જગદીપ ધનખડના રાજીનામા પર કોંગ્રેસની નરમી પાછળની રણનીતિ શું છે?
- જગદીપ ધનખડના રાજીનામા પર કોંગ્રેસની નરમી પાછળની રણનીતિ શું છે?
- જગદીપ ધનખડના રાજીનામા પછી કોંગ્રેસ કેમ વ્હાવી રહી છે આંસુ?
- રાજકીય ભૂકંપ અને કોંગ્રેસનું બદલાયેલું વલણ
નવી દિલ્હીના સંસદીય ગલિયારાઓમાં સોમવારે મોડી સાંજે એક એવા સમાચાર આવ્યા કે જેણે રાજકીય વર્તુળોમાં હલચલ મચાવી દીધી. ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને રાજ્યસભાના સભાપતિ જગદીપ ધનખડે અચાનક પોતાના પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું, અને તેનું કારણ તેમણે આરોગ્ય સમસ્યાઓ ગણાવ્યું. પરંતુ આ રાજીનામું એટલું સરળ નથી જેટલું દેખાય છે. ખાસ કરીને કોંગ્રેસ, જેણે ગયા વર્ષે 10 ડિસેમ્બરે ધનખડ સામે મહાભિયોગનો પ્રસ્તાવ લાવ્યું હતું, તેનું વલણ હવે નરમ અને સહાનુભૂતિપૂર્ણ દેખાઈ રહ્યું છે. આ બદલાવ પાછળ શું રણનીતિ છે? ચાલો, આ વાર્તા સમજીએ.
ધનખડ વિરુદ્ધ મહાભિયોગ: એક ઐતિહાસિક પગલું
ગયા વર્ષે, ડિસેમ્બર 2024માં, કોંગ્રેસ સહિતની વિપક્ષી પાર્ટીઓએ ધનખડ સામે રાજ્યસભામાં પક્ષપાતનો આરોપ લગાવીને મહાભિયોગનો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો હતો. આ ભારતના ઈતિહાસમાં પહેલી વાર હતું જ્યારે ઉપરાષ્ટ્રપતિ સામે આવો પ્રસ્તાવ આવ્યો. વિપક્ષનો દાવો હતો કે ધનખડ રાજ્યસભાની કાર્યવાહી નિષ્પક્ષ રીતે નથી ચલાવી રહ્યા. જોકે, આ પ્રસ્તાવને રાજ્યસભાના ઉપસભાપતિ હરિવંશે નકારી દીધો હતો. તે સમયે કોંગ્રેસ અને વિપક્ષે ધનખડની કામગીરી પર સવાલો ઉઠાવ્યા હતા, પરંતુ હવે, તેમના રાજીનામા બાદ કોંગ્રેસનું વલણ બદલાયેલું દેખાય છે.
કોંગ્રેસની સહાનુભૂતિ: જયરામ રમેશનું નિવેદન
ધનખડના રાજીનામા બાદ કોંગ્રેસના મહાસચિવ અને સંચાર વિભાગના પ્રભારી જયરામ રમેશે X પર લખ્યું, "ધનખડજીએ હંમેશાં 2014 પછીના ભારતની પ્રશંસા કરી, પરંતુ સાથે સાથે ખેડૂતોના હિતો માટે ખુલ્લેઆમ અવાજ ઉઠાવ્યો. તેમણે જાહેર જીવનમાં વધતા ‘અહંકાર’ની ટીકા કરી અને ન્યાયપાલિકાની જવાબદારી સાથે સંયમની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. હાલની G2 સરકારના સમયમાં પણ તેમણે શક્ય તેટલું વિપક્ષને સ્થાન આપવાનો પ્રયાસ કર્યો."
રમેશે આગળ લખ્યું, "તેઓ નિયમો, પ્રક્રિયાઓ અને મર્યાદાઓના પાક્કા હતા, પરંતુ તેમને લાગતું હતું કે તેમની ભૂમિકામાં આ બાબતોનું સતત અવગણના થઈ રહી છે. જગદીપ ધનખડનું રાજીનામું તેમના વિશે ઘણું બોલે છે, પરંતુ જેમણે તેમને ઉપરાષ્ટ્રપતિ બનાવ્યા તેમની નિયત પર પણ ગંભીર સવાલો ઉભા કરે છે."
કોંગ્રેસની નરમી પાછળનો હેતુ
ધનખડના રાજીનામા પર કોંગ્રેસની આ સહાનુભૂતિ એક રાજકીય રણનીતિનો ભાગ દેખાય છે. પત્રકાર રોહિણી સિંહે X પર લખ્યું, "આપણે કેવા સમયમાં જીવી રહ્યા છીએ! ધનખડના સૌથી પક્ષપાતપૂર્ણ, અયોગ્ય અને અશોભનીય વર્તનનો ભોગ બનેલો વિપક્ષ હવે તેમને આંસુઓ સાથે વિદાય આપી રહ્યો છે અને તેમના ગુણોની પ્રશંસા કરી રહ્યો છે, જ્યારે તેમને ટેકો આપનારી સરકાર ચૂપ છે."
વરિષ્ઠ પત્રકાર અખિલેશ શર્માએ જણાવ્યું, "કોંગ્રેસ, જે ધનખડના વર્તનની વારંવાર ફરિયાદ કરતી હતી અને તેમને હટાવવા મહાભિયોગ લાવી હતી, તે હવે તેમના રાજીનામાથી વ્યથિત છે. શું એવું નથી કે ધનખડ વિપક્ષ પ્રત્યે અચાનક જરૂરથી વધુ ઉદાર થઈ ગયા હતા? તેમણે જસ્ટિસ વર્માને હટાવવાનો વિપક્ષનો પ્રસ્તાવ સરકારને જણાવ્યા વિના સ્વીકાર્યો અને મલ્લિકાર્જુન ખડગેને ઓપરેશન સિંદૂર પર PM મોદી પર હુમલો કરવા રાજ્યસભામાં ખુલ્લો મોકો આપ્યો."
રાજકીય રણનીતિ: ‘દુશ્મનનો દુશ્મન દોસ્ત’
‘હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સ’ના રાજકીય સંપાદક વિનોદ શર્મા માને છે કે કોંગ્રેસની આ નરમી ભવિષ્યની રણનીતિનો ભાગ છે. તેઓ કહે છે, "રાજકારણમાં દુશ્મનનો દુશ્મન દોસ્ત હોય છે. કોંગ્રેસને ધનખડમાં આશા દેખાઈ રહી છે. ધનખડ સામે જે પ્રેમ દેખાઈ રહ્યો છે, તે રાજકીય રણનીતિ છે, જેવી રીતે ભાજપ શશિ થરૂર માટે પ્રેમ દર્શાવે છે, જેમને ક્યારેક તેઓ જ્યોર્જ સોરોસનો માણસ ગણતા હતા."
શર્મા ઉમેરે છે, "ધનખડે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ક્યારેય એવું કંઈ કર્યું નથી કે જેનાથી સરકાર નારાજ હોય અને વિપક્ષ ખુશ હોય. તેઓ સંપૂર્ણપણે આજ્ઞાકારી ઉપરાષ્ટ્રપતિ રહ્યા. ભારતના સંસદીય ઈતિહાસમાં આટલા આજ્ઞાકારી ઉપરાષ્ટ્રપતિ બહુ ઓછા જોવા મળ્યા. શંકર દયાલ શર્મા જેવા ઉપરાષ્ટ્રપતિ એક વખત સદનમાં રડી પડ્યા હતા, કારણ કે તેઓ નિષ્પક્ષ રીતે કામ ન કરી શકતા હતા. તેમણે એક મર્યાદા સુધી જ દબાણ સહન કર્યું, પરંતુ ધનખડે દરેક દબાણને ચૂપચાપ સ્વીકાર્યું."
જો ધનખડે આવું કશું કર્યું નથી, તો કોંગ્રેસ તેમને ‘દુશ્મનના દુશ્મન’ તરીકે કેમ જુએ છે? વિનોદ શર્મા કહે છે, "સંભવ છે કે ધનખડ એક-બે વર્ષ બાદ આ રાજીનામાનું રહસ્ય ખોલે. કોંગ્રેસ આ તકને હાથમાંથી કેમ જવા દે? જે રીતે ભાજપ હેમંત બિસ્વા શર્માનો ઉપયોગ કરે છે, તેવી જ રીતે કોંગ્રેસ ધનખડનો ઉપયોગ કરવા ઈચ્છે છે, ભલે તે થોડા વર્ષો બાદ થાય. કોંગ્રેસ ધનખડને સાધવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે અને આ તકનો લાભ લેવા માંગે છે."
‘ધ હિન્દુ’ના રાજકીય સંપાદક નિસ્તુલા હેબ્બર માને છે કે કોંગ્રેસમાં એવી છાપ છે કે ‘સરકાર સંકટમાં છે’, અને ઉપરાષ્ટ્રપતિનું રાજીનામું આ જ સંદર્ભમાં જોવામાં આવી રહ્યું છે. તેઓ કહે છે, "ધનખડ ન્યાયપાલિકા અને ખેડૂતોના મુદ્દે સતત ટિપ્પણી કરતા હતા. જરૂરી નથી કે સરકાર ન્યાયપાલિકા અંગે જે રીતે વિચારતી હતી, ધનખડ પણ તે જ રીતે વિચારતા હોય. એક પ્રકારની અસહજતા હતી. કોંગ્રેસ મુખ્ય વિપક્ષી પાર્ટી તરીકે તેની સાથે સહાનુભૂતિ દર્શાવશે, જેનાથી સરકારને અસહજતા થઈ હોય. ધનખડની તબિયત થોડા સમય પહેલાં ખરાબ હતી, પરંતુ તેઓ સ્વસ્થ થઈ ગયા હતા. કોંગ્રેસ આશા રાખે છે કે ભવિષ્યમાં ધનખડ કંઈક બોલશે."
મોદીનું મૌન અને વિવાદ
વરિષ્ઠ પત્રકાર સિદ્ધાર્થ વરદરાજને X પર લખ્યું, "ધનખડે આરોગ્યનું કારણ આપીને રાજીનામું આપ્યું, પરંતુ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમની પ્રશંસામાં એક પણ શબ્દ નથી લખ્યો. એટલું જ નહીં, તેમણે શુભેચ્છાઓ પણ નથી આપી. આ દરમિયાન મોદીએ અજિત પવાર અને દેવેન્દ્ર ફડણવીસને જન્મદિવસની શુભેચ્છા આપી." જોકે, થોડા સમય બાદ મોદીએ X પર લખ્યું, "શ્રી જગદીપ ધનખડજીને ઉપરાષ્ટ્રપતિ સહિત ઘણી ભૂમિકાઓમાં દેશની સેવા કરવાની તક મળી. હું તેમના સારા આરોગ્યની કામના કરું છું."
અંતિમ વિચાર: રાજકીય ચેસનું નવું દાવપેચ
74 વર્ષીય ધનખડ ઓગસ્ટ 2022માં ઉપરાષ્ટ્રપતિ બન્યા હતા, અને તેમનો કાર્યકાળ 2027 સુધી હતો. તેમણે સંસદના ચોમાસુ સત્રના પહેલા જ દિવસે રાજીનામું આપી દીધું. ભલે તેમણે આરોગ્યનું કારણ આપ્યું હોય, પરંતુ આ રાજીનામું તેમની તબિયતથી આગળની રાજકીય ગતિવિધિઓ સાથે જોડાયેલું હોવાનું મનાય છે. ખાસ કરીને ધનખડે જસ્ટિસ યશવંત વર્મા સામેના મહાભિયોગ પ્રસ્તાવને સ્વીકાર્યો, જે સરકારની યોજનાઓથી વિપરીત હતું, અને આનાથી સરકાર સાથે તેમના મતભેદો સપાટી પર આવ્યા.
કોંગ્રેસની આ નરમી એક રાજકીય ચેસનું દાવપેચ છે. તેઓ ધનખડને ભવિષ્યમાં સરકાર વિરુદ્ધના હથિયાર તરીકે જોવે છે, ખાસ કરીને જો ધનખડ ભાજપ સાથેના તેમના મતભેદોને જાહેર કરે. આ ઉપરાંત, કોંગ્રેસ સરકારને ‘સંકટમાં’ દર્શાવીને રાજકીય લાભ લેવા માંગે છે, ખાસ કરીને બિહાર ચૂંટણીઓ પહેલાં. આ રણનીતિ દ્વારા કોંગ્રેસ ધનખડના રાજીનામાને ભાજપની આંતરિક અસ્થિરતા તરીકે રજૂ કરી રહી છે, જેનો લાભ તેઓ ભવિષ્યના રાજકીય યુદ્ધોમાં લઈ શકે.
આ પણ વાંચો- Breaking News:’તેમણે મને ફોન કર્યો, તેથી હું ગયો,CM યોગીને મળવા પર બ્રિજભૂષણ સિંહ બોલ્યા..!