્ટર એમ શંકરન અને લોન્ચ ઓથોરાઈઝેશન બોર્ડની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા હતી. (LAB)ના વડા એ રાજરાજને પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.

ચંદ્રયાન-3 માત્ર વ્હીકલ માર્ક-3ની મદદથી જ ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચી શક્યું હતું. એરોસ્પેસ એન્જિનિયર એસ સોમનાથે ચંદ્રયાનના વાહન માર્ક-III અથવા બાહુબલી રોકેટની ડિઝાઇનમાં મદદ કરી હતી. તેઓ બેંગ્લોરમાં ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સાયન્સના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થી છે અને સંસ્કૃત બોલી શકે છે અને યાનમ નામની સંસ્કૃત ફિલ્મમાં અભિનય કર્યો છે.

ચંદ્રયાન-3 મિશનના પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર વીરમુથુવેલે ચેન્નાઈમાંથી માસ્ટર ઓફ ટેકનોલોજીનો અભ્યાસ કર્યો છે. તેઓ ચંદ્રયાન-2 અને મંગલયાન મિશન સાથે જોડાયેલા હતા. રામુથુવેલે તેમના અનુભવથી ચંદ્રયાન-3 મિશનને મજબૂત કરવામાં મદદ કરી.

એસ મોહના કુમાર ચંદ્રયાન-3ના મિશન ડાયરેક્ટર છે. તેઓ વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટરના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક છે. ચંદ્રયાન-3 પહેલા, તેઓ LVM3-M3 મિશન પર વન વેબ ઈન્ડિયા 2 સેટેલાઇટના ડિરેક્ટર હતા.

વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર (VSSC) ખાતે એસ ઉન્નીકૃષ્ણન નાયર અને તેમની ટીમ ચંદ્રયાન-3 ના દરેક નિર્ણાયક પાસાઓની દેખરેખ રાખે છે. નાયરે જીઓસિંક્રોનસ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (JSLV) માર્ક-III વિકસાવ્યું છે. તે એરોસ્પેસ એન્જિનિયર છે. તેણે ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ સાયન્સમાંથી અભ્યાસ કર્યો હતો.

એમ શંકરનને ઈસરોનું પાવરહાઉસ માનવામાં આવે છે. તે પાવર સિસ્ટમ્સ અને પાવર સેટેલાઇટ તરફ દોરી જતા સૌર એરે બનાવવામાં નિષ્ણાત છે. તેમને સેટેલાઇટ બનાવવાનો ત્રણ દાયકાથી વધુનો અનુભવ છે. એમ શંકરન ચંદ્રયાન-1, મંગલયાન અને ચંદ્રયાન-2 ઉપગ્રહોનો પણ એક ભાગ હતા.

એ રાજરાજન એક પ્રતિષ્ઠિત વૈજ્ઞાનિક છે અને હાલમાં સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટર SHAR, શ્રીહરિકોટાના ડિરેક્ટર છે. તેમણે ચંદ્રયાન-3ને ભ્રમણકક્ષામાં મૂક્યું. રાજરાજન કમ્પોઝિટના ક્ષેત્રમાં નિષ્ણાત છે.

કોવિડ રોગચાળાની મુશ્કેલીઓ છતાં કલ્પના કે એ ચંદ્રયાન-3 ટીમ સાથે કામ કર્યું. તેમણે એક એન્જિનિયર તરીકે પોતાનું જીવન ભારતના સેટેલાઇટ બનાવવા માટે સમર્પિત કર્યું છે. તે ચંદ્રયાન-2 અને મંગલયાન બંને મિશનમાં સામેલ હતી.

રિતુ કરિધલ શ્રીવાસ્તવ ISROમાં વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક છે અને ભારતના માર્સ ઓર્બિટર મિશન (MOM)ના ડેપ્યુટી ઓપરેશન ડાયરેક્ટર રહી ચૂક્યા છે. તેમનો જન્મ લખનૌમાં થયો હતો અને તેમણે 1996માં લખનૌ યુનિવર્સિટીમાંથી ભૌતિકશાસ્ત્રમાં એમએસસી કર્યું હતું. તેમણે બેંગ્લોરમાં ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ (IIMC)ના એરોસ્પેસ એન્જિનિયરિંગ વિભાગમાંથી એમટેક પણ કર્યું.

આ પણ વાંચો---CHANDRAYAAN 3 : PM મોદીએ એસ. સોમનાથને ફોન કરીને અભિનંદન પાઠવ્યા, જાણો શું કહ્યું…