આજની તા.15 નવેમ્બરનો જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.

૧૯૩૩ – થાઇલેન્ડમાં પ્રથમ ચૂંટણી યોજાઈ.

સિયામમાં ઑક્ટોબર અને નવેમ્બર ૧૯૩૩માં હાઉસ ઑફ રિપ્રેઝન્ટેટિવના ૧૫૬ સભ્યોમાંથી ૭૮ને ચૂંટવા માટે સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી, જેમાં રાજા દ્વારા નિયુક્ત અન્ય ૭૮ સભ્યો હતા. ચૂંટણીઓ પરોક્ષ ધોરણે યોજવામાં આવી હતી, જેમાં મતદારો ૧૦ ઓક્ટોબર અને ૧૫ નવેમ્બરની વચ્ચે પેટા-જિલ્લાના પ્રતિનિધિઓને ચૂંટતા હતા અને ત્યારબાદ પ્રતિનિધિઓ ૧૬ નવેમ્બરના રોજ સંસદના સભ્યોને ચૂંટતા હતા.

તે સમયે કોઈ રાજકીય પક્ષો ન હતા, તેથી તમામ ઉમેદવારો અપક્ષ તરીકે ચૂંટણી લડ્યા હતા. ૪૧.૫% મતદાન થયું હતું. સિયામી ઇતિહાસમાં આ પ્રથમ સંસદીય ચૂંટણી હતી.

૧૯૮૯ – સચિન તેંડુલકરનો આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં પ્રવેશ.

સચિન રમેશ તેંડુલકર એ ભારતીય ક્રિકેટર છે જે ક્રિકેટના ઇતિહાસમાં મહાન બલ્લેબાજ છે. તે ટેસ્ટ અને એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં મુખ્ય રન-સ્કોરર તેમજ સદી કરનાર છે. ૨૦૦૨માં વિઝડને સચિનને ટેસ્ટ ક્રિકેટમાં સર ડોનાલ્ડ બ્રેડમેન બાદ બીજા ક્રમના સૌથી મહાન ટેસ્ટ બેટ્સમેન અને એક દિવસીય મેચોમાં સર વિવિયન રિચાર્ડ્સ બાદ બીજા ક્રમના સૌથી મહાન બેટ્સમેન ગણાવ્યા છે. સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૭માં ઓસ્ટ્રેલિયન લેગ સ્પિનર શેન વોર્ને તેંડુલકરને તેમની જોડે તેમજ તેમની સામે રમેલ સૌથી મહાન ખેલાડી તરીકે ઓળખાવ્યા હતા. તેંડુલકર એ વર્તમાન પેઢીના એક માત્ર ખેલાડી છે જેમને બ્રેડમેન ઈલેવનમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. તે ઘણીવાર લિટલ માસ્ટર કે માસ્ટર બ્લાસ્ટરના નામથી પણ ઓળખાય છે. સચિન તેંડુલકર કુલ છ ક્રિકેટ વિશ્વકપમાં ભારતીય ટીમમાં સામેલ હતા, જે પૈકી ૨૦૧૧ના વિશ્વકપની વિજેતા ભારતીય ટીમનો પણ સમાવેશ થાય છે.. આ ઉપરાંત તેમને સાઉથ આફ્રિકા ખાતે યોજાયેલ ૨૦૦૩ના વિશ્વકપમાં પ્લેયર ઓફ ધ ટુર્નામેન્ટ તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યા હતા.

તેંડુલકરે અગિયાર વર્ષની ઉંમરે ક્રિકેટમાં પ્રવેશ કર્યો, ૧૫ નવેમ્બર ૧૯૮૯ના રોજ ૧૬ વર્ષની ઉંમરે કરાચીમાં પાકિસ્તાન સામે તેની ટેસ્ટ મેચની શરૂઆત કરી, અને લગભગ ચોવીસ વર્ષ સુધી સ્થાનિક અને ભારતનું આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું.

૨૦૦૦ – ઝારખંડ સત્તાવાર રીતે ભારતનું ૨૮મું રાજ્ય બન્યું, તે દક્ષિણ બિહારના અઢાર જિલ્લાઓમાંથી રચાયું છે.

ઝારખંડ ભારતના મધ્યપૂર્વ ભાગમાં આવેલ રાજ્ય છે. તેનું પાટનગર રાંચી છે. નવેમ્બર ૧૫, ૨૦૦૦ ના રોજ આ રાજ્ય બિહાર માંથી છુટું પડ્યું હતું. ઝારખંડ તેની ભરપૂર ખનીજ સંપત્તિ માટે જાણીતું છે.

૨૦૦૬ – અલ ઝઝીરા (અંગ્રેજી) સમાચાર ચેનલની વિશ્વભરમાં શરૂઆત થઈ.

અલ જઝીરા અંગ્રેજી એ અલ જઝીરા મીડિયા નેટવર્કની માલિકીની ૨૪-કલાકની અંગ્રેજી ભાષાની આંતરરાષ્ટ્રીય સમાચાર ચેનલ છે, જે કતારની રાજાશાહી સરકારની માલિકીની છે. તે મધ્ય પૂર્વમાં મુખ્ય મથક ધરાવતી અંગ્રેજી ભાષાની પ્રથમ ન્યૂઝ ચેનલ છે. કેન્દ્રીય રીતે ચલાવવાને બદલે, સમાચાર સંચાલન દોહા અને લંડનના પ્રસારણ કેન્દ્રો વચ્ચે ફરે છે.

ચેનલ ૧૫ નવેમ્બર ૨૦૦૬ ના રોજ, 12:00 PM GMT પર લોન્ચ કરવામાં આવી હતી. તે જૂન ૨૦૦૬ માં પ્રસારણ શરૂ કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું હતું પરંતુ તેનું લોન્ચિંગ મુલતવી રાખવું પડ્યું કારણ કે તેની HDTV ટેક્નોલોજી હજી તૈયાર ન હતી. ચેનલનું નામ અલ જઝીરા ઈન્ટરનેશનલ બનવાનું હતું, પરંતુ લોન્ચના નવ મહિના પહેલા નામ બદલાઈ ગયું હતું કારણ કે ચેનલના સમર્થકોમાંના એકે દલીલ કરી હતી કે મૂળ અરબી ભાષાની ચેનલ પાસે પહેલેથી જ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ છે.

૨૦૧૩ - સોનીએ પ્લેસ્ટેશન 4 (PS4) ગેમ કન્સોલ રિલીઝ કર્યું

પ્લેસ્ટેશન 4 (PS4) એ સોની ઇન્ટરેક્ટિવ એન્ટરટેઇનમેન્ટ દ્વારા વિકસિત હોમ વિડિયો ગેમ કન્સોલ છે. ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૩ માં પ્લેસ્ટેશન ૩ ના અનુગામી તરીકે ઘોષિત, તે ૧૫ નવેમ્બર, ૨૦૧૩ ના રોજ ઉત્તર અમેરિકામાં,૨૮ નવેમ્બર, ૨૦૧૩ના રોજ યુરોપ, દક્ષિણ અમેરિકા અને ઓસ્ટ્રેલિયામાં અને ૨૨ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૪ના રોજ જાપાનમાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. આઠમી પેઢીનું કન્સોલ, તે Microsoft ના Xbox One અને Nintendo ના ​​Wii U અને Switch સાથે સ્પર્ધા કરે છે.

અવતરણ:-

૧૮૭૫ – બિરસા મુંડા, ઝારખંડના સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને ક્રાંતિકારી.

તેમનો જન્મ નવેમ્બર ૧૫, ૧૮૭૫ના દિને ઝારખંડ રાજ્યમાં આવેલા રાંચી શહેર નજીકના ઉલીહાતૂ ગામમાં સુગના મૂંડા અને કરમી હાતૂને ત્યાં થયો હતો. સાલ્ગા ગામમાં પ્રાથમિક શિક્ષણ પુરું કર્યા પછી તેઓ ચાઇબાસા ઇંગ્લીશ મિડલ સ્કૂલમાં અભ્યાસ માટે આવ્યા. એમનું મન હમેશાં પોતાના સમાજની બ્રિટિશ શાસકો દ્વારા કરવામાં આવેલી બુરી દશા માટે વિચારતું રહેતું હતું. એમણે મુંડા લોકોને અંગ્રેજોથી મુક્તિ મળે તે માટે જાતે નેતૃત્વ પ્રદાન કર્યું. ૧૮૯૪ના વર્ષમાં નિષ્ફળ ચોમાસાના કારણે છોટાનાગપુરમાં ભયંકર દુકાળ અને રોગચાળો ફેલાયો હતો. બિરસાએ મન લગાવી પોતાના સમાજના લોકોની સેવા કરી.

ઓક્ટોબર ૧, ૧૮૯૪ના દિને નવયુવાન નેતાના રુપમાં બધા મુંડાઓને એકત્ર કરી એમણે અંગ્રેજો સામે લગાન માફ કરાવવા માટે આંદોલન કર્યું. ૧૮૯૫ના વર્ષમાં એમને ગિરફતાર કરી, હજારીબાગ નગરના કેન્દ્રીય કારાગારમાં બે સાલની કેદની સજા ભોગવવા રાખ્યા. પરંતુ બિરસા અને એમના શિષ્યોએ દુષ્કાળપીડિત જનતાની સહાય કરવાનું પૂરા મનથી નક્કી કરી લીધું હતું અને આ કાર્ય કરીને તેમણે પોતાના જીવનકાળ દરમિયાન જ એક મહાપુરુષનો દરજ્જો મેળવ્યો. બિરસાને તેમના વિસ્તારના લોકો "ધરતી બાબા" નામથી સંબોધન કરતા તેમ જ પૂજતા પણ હતા. એમના પ્રભાવની વૃધ્ધિ થતાં આખા વિસ્તારના મુંડા આદિવાસીઓમાં સંગઠિત થવાની ચેતના જાગી.

૧૮૯૭ના વર્ષથી ૧૯૦૦ના વર્ષ દરમિયાન મુંડા અને અંગ્રેજ સિપાઇઓ વચ્ચે લડાઇ થતી રહી, અને બિરસા તથા એમના શિષ્યોએ અંગ્રેજોના નાકમાં દમ કરી રાખ્યો હતો. ઓગસ્ટ ૧૮૯૭ના સમયમાં બિરસા અને એના ચારસો સાથીઓએ તીર કામઠાં વડે સજ્જ થઇ ખૂંટી થાણા પર હુમલો કર્યો. ૧૮૯૮ના વર્ષમાં તાંગા નદીના કિનારે મુંડાઓની લડાઇ અંગ્રેજ સેના સાથે થઇ, જેમાં પહેલાં તો અંગ્રેજ સેના હારી ગઇ પરંતુ ત્યારબાદ એના બદલે એમના વિસ્તારના ઘણા આદિવાસી નેતાઓની ધરપકડ થઇ. જાન્યુઆરી ૧૯૦૦ ડોમવાડી ના ડુંગરોમાં એક વધુ સંઘર્ષ થયો, જેમાં મોટી સંખ્યામાં સ્ત્રીઓ અને બાળકો માર્યા ગયા. એ વખતે આ જગ્યા પર બિરસા પોતાના લોકોની સભાને સંબોધન કરી રહ્યા હતા. ત્યારબાદ બિરસાના કેટલાક શિષ્યોની ધરપકડ પણ થઇ હતી. અંતે બિરસાએ જાતે ફેબ્રુઆરી ૩, ૧૯૦૦ના દિને ચક્રધરપુરમાં જાતે ધરપકડ વહોરી લીધી.

બિરસા મુંડાએ જૂન ૯ ૧૯૦૦ના દિવસે રહસ્યમય રીતે રાંચી ખાતે કારાગારમાં અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા.

૧૮૮૫ – ગિજુભાઈ બધેકા, ગુજરાતી સાહિત્યકાર અને કેળવણીકાર....

ગિજુભાઈ બધેકા શિક્ષણવિદ્ હતા, જેમણે ભારતમાં મોન્ટેસરી શિક્ષણની રજૂઆતમાં અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેઓ "મૂછાળી મા" ના હૂલામણાં નામથી જાણીતા હતા. તેઓ શિક્ષણવિદ્ બન્યા પહેલાં હાઇકોર્ટમાં વકીલ હતા. ૧૯૨૩માં તેમના પુત્રના જન્મ પછી તેમણે બાળઉછેર અને શિક્ષણમાં રસ દાખવવાની શરૂઆત કરી. ૧૯૨૦ના દાયકામાં તેમણે બાલ મંદિરની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે શિક્ષણના ક્ષેત્રના અનેક પુસ્તકો પ્રકાશિત કર્યા હતા, જેમાં દિવાસ્વપ્ન અત્યંત વખણાયું છે.

તેમનો જન્મ સૌરાષ્ટ્રના અમરેલી જિલ્લાના ચિત્તળ ગામમાં થયો હતો. તેમનું જન્મનું નામ ગિરજાશંકર હતું.તેમનું બાળપણ બાપ દાદાના મૂળ ગામ વલભીપુરમાં વીત્યું હતું. તેમણે પ્રાથમિક શિક્ષણ પણ વલભીપુરની નિશાળમાં લીધું હતું. ૧૯૦૭માં તેઓ ધંધાર્થે પૂર્વ આફિક્રા અને પછી મુંબઈ ગયા હતા. ૨૩ જૂન ૧૯૩૯ના રોજ મુંબઈ ખાતે તેમનું અવસાન થયું હતું.

૧૯૩૯ – રાવજી પટેલ, ગુજરાતી સાહિત્યકાર, કવિ, વાર્તાકાર અને નવલકથાકાર. (અ. ૧૯૬૮)

રાવજી છોટાલાલ પટેલ (૧૫ નવેમ્બર, ૧૯૩૯ – ૧૦ ઓગસ્ટ, ૧૯૬૮) આધુનિક યુગના ગુજરાતી કવિ, વાર્તાકાર અને નવલકથાકાર હતા. તેમનો એક માત્ર કાવ્યસંગ્રહ અંગત (૧૯૭૧)માં તેમનાં મૃત્યુ પછી પ્રકાશિત થયો હતો.

તેમનો જન્મ ૧૫ નવેમ્બર ૧૯૩૯ના રોજ તેમના મોસાળમાં ખેડા જિલ્લાના ઠાસરા તાલુકાના ભાટપુર ગામમાં થયો હતો. તેમનું કુટુંબ ખેડા જિલ્લાના વલ્લવપુરા ગામનું વતની હતું.

પ્રાથમિક શિક્ષણ ડાકોરમાં લીધા બાદ તેમણે અમદાવાદની નવચેતન હાઈસ્કૂલમાંથી એસ.એસ.સી. કર્યું અને નાણાંકીય મુશ્કેલીઓને કારણે આર્ટસ કૉલેજમાં માત્ર બે વર્ષ સુધીનો અભ્યાસ કરી શક્યા. તેમણે અમદાવાદની કાપડ મિલમાં, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના પુસ્તકાલયમાં, કુમારના કાર્યાલયમાં એમ વિવિધ સ્થળે નોકરી કરી. તેઓ થોડો સમય સંદેશ અને ગુજરાત સમાચાર સાથે સંલગ્ન રહ્યા હતા.

અમરગઢ અને આણંદના ક્ષય ચિકિત્સાલયોમાં રહ્યા પછી તેઓ માત્ર ૨૮ વર્ષની વયે ક્ષય રોગથી અમદાવાદમાં અવસાન પામ્યા હતા.

પૂણ્યતિથી:-

૧૯૪૯ – નારાયણ આપ્ટે, ભારતીય કાર્યકર્તા...

નારાયણ દત્તાત્રેય આપ્ટે હિંદુ મહાસભાના કાર્યકર હતા. તેઓ બ્રાહ્મણ પરિવારના હતા. ગાંધી-હત્યા કેસમાં તેમને નાથુરામ ગોડસે સાથે ફાંસી આપવામાં આવી હતી.

કોર્ટમાં ગાંધીહત્યાનો આરોપ આવ્યો ત્યારે મદનલાલ પાહવાએ એમાં કબૂલ્યું હતું કે આ કાવતરામાં જેઓ સામેલ હતા, તેઓ અગાઉના પ્લાન મુજબ કેવભામાં અશાંતિ પેદા કરવાનું કામ કરવાના હતા, બાકીનું કામ તેમણે જ કરવાનું હતું. અન્ય લોકોની જવાબદારી હતી. જ્યારે છોટુરામે તેને જતા અટકાવ્યો ત્યારે તેણે ગમે તે રીતે પોતાનું કામ કર્યું. તે દિવસની યોજના ભલે નિષ્ફળ ગઈ હોય, પરંતુ સરકારને ખબર પડી ગઈ હતી કે કોઈ પણ વ્યક્તિ ગમે ત્યારે ગાંધીની હત્યા કરી શકે છે, તો પછી તેમની સુરક્ષાની ચિંતા કોને કરવી જોઈએ?

૧૯૪૯ – નથુરામ ગોડસે, મહાત્મા ગાંધીના હત્યારા. (જ. ૧૯૧૦)

નથુરામનો જન્મ પુના જિલ્લાનાં કામસેત સ્ટેશનથી ૧૬ કિ.મી. દુર આવેલા એક નાનકડા ગામ ઉકસણમાં રૂઢિચુસ્ત બ્રાહ્મણ પરિવારમાં થયો હતો. તેમના પિતા વિનાયક વામનરાવ ગોડસે ટપાલ ખાતામાં સામાન્ય કારકુન હતા અને માતાનું નામ લક્ષ્મી (લગ્ન પૂર્વે ગોદાવરી) હતું. જન્મ સમયે માતાપિતાએ નથુરામનું નામ રામચંદ્ર પાડ્યું હતું.

પાંચમા ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ તેમણે બારામતીમાં સ્થાનીક શાળામાં કર્યો. પછી તેને તેના કાકી પાસે પુણે મોકલવામાં આવ્યો જેથી અંગ્રેજીમાં અભ્યાસ કરી શકે. શાળાના દિવસો દરમ્યાન ગાંધીજી તેમનો આદર્શ હતાં. બાળપણમાં ગોડસેને તેમના માતા પિતાએ છોકરીની જેમ ઉછેર્યો, તેને નાકમાં નથ પહેરાવાતી અને તેમનામાં દૈવી શક્તિ હોવાનું મનાતું. તે કુળદેવી સમક્ષ બેસતાં અને તાંબાની થાળીમાં કોતરેલા ભાગ પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરતો અને તંદ્રામાં ચાલ્યા જતા. તે તંદ્રામાં તેમને અમુક આકાર અને અમુક કાળા અક્ષરો દેખાતા (જેમ ક્રીસ્ટલ ગેઝર તેના કાચના ગોળામાં જુએ છે તે રીતે). પછી કુટુંબના એક કે વધુ સભ્યો તેને પ્રશ્નો પૂછતાં જેના ઉત્તરો દેવી દ્વારા તેમના મુખેથી અપાયેલ જવાબ છે એમ માનવામાં આવતું. નથ પહેરવા માટે તેમનું ડાબું નાક વીંધવામાં આવ્યું હતું. ઈ.સ. ૧૯૩૦માં તેમના પિતાની બદલી રત્નાગિરીમાં થઈ. માતા પિતા સાથે રહેતાં ત્યાં તેમની મુલાકાત પ્રખર હિંદુત્વવાદી સમર્થક વીર સાવરકર સાથે થઈ.

ગોડસે શાળા છોડીને હિંદુ મહાસભાના કાર્યકર્તા બની ગયાં. ગોડસે રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (આર.એસ.એસ.)ના કાર્યકર્તા હતાં અને ૧૯૩૨માં તે સંગઠન છોડ્યું હતું.. ગોડસેએ સુથાર કામ અને દરજી કામ કર્યું. પછી પૂણે સ્થળાંતર કર્યું જ્યાં તેણે હિંદુ મહાસભાનું (મવાળ પક્ષીય) જમણેરીઓ તરફી મરાઠી વર્તમાન પત્ર 'અગ્રમી' નામે શરૂ કર્યું, થોડાં વર્ષો પછી જેનું નામકરણ ‘હિંદુ રાષ્ટ્ર’ કરવામાં આવ્યું.

હિંદુ મહાસભાએ શરૂઆતમાં ગાંધીજીની અંગ્રેજો વિરુદ્ધની સવિનય કાનૂન ભંગની ચળવળને ટેકો આપ્યો હતો. જોકે ગોડસે અને તેમના પથદર્શકોએ બાદમાં ગાંધીજીનો વિરોધ કર્યો. તેમને લાગતું હતું કે લઘુમતિને રાજી રાખવા ગાંધીજી હિંદુઓના હિતોની અવગણના કરે છે. તેમણે ભારતના ભાગલા અને હજારો નિર્દોષ લોકોની હત્યા માટે ગાંધીજીને દોષિત માન્યા.

૩૦ જાન્યુઆરી ૧૯૪૮ ના દિવસે જ્યારે ગાંધીજી સાંજની પ્રાર્થના માટે જઈ રહ્યાં હતાં ત્યારે તેમને વંદન કરી અને નજીકથી બેરેટ્ટા પીસ્તોલથી તેણે ત્રણ ગોળી તેમના પર છોડી. ત્યાર બાદ ભાગવાને બદલે તુરંત જે તેણે પોલીસ સમક્ષ આત્મ સમર્પણ કરી દીધું. તેણે કહ્યું, “કોઇ એમ સમજે કે એક પાગલ દ્વારા ગાંધીની હત્યા થઇ હતી”.

હત્યા પછી ૨૭ મે ૧૯૪૮ના દિવસે ગોડસે વિરુદ્ધ મુકદમો ચલાવવામાં આવ્યો. મુકદમા દરમ્યાન તેમણે કોઇ પણ આરોપનો વિરોધ ન કર્યો અને એકરાર કરી લીધો કે તેણે જ ગાંધીજીની હત્યા કરી છે. ૮ નવેમ્બર ૧૯૪૯ના દિવસે ગોડસેને ફાંસીની સજા ફટકારવામાં આવી. નારાયણ આપ્ટે અને અન્ય કાવતરાખોરો સાથે નવેમ્બર ૧૫ ૧૯૪૯ના રોજ તેને ફાંસીને માંચડે લટકાવવામાં આવ્યો. સાવરકરની ઉપર પણ હત્યાનો આરોપ લગાવવામાં આવ્યો પણ પાછળથી આરોપ મુક્ત કરી તેમને છોડી મૂકવામા આવ્યાં.

તહેવારો અને ઉજવણીઓ

બાળ વાર્તા દિવસ (ગુજરાત)

ગિજુભાઈ બધેકા શિક્ષણવિદ્ હતા, જેમણે ભારતમાં મોન્ટેસરી શિક્ષણની રજૂઆતમાં અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેઓ "મૂછાળી મા" ના હૂલામણાં નામથી જાણીતા હતા. તેઓ શિક્ષણવિદ્ બન્યા પહેલાં હાઇકોર્ટમાં વકીલ હતા. ૧૯૨૩માં તેમના પુત્રના જન્મ પછી તેમણે બાળઉછેર અને શિક્ષણમાં રસ દાખવવાની શરૂઆત કરી. ૧૯૨૦ના દાયકામાં તેમણે બાલ મંદિરની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે શિક્ષણના ક્ષેત્રના અનેક પુસ્તકો પ્રકાશિત કર્યા હતા, જેમાં દિવાસ્વપ્ન અત્યંત વખણાયું છે.

તેમના જન્મ દિવસ ૧૫ નવેમ્બરને ગુજરાતમાં બાળ વાર્તા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.