Fisheries of Gujarat : ગુજરાતના મત્સ્યઉદ્યોગમાં સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ મોખરે

• Fisheries of Gujarat : ગુજરાતના મત્સ્યઉદ્યોગમાં સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છનો દબદબો: 80% ઉત્પાદન સાથે રાષ્ટ્રીય સ્તરે અગ્રણી 

Fisheries of Gujarat :  ભારતનો સૌથી લાંબો 2,340.62 કિ.મી. દરિયાકિનારો ધરાવતું ગુજરાત રાજ્ય વડાપ્રધાન  નરેન્દ્ર મોદી(PM Narendra Modi)ના ‘સમુદ્ર સે સમૃદ્ધિ’ ના વિઝનને સાકાર કરવા માટે ભારતના વાદળી અર્થતંત્રને મજબૂત બનાવવામાં અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે. રાજ્યના કુલ મત્સ્ય ઉત્પાદનમાં સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પ્રદેશોનો ફાળો લગભગ ૮૦ ટકા સુધીનો છે, જે ગુજરાતને દેશના અગ્રણી દરિયાઈ રાજ્ય તરીકે સ્થાપિત કરે છે.

આ પૃષ્ઠભૂમિમાં, રાજ્યના મત્સ્યઉદ્યોગ ક્ષેત્રની નોંધનીય વૃદ્ધિ અને દરિયાઈ નવીનતાનું પ્રદર્શન જાન્યુઆરી ૨૦૨૬ના બીજા સપ્તાહમાં રાજકોટ ખાતે યોજાનારી વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત રીજનલ કૉન્ફરન્સ (VGRC) માં કરવામાં આવશે.

સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છનો વિક્રમી ફાળો

અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ગુજરાત દરિયાઈ માછલી ઉત્પાદનમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે બીજા સ્થાન પર છે. છેલ્લા ચાર વર્ષમાં રાજ્યનું સરેરાશ વાર્ષિક માછલી ઉત્પાદન લગભગ ૯.૩૦ લાખ મેટ્રિક ટન નોંધાયું છે.

વર્ષ ૨૦૨૪–૨૫ દરમ્યાન રાજ્યનું કુલ દરિયાઈ ઉત્પાદન ૭,૬૪,૩૪૩ મેટ્રિક ટન રહ્યું હતું. આમાંથી:

• સૌરાષ્ટ્રનો હિસ્સો: ૫,૪૨,૩૩૩ મેટ્રિક ટન (કુલ દરિયાઈ ઉત્પાદનમાં ૭૦% થી વધુ).

• કચ્છનો હિસ્સો: ૬૭,૫૪૭ મેટ્રિક ટન (લગભગ ૯%).

• સામૂહિક યોગદાન: ગુજરાતના કુલ દરિયાઈ માછલી ઉત્પાદનમાં સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છનો સામૂહિક હિસ્સો લગભગ ૮૦% રહ્યો છે.

રાજ્યે ૨૦૨૩-૨૪ (૭,૦૪,૮૨૮ મેટ્રિક ટન) ની સરખામણીએ દરિયાઈ ઉત્પાદનમાં ૧૪ ટકાથી વધુનો નોંધપાત્ર વધારો નોંધાવ્યો છે, જે રાજ્યના મત્સ્યઉદ્યોગની ગતિશીલતા દર્શાવે છે.

રાષ્ટ્રીય અને આર્થિક મહત્વ

વૈશ્વિક સ્તરે, ભારત આજે વિશ્વના બીજા નંબરના સૌથી મોટા માછલી ઉત્પાદક દેશ તરીકે સ્થાપિત થયું છે, જે વૈશ્વિક ઉત્પાદનમાં ૮ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. મત્સ્યઉદ્યોગ ક્ષેત્ર દેશમાં લગભગ ૩૦ મિલિયન લોકોને આજીવિકા પૂરી પાડે છે, જેમાં આંતરિક અને દરિયાઈ માછીમારી, જળચર ઉછેર, સીફૂડ પ્રોસેસિંગ, નિકાસ અને સંશોધન જેવા અનેક પાસાઓનો સમાવેશ થાય છે.

નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫–૨૬ માટે રાજ્યનું કુલ ૧૧,૭૧,૩૫૩ મેટ્રિક ટન માછલી ઉત્પાદનનું લક્ષ્યાંક નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં દરિયાઈ ઉત્પાદન ૮,૪૦,૦૬૯ મેટ્રિક ટન અને આંતરિક ઉત્પાદન ૩,૩૧,૨૮૪ મેટ્રિક ટનનો સમાવેશ થાય છે.

VGRC રાજકોટ: ભવિષ્યની દિશા

રાજકોટ ખાતે યોજાનારી VGRC સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છના મત્સ્યક્ષેત્રની સફળતાઓને વૈશ્વિક મંચ પર રજૂ કરવા માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ બનશે. આ પરિષદમાં નીતિનિર્માતાઓ, ઉદ્યોગ નેતાઓ, ટેકનોલોજી નિષ્ણાતો અને હિસ્સેદારો સાથે મળી નવીનતા, ટકાઉપણું અને મૂલ્યવર્ધનના નવા માર્ગોની ચર્ચા કરશે.

આ સંમેલન દ્વારા દરિયાકાંઠાના વિકાસ, દરિયાઈ ઈકોસિસ્ટમના સંરક્ષણ અને ગુજરાતના વાદળી અર્થતંત્રને વધુ પ્રગતિના શિખરો સુધી પહોંચાડવાની રાજ્યની પ્રતિબદ્ધતા પુનઃસ્થાપિત થશે.

આ પણ વાંચો : Rann Utsav 2025 : રણોત્સવમાં સહભાગી થવા ભુજ પહોંચ્યા CM ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલ, સફેદ રણની મુલાકાત લીધી