ધર્મ બદલ્યા વગર બીજા ધર્મમાં કરેલા લગ્ન ગણાશે ગેરકાયદેસર: અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટ

ધર્મ બદલ્યા વગર બીજા ધર્મમાં કરેલા લગ્ન ગણાશે ગેરકાયદેસર: અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટ

ધર્માંતરણ અને લવ જિહાદને લઈને ચાલી રહેલી તીવ્ર ચર્ચાઓ વચ્ચે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના એક ફેસલાએ નવી હલચલ મચાવી દીધી છે. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ધર્માંતરણ વિના અલગ-અલગ ધર્મોને માનનારા લોકો વચ્ચે થયેલા લગ્ન ગેરકાયદેસર ગણાશે.

આ ફેસલો ખાસ કરીને આર્ય સમાજ જેવી સંસ્થાઓ દ્વારા શાદીના સર્ટિફિકેટ જારી કરવાના સંદર્ભમાં આપવામાં આવ્યો છે, જે નિર્ધારિત ફી અને દક્ષિણા લઈને કોઈપણ વ્યક્તિને શાદીનું સર્ટિફિકેટ જારી કરી દે છે. એટલે કે, આવી શાદીઓ કાયદાનું ઉલ્લંઘન છે.

ન્યાયમૂર્તિ પ્રશાંત કુમારની એકલ પીઠે આ મામલે સખત વલણ અપનાવતાં ઉત્તર પ્રદેશના ગૃહ સચિવને આદેશ આપ્યો છે કે, જે આર્ય સમાજ સોસાયટીઓ વિપરીત ધર્મના લોકો કે સગીર યુગલોને શાદીના પ્રમાણપત્રો જારી કરી રહી છે, તેમની તપાસ DCP સ્તરના IPS અધિકારી દ્વારા કરાવવામાં આવે. કોર્ટે આ આદેશનું પાલન અંગે 29 ઓગસ્ટ 2025 સુધીમાં વ્યક્તિગત હલફનામા સાથે અનુપાલન અહેવાલ રજૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.

સરકારી વકીલે યાચિકાકર્તાની દલીલનો વિરોધ કર્યો

સરકારી વકીલે દલીલનો વિરોધ કરતાં જણાવ્યું કે યુવક અને યુવતી અલગ-અલગ ધર્મોના છે અને ધર્માંતરણ વિના થયેલી શાદી કાયદેસર રીતે અમાન્ય છે.

બંને પક્ષોની દલીલો સાંભળ્યા બાદ કોર્ટે આરોપીની યાચિકા ફગાવી દીધી અને આર્ય સમાજ મંદિરો દ્વારા ફરજી શાદીના સર્ટિફિકેટ જારી કરવાના મામલાઓ પર ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. સાથે જ આવી પ્રવૃત્તિઓ પર રોક લગાવવા તાત્કાલિક અને સખ્ત કાર્યવાહીની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો.

આ ફેસલો સોનૂ ઉર્ફે સહનૂરની યાચિકા પર આપવામાં આવ્યો, જેમાં યાચિકાકર્તાએ દાવો કર્યો હતો કે તેમની શાદી 14 ફેબ્રુઆરી 2020ના રોજ પ્રયાગરાજના આર્ય સમાજ મંદિરમાં થઈ હતી અને પીડિતા હવે સગીર છે અને તેની સાથે રહે છે. જોકે, સરકારી વકીલે વાંધો ઉઠાવ્યો કે હાઈસ્કૂલ પ્રમાણપત્ર મુજબ પીડિતા લગ્ન કર્યા હતા તે સમયે તે સગીર નહતી. આર્ય સમાજ મંદિર દ્વારા જારી કરાયેલું શાદીનું પ્રમાણપત્ર નકલી છે. કોર્ટે એ પણ નોંધ્યું કે આ શાદી ઉત્તર પ્રદેશ વિવાહ નોંધણી નિયમ, 2017 હેઠળ નોંધાયેલી નથી, અને જ્યારે યુગલ અલગ-અલગ ધર્મનું હોય, ત્યારે ફક્ત આર્ય સમાજનું પ્રમાણપત્ર પૂરતું નથી.

અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે અગાઉ 2020માં પણ સમાન ફેસલો આપ્યો હતો, જેમાં કહેવાયું હતું કે ફક્ત શાદી માટે ધર્માંતરણ કરવું કાયદેસર નથી. આ કેસમાં પ્રિયાંશી (અગાઉ સમરીન) નામની યુવતીએ લગ્ન પહેલાં હિન્દુ ધર્મ અપનાવ્યો હતો, પરંતુ કોર્ટે આ ધર્માંતરણને અમાન્ય ગણ્યું, કારણ કે તે શાદીના હેતુથી જ કરાયું હતું. કોર્ટે નૂર જહાં બેગમ કેસનો હવાલો આપ્યો, જેમાં એવું કહેવાયું હતું કે ઇસ્લામ વિશે જાણકારી અને આસ્થા વિના ધર્મ બદલવો ઇસ્લામની વિરુદ્ધ છે.

જોકે, અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે 31 મે, 2024ના રોજ એક અન્ય ફેસલામાં કહ્યું હતું કે વિશેષ વિવાહ અધિનિયમ, 1954 હેઠળ અંતરધાર્મિક યુગલો ધર્માંતરણ વિના શાદી કરી શકે છે અને તેમની શાદી નોંધણી કરાવી શકે છે. આ ફેસલામાં ન્યાયમૂર્તિ જ્યોત્સના શર્માએ એક અંતરધાર્મિક લિવ-ઇન યુગલને સુરક્ષા પણ આપી હતી. આ બે ફેસલાઓમાં તફાવત એ છે કે 2025નો ફેસલો સગીર લગ્ન અને ફરજી સર્ટિફિકેટના મુદ્દા પર કેન્દ્રિત છે, જ્યારે 2024નો નિર્ણય વિશેષ વિવાહ અધિનિયમના કાયદેસર માળખા પર આધારિત છે.

આ પણ વાંચો-Tamilnadu : વડાપ્રધાન મોદીએ મહત્વના દક્ષિણી રાજ્યને 4900 કરોડના વિકાસકાર્યોની ભેટ આપી