• World Disability Day 2025
• આંતરરાષ્ટ્રીય દિવ્યાંગ દિવસ : સમાન અધિકારોનો સંદેશ
• દિવ્યાંગોના અધિકારો માટે વૈશ્વિક જાગૃતિ દિવસ

World Disability Day 2025 : આંતરરાષ્ટ્રીય દિવ્યાંગ દિવસ દર વર્ષે 3 ડિસેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ માત્ર એક તારીખ નથી, પરંતુ તે વિશ્વભરના દિવ્યાંગ (વિકલાંગ) લોકોના જીવનમાં સમાનતા, અધિકારો અને કલ્યાણને પ્રોત્સાહન આપવાનું એક શક્તિશાળી માધ્યમ છે. આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય હેતુ તેમના અધિકારો વિશે જાગૃતિ વધારવાનો અને તેમના પ્રત્યે કરુણા, આત્મસન્માન તથા જીવનને શાનદાર બનાવવા માટે સમર્થન અને સહયોગ આપવાનો છે.

વિશ્વ દિવ્યાંગ દિવસનો ઇતિહાસ

આંતરરાષ્ટ્રીય દિવ્યાંગ દિવસની શરૂઆત એક ખૂબ જ વિચારશીલ વૈશ્વિક પહેલમાંથી થઈ હતી. જણાવી દઇએ કે, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભા (United Nations General Assembly - UNGA) એ 1983 થી 1992 સુધીના 10 વર્ષને "સંયુક્ત રાષ્ટ્રનું દાયકા" તરીકે જાહેર કર્યું હતું. આ જાહેરાતનો હેતુ વિશ્વ કાર્યક્રમમાં ભલામણ કરેલ પ્રવૃત્તિઓ લાગુ કરવા માટે એક સ્પષ્ટ લક્ષ્ય પ્રદાન કરવાનો હતો, જેથી દિવ્યાંગ લોકોના જીવનમાં પરિવર્તન લાવી શકાય.

દિવસની ઔપચારિક ઘોષણા

આ દાયકાના કાર્યક્રમોની સફળતા અને જાગૃતિને આગળ વધારવા માટે, UNGA એ ઠરાવ 47/3 દ્વારા વર્ષ 1992 માં 3 ડિસેમ્બરના રોજ "વિકલાંગ વ્યક્તિઓનો આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ" (International Day of Disabled Persons) જાહેર કર્યો. ત્યારથી, દર વર્ષે આ દિવસે વિશ્વભરમાં દિવ્યાંગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

ઉજવણીનો હેતુ અને મહત્ત્વ

આંતરરાષ્ટ્રીય દિવ્યાંગ દિવસ (World Disability Day ) નું મહત્ત્વ માત્ર સન્માન પૂરતું સીમિત નથી, પરંતુ તે નક્કર પગલાં લેવા અને નીતિઓ ઘડવા પર ભાર મૂકે છે. આ દિવસનો મુખ્ય ઉદ્દેશ વિકલાંગ લોકોના એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. એકીકરણનો અર્થ એ છે કે તેમને સમાજના મુખ્ય પ્રવાહથી અલગ ન રાખવામાં આવે, પરંતુ જીવનના દરેક પાસામાં તેમને સંપૂર્ણ ભાગીદારી મળે. તેમને મતદાન અને નેતૃત્વમાં ભાગ લેવાની સમાન તક મળે. સામાજિક મેળાવડા, સમુદાયના કાર્યક્રમો અને જાહેર સ્થળોએ તેમની સમાન હાજરી હોય. તેમને યોગ્ય રોજગાર અને વ્યવસાયની તકો મળે, જેથી તેઓ આર્થિક રીતે સશક્ત બની શકે. કલા, રમતગમત અને મનોરંજનમાં તેમની પ્રતિભાને પ્રોત્સાહન મળે.

વૈશ્વિક અને રાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમો

આ દિવસની ઉજવણી માટે વિશ્વ સ્તરે અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મુખ્યાલયમાં મુખ્ય કાર્યક્રમનું આયોજન થાય છે, જેમાં ઉદ્ઘાટન સમારોહ, નીતિ વિષયક પેનલ ચર્ચાઓ અને દિવ્યાંગ કલાકારો દ્વારા સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનો સમાવેશ થાય છે. યુએનના સભ્ય દેશો, નાગરિક સમાજ સંસ્થાઓ (NGOs) અને ખાનગી ક્ષેત્ર પણ જાગૃતિ ફેલાવવા અને સહાય પૂરી પાડવા માટે તેમના પોતાના કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે.

ભારતમાં રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો

ભારતમાં, આ દિવસનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયના વિકલાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ વિભાગ (DEPwD) દ્વારા રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો આપવામાં આવે છે. આ પુરસ્કારો એવા વ્યક્તિઓ, સંસ્થાઓ અને કંપનીઓનું સન્માન કરે છે જેમણે દિવ્યાંગ લોકોના સશક્તિકરણ, પુનર્વસન અને કલ્યાણ માટે નોંધપાત્ર અને પ્રશંસનીય કાર્ય કર્યું છે.

આ પણ વાંચો :   શિયાળામાં ઠંડા કે ગરમ પાણીથી સ્નાન કરવાની મૂંઝવણ અંગે, જાણો ડોકટરે શું કહ્યું