One Nation One Election : તમારા મનમાં જે સવાલો છે તેના જવાબ જાણી લો એક ક્લિક પર..!

વન નેશન વન ઈલેક્શન (One Nation One Election)ને લઈને દેશભરમાં ચર્ચાએ જોર પકડ્યું છે. તેના ફાયદા અને ગેરફાયદા વિશે પણ વાત કરવામાં આવી છે. ચાલો જાણીએ કે વિશ્વમાં એવા દેશો છે જ્યાં લોકસભા અને રાજ્યની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજાય છે. આપણે એ પણ જાણીશું કે એક દેશ, એક ચૂંટણીના શું ગેરફાયદા છે અને એક દેશ, એક ચૂંટણીના ફાયદા શું છે. ભારત માટે આ યોગ્ય છે કે કેમ..!  ભારતમાં લોકસભા અને રાજ્યોની વિધાનસભાઓની ચૂંટણી એકસાથે યોજવા અંગે લાંબા સમયથી ચર્ચા ચાલી રહી છે. પીએમ મોદીએ પોતે આ વિચારને સમર્થન આપ્યું છે અને તેના પર ચર્ચા કરવાનું કહ્યું છે.

તાજેતરમાં, ભારતમાં કાયદા પંચે પણ આ બાબતે રાજકીય પક્ષોનો અભિપ્રાય એકત્ર કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. વિશ્વના ઘણા દેશોમાં પહેલેથી જ આવી સિસ્ટમ છે. આ પહેલા, ચાલો જાણીએ કે શું ભારતમાં પણ ક્યારેક આવું થાય છે. હકીકતમાં, ભારતમાં આઝાદી પછી, 1952, 1957, 1962 અને 1967માં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજાઈ હતી. , 1968 અને 1969 માં ઘણી વિધાનસભાઓ સમય પહેલા વિસર્જન કરવામાં આવી હતી. તે પછી 1970માં લોકસભા પણ ભંગ કરી દેવામાં આવી હતી. આનાથી એક સાથે ચૂંટણીની પરંપરા તૂટી ગઈ.

બ્રિટનમાં, હાઉસ ઓફ કોમન્સ, સ્થાનિક ચૂંટણીઓ અને મેયરની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજાય છે. અહીં તમામ ચૂંટણી મેના પ્રથમ સપ્તાહમાં યોજાય છે. વાસ્તવમાં, બ્રિટિશ બંધારણ હેઠળ, જો સરકાર સામે અવિશ્વાસની દરખાસ્ત પસાર કરવામાં આવે તો જ વહેલી ચૂંટણીઓ થઈ શકે છે અને અન્ય કોઈ પક્ષ સરકાર બનાવી શકશે નહીં. દક્ષિણ આફ્રિકામાં, સંસદ, પ્રાંતીય એસેમ્બલી અને નગરપાલિકાઓની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજાય છે. અહીં દર પાંચ વર્ષે ચૂંટણી થાય છે. આ સિવાય ઈન્ડોનેશિયામાં રાષ્ટ્રપતિ અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજાય છે. સ્વીડનમાં પણ એક સાથે ચૂંટણી યોજાય છે. દર ચાર વર્ષે સામાન્ય ચૂંટણીઓ તેમજ કાઉન્ટી અને મ્યુનિસિપલ કાઉન્સિલની ચૂંટણીઓ યોજાય છે. આ સિવાય જર્મની, ફિલિપાઈન્સ, બ્રાઝિલ, બોલિવિયા, કોલંબિયા, કોસ્ટા રિકા, ગ્વાટેમાલા, ગુયાના, હોન્ડુરાસ જેવા દેશોમાં એક સાથે તમામ ચૂંટણીઓ યોજાય છે.

નિષ્ણાતો કહે છે કે તેની તરફેણમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આદર્શ આચાર સંહિતા વારંવાર લાગુ કરવી પડે છે, તેથી નીતિગત નિર્ણયો લેવામાં આવતા નથી, તેનાથી છૂટકારો મળશે. આનાથી વારંવારની ચૂંટણીમાં થતા ભારે ખર્ચમાં ઘટાડો થશે. આનાથી કાળું નાણું અને ભ્રષ્ટાચારને અંકુશમાં લેવામાં મદદ મળશે. કર્મચારીઓ અને સુરક્ષા દળોનો સમય બચશે. તેનો વિરોધ કરનારાઓ દલીલ કરે છે કે આ વિચાર દેશના સંઘીય માળખાની વિરુદ્ધ હશે અને સંસદીય લોકશાહી માટે ઘાતક પગલું હશે. બંધારણીય સંકલનનો અભાવ રહેશે. કહેવાય છે કે કેન્દ્રમાં પાર્ટીને વધુ ફાયદો થશે.

ઓગસ્ટ 2018માં એક દેશ, એક ચૂંટણી પર લો કમિશનનો રિપોર્ટ બહાર આવ્યો હતો. આ રિપોર્ટમાં એવું સૂચન કરવામાં આવ્યું હતું કે દેશમાં બે તબક્કામાં ચૂંટણી યોજવામાં આવી શકે છે. પ્રથમ તબક્કામાં લોકસભાની સાથે કેટલાક રાજ્યોની વિધાનસભાની ચૂંટણી અને બીજા તબક્કામાં બાકીના રાજ્યોની વિધાનસભાની ચૂંટણી. પરંતુ આ માટે કેટલીક એસેમ્બલીનો કાર્યકાળ લંબાવવો પડશે અને કેટલીકનું સમય પહેલા વિસર્જન કરવું પડશે.

તમને જણાવી દઈએ કે તાજેતરમાં 22મા કાયદા પંચે જાહેર નોટિસ જાહેર કરી હતી અને રાજકીય પક્ષો, ચૂંટણી પંચ અને ચૂંટણી પ્રક્રિયા સાથે જોડાયેલા તમામ સંગઠનોનો અભિપ્રાય માંગ્યો હતો. કાયદા પંચે પૂછ્યું હતું કે શું એકસાથે ચૂંટણી યોજવી એ લોકશાહી, બંધારણની મૂળભૂત રચના કે દેશના સંઘીય માળખા સાથે ચેડાં છે? પંચે એ પણ પૂછ્યું હતું કે ત્રિશંકુ વિધાનસભા અથવા સામાન્ય ચૂંટણીમાં ત્રિશંકુ જનાદેશની સ્થિતિમાં જ્યારે કોઈ પણ રાજકીય પક્ષ પાસે સરકાર બનાવવા માટે બહુમતી ન હોય, ત્યારે વડા પ્રધાન અથવા મુખ્ય પ્રધાનની નિમણૂક ચૂંટાયેલી સંસદના સ્પીકર દ્વારા કરી શકાય છે.

આ પણ વાંચો---ONE NATION, ONE ELECTION : પ્રાદેશિક પક્ષો માટે ‘કાળ’ બની રહે તેવી અટકળો..!