પાંચ દિવસ પછી બનશે ચોંકાવનારી ઘટના, આટલા વર્ષ બાદ પૃથ્વીની નજીક આવશે ગુરુ ગ્રહ

26 સપ્ટેમ્બર 2022 આ તારીખ તમારી ડાયરીમાં નોંધી લો કારણ કે 59 વર્ષમાં આવું પહેલીવાર બની રહ્યું છે કે સૂર્યમંડળનો સૌથી મોટો ગ્રહ ગુરુ (Jupiter)પૃથ્વીની નજીક આવી રહ્યો છે. આ તારીખે ગુરુ ગ્રહ સૂર્યથી વિરુદ્ધ દિશામાં રહેશે. ગુરુની દિશા બદલવાની આ સ્થિતિને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં અપોઝિશન (Opposition) કહેવામાં આવે છે. ઓપોઝિશન એ ગુરુ ગ્રહ માટે સામાન્ય પ્રક્રિયા છે. દર 13 મહિનામાં એકવાર થાય છે. પૃથ્વી અને ગુરુ વર્ષમાં એકવાર એકબીજાની નજીક આવે છે. પરંતુ આ વખતે 25 સપ્ટેમ્બર અને 26 સપ્ટેમ્બરે જે ઘટના બની રહી છે તે દુર્લભ છે. 59 વર્ષમાં પહેલીવાર એવું બની રહ્યું છે કે પૃથ્વી અને ગુરુ એકબીજાની ખૂબ નજીક હશે. જેના કારણે તમને આકાશમાં ગુરુ(Jupiter)ગ્રહ એક મોટા તેજસ્વી તારાની જેમ દેખાશે. જો આકાશ સ્વચ્છ હશે તો ટેલિસ્કોપની મદદથી તમે તેના ચંદ્ર અને આ વાયુયુક્ત ગ્રહને આરામથી જોઈ શકશો.

અલાબામામાં નાસાના (NASA)માર્શલ સ્પેસ ફ્લાઇટ સેન્ટરના સંશોધન એસ્ટ્રોફિઝિસ્ટ એડમ કોબેલસ્કીએ કહ્યું કે 26 સપ્ટેમ્બર એક ખાસ દિવસ છે. પરંતુ તેના પહેલા અને પછીના થોડા દિવસો સુધી, ગુરુ ગ્રહને ખુલ્લી આંખે તેજસ્વી તારાની જેમ જોઈ શકાય છે. જેની માટે આકાશ કાળું અને પ્રદૂષણ મુક્ત હોવું જોઈએ. ચંદ્ર પછી જે સૌથી તેજસ્વી પદાર્થ દેખાય છે તો સમજી જજો કે તે ગુરુ ગ્રહ છે.

પૃથ્વી 365 દિવસમાં સૂર્યની આસપાસ ફરે છે. ગુરુ 4333 દિવસમાં સૂર્યની આસપાસ ફરે છે. 25 અને 26 સપ્ટેમ્બર 2022ના રોજ પૃથ્વીથી ગુરુનું અંતર 59 કરોડ કિલોમીટર હશે. જ્યારે સામાન્ય રીતે મહત્તમ અંતર 96 કરોડ કિલોમીટર હોય છે. અગાઉ, ઓક્ટોબર 1963માં ગુરુ ગ્રહ આપણી પૃથ્વીની આટલી નજીક આવ્યો હતો. નજીક આવવું એટલે વૈજ્ઞાનિકો માટે વધુ સંશોધન કરવાની સારી તકો. આ અઠવાડિયું તારાઓને નિહાળનારા ખગોળશાસ્ત્રીઓ અને એમેચ્યોર માટે ખૂબ જ ખાસ રહેશે.

એડમ કોબેલસ્કીએ કહ્યું કે જો તમારી પાસે સારી ટેલિસ્કોપ હોય તો તમે ગુરુ ગ્રહની મુખ્ય રેખા, ત્રણ કે ચાર રેખાઓ અથવા તેની સાથે ફરતા ચંદ્રો જોઈ શકશો. મહાન વૈજ્ઞાનિક ગેલિલિયોએ 17મી સદીમાં ગુરુના ચંદ્રની શોધ કરી હતી. તે પણ જોયું કે ગુરુ ગ્રહમાં 79 ચંદ્ર છે. જેની સંખ્યા પણ વધી શકે છે. આમાંના સૌથી મોટા લો (IO), યુરોપા (Europa), ગેનીમીડ (Ganymede) અને કેલિસ્ટો (Calisto) છે. આ બધા ચંદ્રો ગુરુની આસપાસ ફરતા ચમકતા ટપકાં જેવા દેખાશે.

એડમ કોબેલ્સ્કીએ કહ્યું કે યુરોપામાં બરફના સમુદ્રો છે. તેથી એવું લાગે છે કે ત્યાં પાણી હોઈ શકે છે. પાણી હોય તો જીવન પણ હોઈ શકે. આને ચકાસવા માટે યુરોપા ક્લિપરને 2024માં લોન્ચ કરવામાં આવશે. તે પહેલા, ચીનના બાકીના ચંદ્રોની તપાસ માટે એપ્રિલ 2023 માં એક અવકાશયાન મોકલવામાં આવશે. તે ગુરુ ગ્રહના તમામ બર્ફીલા ચંદ્રોની તપાસ કરશે. ગુરુ ગ્રહની નજીક એક વિશાળ લાલ સ્પોટ છે. તેને ગ્રેટ રેડ સ્પોટ (Great Red Spot) કહેવામાં આવે છે. આ સ્થળનો વ્યાસ 16 હજાર કિલોમીટર છે. તે સૌરમંડળનું સૌથી મોટું તોફાન છે. જેની અંદર 430 થી 685 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે પવન ફૂંકાઈ રહ્યો છે. જ્યારે નાસાના જુનો સ્પેસક્રાફ્ટે આ વાવાઝોડાની તપાસ કરી ત્યારે  વૈજ્ઞાનિકો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. કારણ કે આ વાવાઝોડાની ઊંડાઈ ઘણી વધારે છે. એટલે કે પૃથ્વીના મહાસાગરની ઊંડાઈથી લઈને ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન સુધી.