વિકાસ અને નૈસર્ગિક ભવિષ્ય તરફ અગ્રેસર ભારતીય રેલવે : કેન્દ્રીય રેલ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવ

• આપણે વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી માલવાહક રેલવે બની ગયા છીએ
• ગયા વર્ષે, 700 કરોડથી વધુ મુસાફરોએ ભારતીય રેલવે દ્વારા મુસાફરી કરી
• રેલ દ્વારા માલનું પરિવહન રોડ માર્ગ કરતાં સસ્તું છે : : કેન્દ્રીય રેલ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવ

Indian Railways : કેન્દ્રીય રેલ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે (Ashwini Vaishnaw) વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસે ખાસ સંદેશ આપતા જણાવ્યું છે કે જ્યારે પણ તમે રસ્તા કે અન્ય માધ્યમોને બદલે ટ્રેન દ્વારા મુસાફરી કરો છો, ત્યારે તમે ફક્ત સુવિધા જ નહીં પરંતુ સ્વચ્છ અને હરિયાળા ભારતને પસંદ કરો છો. ગયા વર્ષે, 700 કરોડથી વધુ મુસાફરોએ ભારતીય રેલવે દ્વારા મુસાફરી કરી હતી. તે આપણી જીવનરેખા છે અને આવતીકાલ માટેનો એક નૈસર્ગિક સંકલ્પ પણ છે. ભારતીય રેલવે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના પંચામૃત ધ્યેય - 2070 સુધીમાં નેટ ઝીરોમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહી છે. અમે માલ અને મુસાફરોના પરિવહનને રસ્તાથી રેલ તરફ ખસેડી રહ્યા છીએ. તે જ સમયે, અમે સ્વચ્છ ઉર્જાનો ઉપયોગ વધારી રહ્યા છીએ. આ ભારતના અર્થતંત્રને ડીકાર્બનાઇઝ કરવામાં મદદ કરી રહ્યું છે.

A green promise. pic.twitter.com/766nqpnQbQ

— Ashwini Vaishnaw (@AshwiniVaishnaw) June 5, 2025

રસ્તાથી રેલ સુધી

2013-14માં, ભારતીય રેલવેએ લગભગ 1,055 મિલિયન ટન માલનું વહન કર્યું હતું. 2024-25માં આ વધીને 1,617 મિલિયન ટન થયું છે. આનાથી આપણે વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી માલવાહક રેલવે બની ગયા છીએ. રસ્તાને બદલે રેલ દ્વારા માલનું પરિવહન કરીને, અત્યાર સુધીમાં 143 મિલિયન ટન કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જન અટકાવવામાં આવ્યું છે. આ 121 કરોડ વૃક્ષો વાવવા બરાબર છે. રેલ દ્વારા માલનું પરિવહન રોડ માર્ગ કરતાં સસ્તું છે. આનાથી છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશને 3.2 લાખ કરોડ રૂપિયાની બચત થઈ છે. રેલવે ટ્રકો કરતાં 90 % ઓછો કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જન કરે છે. આનાથી હવા સ્વચ્છ રહે છે. 2857 કરોડ લિટર ડીઝલની પણ બચત થઈ છે, જે લગભગ 2 લાખ કરોડ રૂપિયા બચાવવા બરાબર છે.

વીજળીકરણ દ્વારા આત્મનિર્ભરતા

ભારત ઘણું તેલ આયાત કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, રેલવેનું વીજળીકરણ વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. 2014 પહેલાના 60 વર્ષોમાં, ફક્ત 21,000 કિલોમીટર રેલવે લાઈનોનું વીજળીકરણ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ છેલ્લા 11 વર્ષોમાં, અમે 47,000 કિલોમીટર રેલવે લાઈનોનું વીજળીકરણ કર્યું છે. અત્યાર સુધીમાં, 99 % બ્રોડગેજ નેટવર્કનું વીજળીકરણ કરવામાં આવ્યું છે. રેલવે હવે સ્ટેશનો, વર્કશોપ અને ટ્રેનો માટે પણ ગ્રીન એનર્જીનો ઉપયોગ કરી રહી છે. અમે ગ્રીન એનર્જી પર ટ્રેનો ચલાવવા માટે રાજ્યો સાથે કામ કરી રહ્યા છીએ.

માલ પરિવહનનું નવું મોડેલ

ડેડિકેટેડ ફ્રેઇટ કોરિડોર (DFCs) પણ સંપૂર્ણપણે વીજળીકૃત છે. આ કોરિડોર ફક્ત માલ પરિવહન માટે બનાવવામાં આવ્યા છે. હાલમાં, 2,741 કિમી લાંબા માલ કોરિડોર કાર્યરત છે. આનાથી રસ્તાઓ પર ભીડ ઓછી થઈ છે, ડીઝલનો વપરાશ ઓછો થયો છે અને કાર્બન ઉત્સર્જન પણ ઓછું થયું છે. ભારત હવે હાઇડ્રોજન સંચાલિત ટ્રેનો પણ અપનાવવા જઈ રહ્યું છે. પહેલી ટ્રેન હરિયાણામાં જીંદ અને સોનીપત વચ્ચે દોડશે. તે વિશ્વની સૌથી લાંબી અને સૌથી શક્તિશાળી હાઇડ્રોજન ટ્રેન હશે.

અર્થતંત્ર અને પર્યાવરણ

ભારતે બતાવ્યું છે કે આર્થિક વિકાસ અને પર્યાવરણીય સંરક્ષણ એકસાથે શક્ય છે. 2023 ના વર્લ્ડ બેંક લોજિસ્ટિક્સ પર્ફોર્મન્સ ઇન્ડેક્સમાં, ભારત 139 દેશોમાં 38મા ક્રમે છે. આ 2014 કરતા 16 સ્થાન વધારે છે. રેલવેના વીજળીકરણથી પ્રદૂષણ અને ખર્ચ બંનેમાં ઘટાડો થયો છે. ઉપરાંત, લોજિસ્ટિક્સની ક્ષમતા અને ગતિ બંનેમાં વધારો થયો છે.

2030 સુધીમાં નેટ-ઝીરો ઉત્સર્જન

પીએમ મોદીએ 2030 સુધીમાં રેલવે માટે નેટ ઝીરોનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. ઝડપી વિદ્યુતીકરણ અને રસ્તાથી રેલ ટ્રાફિકમાં પરિવર્તન સાથે, ભારતીય રેલવે 2025 સુધીમાં જ સ્કોપ 1 નેટ ઝીરો લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરશે. આ વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસે, ભારતીય રેલવે ટકાઉ વિકાસ પ્રત્યેની તેની પ્રતિબદ્ધતાને પુનરાવર્તિત કરે છે. દરેક ટ્રેકનું વીજળીકરણ, દરેક સોલાર પેનલ ઇન્સ્ટોલ કરેલ અને રસ્તા પરથી દૂર કરેલ દરેક કન્ટેનર આપણા દેશ અને પર્યાવરણ માટે ઉજ્જવળ ભવિષ્ય તરફ એક પગલું છે.

આ પણ વાંચો: Gujarat: બહારનું ખાવાના શોખીન માટે ચોંકાવનારી ઘટના, મસાલા પાપડમાંથી નીકળી જીવતી ઇયળ