આજની તા. 12 ફેબ્રુઆરી જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.

૧૫૦૨ - વાસ્કો દ ગામાએ ભારતની બીજી સફર માટે તેમના જહાજમાં લિસ્બન છોડ્યું. 

ફોલો-અપ અભિયાન, સેકન્ડ ઈન્ડિયા આર્મડા, ૧૫૦૦ માં પેડ્રો અલ્વારેસ કેબ્રાલના કમાન્ડ હેઠળ કાલિકટના ઝામોરિન સાથે સંધિ કરવા અને શહેરમાં પોર્ટુગીઝ ફેક્ટરી સ્થાપવાના મિશન સાથે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું.  જો કે, પેડ્રો કેબ્રાલે સ્થાનિક આરબ વેપારી મંડળો સાથે સંઘર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો, પરિણામે પોર્ટુગીઝ ફેક્ટરી રમખાણોમાં ઉથલાવી દેવામાં આવી અને ૭૦ જેટલા પોર્ટુગીઝ માર્યા ગયા.  કેબ્રાલે આ ઘટના માટે ઝામોરિનને દોષી ઠેરવ્યો અને શહેર પર બોમ્બમારો કર્યો.  આમ પોર્ટુગલ અને કાલિકટ વચ્ચે યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું.

વાસ્કો દ ગામાએ ઝામોરિન પર બદલો લેવા અને તેને પોર્ટુગીઝ શરતોને આધીન થવા દબાણ કરવાના સ્પષ્ટ ઉદ્દેશ્ય સાથે ૧૫૦૨ માં નિર્ધારિત ૪ થી ભારત આર્મડાની કમાન્ડ લેવા માટે તેમના શાહી પત્રને આમંત્રણ આપ્યું હતું.  પંદર જહાજો અને આઠસો માણસોના ભારે સશસ્ત્ર કાફલાએ ૧૨ ફેબ્રુઆરી ૧૫૦૨ ના રોજ લિસ્બન છોડ્યું. તે પછી એપ્રિલમાં તેના પિતરાઈ ભાઈ એસ્ટેવાઓ દા ગામા (એરેસ દા ગામાના પુત્ર)ની આગેવાની હેઠળના પાંચ જહાજોના અન્ય સ્ક્વોડ્રનને પકડ્યા,  તેમને હિંદ મહાસાગરમાં. ૪ થી આર્માડા એ સાક્ષાત્ દા ગામા પરિવારનો સંબંધ હતો.  તેના બે મામા, વિસેન્ટે સોડ્રે અને બ્રાસ સોડ્રે, હિંદ મહાસાગરના નૌકાદળના પેટ્રોલિંગને કમાન્ડ કરવા માટે પૂર્વ-નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે સાળા અલવારો ડી એટાઇડ (વાસ્કોની પત્ની કેટરિનાના ભાઈ) અને લોપો મેન્ડેસ ડી વાસ્કોનસેલોસ (ટેરેસ સાથે લગ્ન કર્યા હતા.  ગામા, વાસ્કોની બહેન) મુખ્ય કાફલામાં જહાજોના કપ્તાન હતા.

૧૯૦૯ – નૅશનલ એસોસિએશન ફોર ધ એડવાન્સમેન્ટ ઑફ કલર્ડ પીપલ (NAACP)ની સ્થાપના થઈ

ધી નેશનલ એસોસિયેશન ફોર ધ એડવાન્સમેન્ટ ઓફ કલર્ડ પીપલ (એનએએસીપી) એ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં એક નાગરિક અધિકાર સંસ્થા છે, જેની રચના ૧૯૦૯ માં ડબલ્યુ.ઇ.બી. ડુ બોઇસ, મેરી વ્હાઇટ સહિતના જૂથ દ્વારા આફ્રિકન અમેરિકનો માટે ન્યાયને આગળ વધારવાના આંતરજાતીય પ્રયાસ તરીકે કરવામાં આવી હતી.  ઓવિંગ્ટન, મૂરફિલ્ડ સ્ટોરી અને ઇડા બી. વેલ્સ.  સંસ્થાના નેતાઓમાં થર્ગૂડ માર્શલ અને રોય વિલ્કિન્સનો સમાવેશ થાય છે.

સ્પ્રિંગફીલ્ડ, ઇલિનોઇસ, રાજ્યની રાજધાની અને અબ્રાહમ લિંકનના વતનમાં ૧૯૦૮નો રેસ હુલ્લડો એ એક ઉત્પ્રેરક હતો જે યુ.એસ.માં એક અસરકારક નાગરિક અધિકાર સંસ્થાની તાત્કાલિક જરૂરિયાત દર્શાવે છે સદીના અંતની આસપાસના દાયકાઓમાં, અશ્વેતોની લિંચિંગનો દર  , ખાસ કરીને પુરુષો, સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે હતા.  મેરી વ્હાઇટ ઓવિંગ્ટન, પત્રકાર વિલિયમ ઇંગ્લિશ વૉલિંગ અને હેનરી મોસ્કોવિટ્ઝ જાન્યુઆરી ૧૯૦૯ માં ન્યૂયોર્ક સિટીમાં અશ્વેત નાગરિક અધિકારો માટે સંગઠન પર કામ કરવા મળ્યા હતા.  તેઓએ ૬૦ થી વધુ અગ્રણી અમેરિકનોને સમર્થન માટે વિનંતીઓ મોકલી, અને ૧૨ ફેબ્રુઆરી,૧૯૦૯ માટે મીટિંગની તારીખ નક્કી કરી. આનો હેતુ રાષ્ટ્રપતિ અબ્રાહમ લિંકનની ૧૦૦ મી જન્મજયંતિ સાથે મેળ ખાતો હતો, જેમણે ગુલામ બનાવાયેલા આફ્રિકન અમેરિકનોને મુક્ત કર્યા હતા.  જ્યારે પ્રથમ મોટી મીટિંગ ત્રણ મહિના પછી થઈ ન હતી, ત્યારે ફેબ્રુઆરીની તારીખને સંસ્થાની સ્થાપના તારીખ તરીકે વારંવાર ટાંકવામાં આવે છે.

૧૯૮૩– પાકિસ્તાનના લાહોરમાં લશ્કરી સરમુખત્યાર ઝિયા-ઉલ-હકના પુરાવાના સૂચિત કાયદા સામે એકસો મહિલાઓએ વિરોધ કર્યો.  મહિલાઓને ટીયરગેસ છોડવામાં આવ્યા હતા, લાઠીચાર્જ કરવામાં આવ્યો હતો અને લોક-અપમાં ફેંકી દેવામાં આવ્યો હતો.  મહિલાઓ કાયદાને રદ્દ કરવામાં સફળ રહી હતી.

૧૯૯૯ - વરિષ્ઠ ગાયક પંડિત જસરાજને યુનિવર્સિટી ઓફ ટોરોન્ટોના સંગીત વિભાગ દ્વારા તેમના ક્ષેત્રમાં અસાધારણ સિદ્ધિઓ બદલ વિશિષ્ટ વિઝિટર એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો. 

૨૦૦૧– નિયર શૂમેકર અવકાશયાન ૪૩૩ ઇરોસના "સેડલ" પ્રદેશમાં નીચે સ્પર્શે છે, જે એસ્ટરોઇડ પર ઉતરનાર પ્રથમ અવકાશયાન બન્યું છે.

👍નીઅર અર્થ એસ્ટરોઇડ રેન્ડેઝવસ - શૂમેકર, ગ્રહ વૈજ્ઞાનિક યુજેન શૂમેકરના માનમાં તેના ૧૯૯૬ ના પ્રક્ષેપણ પછી નામ બદલીને કરવામાં આવ્યું હતું, તે એક રોબોટિક સ્પેસ પ્રોબ હતી જે NASA માટે જ્હોન્સ હોપકિન્સ યુનિવર્સિટી એપ્લાઇડ ફિઝિક્સ લેબોરેટરી દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવી હતી, જેથી નજીકના સમયગાળા દરમિયાન નજીકની ભ્રમણકક્ષામાંથી પૃથ્વીની નજીકના એસ્ટરોઇડ ઇરોસનો અભ્યાસ કરવામાં આવે.  એક વર્ષનું.  તે સૌપ્રથમ અવકાશયાન હતું જેણે એસ્ટરોઇડની સફળતાપૂર્વક ભ્રમણ કર્યું હતું અને એસ્ટરોઇડ પર પણ ઉતરાણ કર્યું હતું.  ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૦ માં, મિશન એસ્ટરોઇડ સાથે બંધ થવામાં સફળ થયું અને પછીથી તેને ઘણી વખત પરિભ્રમણ કર્યું. ૧૨ ફેબ્રુઆરી,૨૦૦૧ ના રોજ, મિશન એસ્ટરોઇડમાં ઉતરવા સફળ થયું.  તે માત્ર બે અઠવાડિયા પછી સમાપ્ત કરવામાં આવ્યું હતું.

૨૦૧૦-Google એ Gmail ને બદલીને અને તેને સોશિયલ નેટવર્કિંગ સાઇટની સુવિધાઓ આપીને Gmail Buzzની શરૂઆત કરી.  આ અંતર્ગત માત્ર તમને મેસેજની ઈન્સ્ટન્ટ અપડેટ જ નહીં મળે, આ સિવાય ફોટો અને વીડિયો શેરિંગ સહિત અન્ય ઘણા ફીચર્સ પણ એડ કરવામાં આવ્યા છે.  એક્સપર્ટ્સનું કહેવું છે કે ગૂગલને ફેસબુક અને ટ્વિટર જેવી સોશિયલ વેબસાઈટથી હરીફાઈનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.

અવતરણ:-

૧૮૨૪ - મહર્ષિ દયાનંદ, સમાજ સુધારક, આર્ય સમાજના સ્થાપક

ક્રાંતિકારી સમાજસુધારક મહર્ષિ દયાનંદનો જન્મ મહા વદ દસમ, ૧૨ ફેબ્રુઆરી ૧૮૨૪ના રોજ મોરબી પાસેના ટંકારા ગામે બ્રાહ્મણ પરિવારમાં મૂળશંકરનો જન્મ થયો હતો. એક દિવસે મૂળશંકર સત્યની ખોજમાં ઘરેથી નીકળી ગયા. સંસારની ભૌતિકતાથી દૂર ચાલતાં ચાલતાં નર્મદા નદી પર આવ્યા. પરમહંસ પરમાનંદજી પાસે વેદાન્તનો અભ્યાસ કર્યો. અહીંથી આગળ દંડી સ્વામીના પરિચયમાં આવ્યા અને દ્વારકા સંઘમાં સામેલ થઈ ગયા. મૂળશંકર દંડી સ્વામીના જ્ઞાનથી પ્રભાવિત થયા. દંડી સ્વામી પણ મૂળશંકરના વિવેકથી પ્રસન્ન થયા અને દીક્ષા આપી દયાનંદ સરસ્વતી નામ આપ્યું. ફકત એક વર્ષમાં ધર્મશાસ્ત્રનું અઘ્યન કર્યું.

ગુરુની ખોજમાં ગુજરાત છોડીને કાશી ચાલ્યા ગયા. ત્યાં યોગાભ્યાસ કર્યો. એના પછી દૃઢ મનોબળની સાથે હિમાલયમાં તપસ્યા કરી. યોગ્ય ગુરુ તો ન મળ્યા, પરંતુ આત્મજ્ઞાન મળી ગયું. ત્યાર બાદ અવધૂત અવસ્થામાં રહ્યા. ૧૦-૧૨ વર્ષની તપસ્યા પછી મહર્ષિ દયાનંદ સરસ્વતી દિવ્ય ચેતનાના સ્વામી બની ગયા. પરંતુ આત્મકલ્યાણની સાથે દેશની હાલત, ધર્મનું પતન, દંભ, પાખંડ વગેરે દેશમાંથી કેમ દૂર કરવાં? આ એમના મનમાં વ્યથા હતી. દેશની સંસ્કૃતિને કેમ બચાવવી આ જ વિચાર કરતા હતા. હિંદુ ઉદ્ધાર માટે એમણે કઠોર પરિશ્રમ કર્યો હતો. તેમણે મુર્તિપૂજાનો વિરોધ, વિધવા વિવાહ સમર્થન, હરિજનોને યજ્ઞોપવીત, મમ્ડીરોમામ્ થતા પશુબલિનો વિરોધ, બુરખા પ્રથાનો વિરોધ, પરજ્ઞાતીય લગ્નો, વગેરે અંગે નવું ચિંતન પ્રગટ કર્યું. તેમણે બ્રિટિશ શાસન, ઇસ્લામિક-ખ્રિસ્તી ધર્મસાંસ્કૃતિક આક્રમણ અને હિંદુ ધર્મમાં પરિવર્તનની આડે આવતાં સાંપ્રદાયિકબળો સામે મોરચો માંડયો હતો. ૧૮૭૫માં આર્યસમાજ ની સ્થાપના કરી હતી.

હરિદ્વાર, આગ્રા, કાનપુર, કાશી, કોલકાતા, અલીગઢ, મથુરા, વૃંદાવન, અલ્હાબાદ (પ્રયાગરાજ), મુંબઈ દરેક જગ્યાએ એમને માનસન્માન મળ્યું. પછી પોતાનું કાર્યક્ષેત્ર ઉત્તર ભારત બનાવ્યું. આજે પણ એમનું કીર્તિમંદિર પંજાબમાં છે. ત્યાર પછી મહર્ષિ દયાનંદ સરસ્વતી રાજસ્થાન તરફ ચાલ્યા ગયા, જયાં ઘણા ધર્મના કાર્યક્રમો યોજયા હતા. દેશી રાજયોના રાજાઓને ધર્મ તરફ આકર્ષિત કર્યા. જોધપુરના રાજા જશવંત સિંહ પણ એનાથી પ્રભાવિત થયા અને ભોગવિલાસ અને વ્યસનથી દૂર રહ્યા હતા. કહેવાય છે કે મહારાજા જશવંત સિંહ ની રખાત "નન્હી ભક્તન" તેમજ સ્વામિના વિરોધી એવા પંડિતો, મુલ્લાઓ અને અંગ્રેજો સાથે મળીને, રસોઈયાની મદદથી જગન્નાથની સાથે ઝેરવાળું દૂધ મોકલ્યું. એનાથી દયાનંદ સરસ્વતીનું મૃત્યુ ૩૦ ઓક્ટોબર ૧૮૮૩ના રોજ થયું હતું.

૧૯૨૦ - પ્રાણ, અભિનેતા (અ. ૨૦૧૩)

પ્રાણ હિન્દી ફિલ્મોના ખુબજ જાણીતા અને પ્રખ્યાત અભિનેતા હતા. એમણે મુખ્ય નાયકથી માંડીને સહાયક અભિનેતા તરીકેના પાત્રો ભજવ્યા હતા, પણ મુખ્યત્વે ખલનાયક (વિલન)ના પાત્રમાં તેમણે ખૂબ જ સફળતા મેળવી હતી.

તેમનું મૂળ નામ પ્રાણ કૃષ્ણ સિકંદ હતું પણ તેમના ફિલ્મોના નામ પ્રાણથી જ તેઓ વધુ જાણીતા હતા. તેમનો જન્મ ૧૨ ફેબ્રુઆરી ૧૯૨૦ના રોજ જૂની દિલ્હીના કોટગઢમાં આવેલા બાલીમારનમાં સુખી-સંપન્ન પંજાબી કુટુંબમાં થયો હતો. તેઓ એમની ભૂમિકામાં દરેક પાત્રની જરૂરિયાત પ્રમાણે જાન રેડી દેતા હતા અને એને જીવંત બનાવી દેતા હતા. ૧૯૪૨માં રજૂ થયેલા ચલચિત્ર ખાનદાનથી તેમણે હિંદી ચલચિત્ર ઉદ્યોગમાં પદાર્પણ કર્યું હતું. મનોજ કુમાર જેવા અભિનેતા નિર્દેશકે એમને 'ઉપકાર' ચલચિત્રમાં મલંગચાચા નામના લંગડા પણ ભલા માણસની ભૂમિકા આપી હતી, તે ખૂબ યાદગાર નિવડી હતી. એ ફિલ્મનું એમના પર અંકિત થયેલું 'કસમે વાદે પ્યાર વફા' ગીત આજે પણ લોકોની સ્મૃતિમાં વસે છે.'જંજીર' ફિલ્મ માં પણ એમની પઠાણની ભૂમિકા ખુબ વખણાઈ હતી અને એમના પર અંકિત થયેલું 'યારી હૈ મેરા યાર જીન્દગી' અત્યંત લોકપ્રિય થયું હતું.

લાંબી બીમારીને કારણે ૧૨ જુલાઈ ૨૦૧૩ના દિવસે ૯૩ વર્ષની ઉમરે મુંબઈની લીલાવતી હોસ્પિટલમાં સારવાર દરમ્યાન અવસાન થયું.

પૂણ્યતિથી:-

૨૦૨૨ – રાહુલ બજાજ, ભારતીય ઉદ્યોગપતિ (જ. ૧૯૩૮)

રાહુલ બજાજ એ એક અગ્રણી ભારતીય ઉદ્યોગપતિ છે તથા ભારતીય સંસદના સભ્ય છે. તેઓ રાજસ્થાની વેપારી જમનાલાલ બજાજે શરૂ કરેલા ઉદ્યોગગૃહ માંથી આવે છે. 1.32 બિલિયન યુ.એસ. ડોલરની બજાજ ઓટો તેમની પ્રમુખ (ફલેગશિપ) કંપની છે. 2001માં તેમને પદ્મ ભૂષણથી પુરસ્કૃત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમનું ચોખ્ખું મૂલ્ય 1.1 બિલિયન યુ.એસ. ડૉલર જેટલું આંકવામાં આવે છે.

રાહુલ બજાજ યુ.એસ.એ.(USA)ની હાર્વર્ડ બિઝનેસ સ્કૂલ, સેન્ટ સ્ટીફન્સ કૉલેજ, દિલ્હી, ગવર્મેન્ટ લૉ કૉલેજ, મુંબઈ અને કેથેડ્રલ એન્ડ જ્હોન કોનન સ્કૂલના ભૂતપૂર્વ વિંદ્યાર્થી છે. તેમને શિશિર બજાજ નામે એક ભાઈ છે, જેમની સાથે હાલમાં જ તેમણે વેપારી સમજૂતી કરાર કર્યો છે. તેમને શેખર, મધુર તથા નીરજ નામના ૩ પિતરાઈ ભાઈઓ છે, જેમની સાથે મળીને તેઓ બજાજ જૂથની કંપનીઓનું નિયમન કરે છે. તે ઉપરાંત, તેમને રાજીવ અને સંજીવ નામે બે પુત્રો તથા સુનયના કેજરીવાલ નામે એક પુત્રી છે. ૧૯૬૫ માં તેમણે બજાજ જૂથની બાગડોર હાથમાં લીધી. તેમની સમયાવધિ દરમ્યાન, પ્રમુખ (ફ્લેગશિપ) કંપની બજાજ ઓટોનું ટર્નઓવર રૂ.૭૨ મિલિયનથી વધીને રૂ.૪૬.૬ બિલિયન સુધી પહોંચ્યું હતું. રાહુલ બજાજે લાયસન્સ-પરમીટ રાજના મુશ્કેલ સમયમાં ભારતની સર્વશ્રેષ્ઠ કંપનીઓમાંની એક કંપની ઊભી કરી હતી. અકુર્દી અને વાલુજ ખાતે તેમણે કારખાનાંઓ સ્થાપ્યાં હતાં. ૧૯૮૦ના દાયકામાં બજાજ ઓટો ભારતમાં ટોચની સ્કૂટર ઉત્પાદક કંપની હતી અને તેની ચેતક બ્રાન્ડ માટે નોંધણી પછી ૧૦-વર્ષ રાહ જોવી પડતી એટલી માંગ હતી.

રાહુલ બજાજનું ૧૨ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ ના રોજ ૮૩ વર્ષની વયે ન્યુમોનિયાથી અવસાન થયું હતું. આ પહેલા તેમને સારવાર માટે પુણેના રૂબી હોલ ક્લિનિકમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. તેઓ મૃત્યુ પહેલા કેન્સર અને હૃદયની સમસ્યાથી પણ પીડાતા હતા.