શું છે 4 ઓકટોબરની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

અહેવાલ - પોપટભાઇ પટેલ, ઘેલડા

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.

૧૯૫૭ – સ્પુટનિક ૧ પૃથ્વીની પરિક્રમા કરનારો પ્રથમ કૃત્રિમ ઉપગ્રહ બન્યો.
સોવિયેત યુનિયને સફળતાપૂર્વક સ્પુટનિક, માનવ ઇતિહાસનો પ્રથમ ૮૩.૫ કિલો વજનનો ઉપગ્રહ અવકાશમાં છોડ્યો. તેણે ૯૨ દિવસમાં ૧૪૦૦ વખત પૃથ્વીની પરિક્રમા કરી અને પ્રથમ વખત અવકાશમાંથી પૃથ્વી પર રેડિયો સંદેશ મોકલ્યો. ૧૯૫૭ સોવિયેત અવકાશયાન સ્પુટનિક ૧, પૃથ્વીનો પ્રથમ કૃત્રિમ ઉપગ્રહ, ટ્યુમેન નજીક બાયકોનુર કોસ્મોડ્રોમથી આર-7 રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યો. , કુર્સ્ક SSR. તે કરવામાં આવ્યું હતું.

૧૯૯૬ - પાકિસ્તાનના ૧૬ વર્ષીય બેટ્સમેન શાહિદ આફ્રિદીએ એક દિવસીય આંતરરાષ્ટ્રીય મેચમાં ૩૭ બોલમાં સદી ફટકારીને વિશ્વ રેકોર્ડ બનાવ્યો.
તેમનો આ રેકોર્ડ ૧૯ વર્ષ સુધી અકબંધ રહ્યો. એબી ડી વિલિયર્સે ૧૮ જાન્યુઆરી ૨૦૧૫ ના રોજ માત્ર ૩૧ બોલમાં સદી ફટકારીને આ રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો.

૧૯૭૭-ભારતના વિદેશ મંત્રી અટલ બિહારી વાજપેયીએ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાની બેઠકને હિન્દીમાં સંબોધિત કરી હતી. હિન્દીમાં આપેલું આ પહેલું સંબોધન હતું.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રને વિશ્વનું સૌથી મોટું લોકતાંત્રિક મંચ માનવામાં આવે છે. આજથી 45 વર્ષ પહેલા હિન્દી પ્રથમ વખત તેના મંચ પરથી ગુંજી ઉઠી હતી. તે ભારત માતાના આવા પુત્રનો અવાજ હતો જેની વકતૃત્વ અને વકતૃત્વ કુશળતાના વિરોધી છાવણીમાં પણ પ્રશંસકો હતા. 4 ઓક્ટોબર 1977ના રોજ તત્કાલિન વિદેશ મંત્રી અટલ બિહારી વાજપેયીએ યુએન પોડિયમ પરથી લગભગ 43 મિનિટ સુધી વાત કરી હતી. તે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની 32મી સામાન્ય સભા હતી. તે સમયગાળો શીત યુદ્ધની ટોચ હતી. આખી દુનિયા કોઈના ફેવરમાં હતી. તે સમયે ભારત બિનજોડાણનો અવાજ ઉઠાવતું હતું. વાજપેયીએ મંચ પરથી પોતાને 'નવા' તરીકે ગણાવ્યા હતા, પરંતુ એમ પણ કહ્યું હતું કે 'ભારત તેની શરૂઆતથી જ કોઈ સંસ્થા સાથે સક્રિય રીતે સંકળાયેલું નથી.' 'વસુધૈવ કુટુમ્બુકમ' ના સિદ્ધાંતને પુનરાવર્તિત કરતા, વાજપેયીએ ભારતનો મજબૂત બચાવ કર્યો.
૪ ઓક્ટોબર ૧૯૭૭ ના રોજ વાજપેયીનું તે ભાષણ તેમની સમગ્ર રાજકીય કારકિર્દીના સૌથી પ્રભાવશાળી અને મહત્વપૂર્ણ સંબોધનમાં ગણવામાં આવે છે.
પોતાના સંબોધનની શરૂઆતમાં વાજપેયીએ કહ્યું, 'હું ભારતના લોકો વતી લીગ ઓફ નેશન્સ માટે શુભકામનાઓનો સંદેશ લઈને આવ્યો છું. જનરલ એસેમ્બલીના આ 32મા સત્રના અવસર પર, હું ફરી એકવાર લીગ ઓફ નેશન્સ પર ભારતનો મજબૂત વિશ્વાસ વ્યક્ત કરવા માંગુ છું. જનતા સરકારને શાસનની બાગડોર સંભાળ્યાને માત્ર 6 મહિના થયા છે, છતાં આટલા ટૂંકા ગાળામાં આપણી સિદ્ધિઓ નોંધપાત્ર છે. ભારતમાં મૂળભૂત માનવાધિકારોની પુનઃસ્થાપના કરવામાં આવી છે. આપણા લોકોમાં જે ભય અને આતંકનું વાતાવરણ હતું તે હવે દૂર થઈ ગયું છે. લોકશાહી અને મૂળભૂત સ્વતંત્રતાઓને પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે બંધારણીય પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે. ક્યારેય કોઈ ઉલ્લંઘન થશે નહીં.

૧૯૯૭ – યુ.એસ.ના ઇતિહાસમાં  બીજી સૌથી મોટી રોકડ લૂંટ નોર્થ કેરોલિનામાં થઈ.
૪ ઓક્ટોબર, ૧૯૯૭ ના રોજ સાંજે ચાર્લોટ, નોર્થ કેરોલિનામાં, લૂમિસ, ફાર્ગો એન્ડ કંપનીની પ્રાદેશિક ઓફિસ વૉલ્ટમાંથી $૧૭.૩ મિલિયનની રોકડ લૂંટવામાં આવી હતી. આ લૂંટ લૂમિસ વૉલ્ટના સુપરવાઈઝર ડેવિડ સ્કોટ ઘંટ, તેની પરિણીત ગર્લફ્રેન્ડ કેલી કેમ્પબેલ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. સ્ટીવન યુજેન ચેમ્બર્સ, તેની પત્ની મિશેલ ચેમ્બર્સ, માઈકલ ગોબીઝ અને અન્ય ચાર સહ-ષડયંત્રકારો. એફબીઆઈની ફોજદારી તપાસ આખરે લૂંટમાં સીધી રીતે સામેલ આઠ લોકોની ધરપકડ અને દોષિત ઠેરવવામાં આવી, તેમજ અન્ય સોળ લોકોની જેમણે તેમને આડકતરી રીતે મદદ કરી હતી, અને લગભગ ૮૮% ચોરાયેલી રકમની વસૂલાત થઈ.

આ લૂંટ તે સમયે યુ.એસ.ની ધરતી પરની બીજી સૌથી મોટી રોકડ લૂંટ હતી, કારણ કે માત્ર સાત મહિના અગાઉ, ૨૯ માર્ચ, ૧૯૯૭ ના રોજ જેક્સનવિલે, ફ્લોરિડામાં, ફિલિપ નોએલ જ્હોન્સને તે ચલાવી રહેલા લૂમિસ ફાર્ગો આર્મર્ડ વાહનમાંથી $૧૮.૮ મિલિયનની ચોરી કરી હતી.
યોજના અમલમાં હોવાથી, ઘંટે એક નવા કામમાં આવેલા સહકાર્યકરને વહેલા ઘરે મોકલ્યા (કથિત રીતે 6 p.m.) જેમને તેમની સાથે તાલીમ આપવા માટે સોંપવામાં આવ્યો હતો. તે પછી તેણે કંપનીની વાનના પાછળના ભાગમાં લગભગ $17.3 મિલિયન રોકડ (અંદાજે $11 મિલિયન જેમાંથી $20 બિલમાં હતા) લોડ કરવા આગળ વધ્યા.

ઈમારતની બહાર, ઘાંટ કેમ્પબેલ, ચેમ્બર્સ અને અન્ય લોકો સાથે મળ્યા જેઓ આ કાવતરામાં સામેલ હતા અને ઉત્તરપશ્ચિમ શાર્લોટમાં રેનોલ્ડ્સ એન્ડ રેનોલ્ડ્સ નામના પ્રિન્ટિંગ વ્યવસાયમાં ગયા. ત્યાંથી કંપનીના વાહનમાંથી પૈસા ખાનગી વાહનોમાં લઈ જવામાં આવ્યા હતા. પછી, યોજનાને ધ્યાનમાં રાખીને, ઘંટે તેની સાથે $50,000 (કાયદા દ્વારા વધુમાં વધુ અધિકૃતતા વિના સરહદ પાર લઈ શકાય) લીધા અને કોઝુમેલના લોકપ્રિય યુકાટન પેનિન્સુલા રિસોર્ટ-ટાપુ પર જઈને મેક્સિકો જવા રવાના થયા.

૨૦૦૬ – વિકિલિક્સ શરૂ કરવામાં આવ્યું.
WikiLeaks એ ૨૦૦૬ માં સ્થપાયેલ પ્રકાશક અને મીડિયા સંસ્થા છે. તે બિન-લાભકારી તરીકે કાર્ય કરે છે અને દાન અને મીડિયા ભાગીદારી દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે. તેણે અનામી સ્ત્રોતો દ્વારા પ્રદાન કરેલા વર્ગીકૃત દસ્તાવેજો અને અન્ય માધ્યમો પ્રકાશિત કર્યા છે. તેની સ્થાપના ઓસ્ટ્રેલિયન સંપાદક, પ્રકાશક અને કાર્યકર્તા જુલિયન અસાંજે દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેઓ હાલમાં વિકિલીક્સ સાથેના તેમના કામને કારણે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રત્યાર્પણને પડકારી રહ્યા છે. સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૮ થી, ક્રિસ્ટિન હ્રાફન્સન તેના એડિટર-ઇન-ચીફ તરીકે સેવા આપે છે. તેની વેબસાઇટ જણાવે છે કે તેણે દસ મિલિયનથી વધુ દસ્તાવેજો અને સંબંધિત વિશ્લેષણો બહાર પાડ્યા છે. વિકિલીક્સનું સૌથી તાજેતરનું પ્રકાશન ૨૦૨૧ માં હતું અને તેના મૂળ દસ્તાવેજોનું સૌથી તાજેતરનું પ્રકાશન ૨૦૧૯ માં થયું હતું. નવેમ્બર ૨૦૨૨ થી શરૂ કરીને, ઘણા દસ્તાવેજો ઍક્સેસ કરી શકાયા નથી
વિકિલીક્સે માનવ અધિકારો અને નાગરિક સ્વતંત્રતાઓના ગંભીર ઉલ્લંઘનને ઉજાગર કરતા દસ્તાવેજો કેશ અને મીડિયા બહાર પાડ્યા છે. તેઓએ ફૂટેજ બહાર પાડ્યા, જે વિકિલીક્સે કોલેટરલ મર્ડરનું શીર્ષક આપ્યું હતું, જે 12 જુલાઈ 2007ના બગદાદ એરસ્ટ્રાઈક દરમિયાન ફિલ્માવવામાં આવ્યું હતું જેમાં યુ.એસ.ના હેલિકોપ્ટર ક્રૂ દ્વારા ઘણા નાગરિકો સહિત ઈરાકી રોઈટર્સના પત્રકારો માર્યા ગયા હતા.
વિકિલીક્સે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને સાઉદી અરેબિયાના રાજદ્વારી કેબલ, સીરિયા અને તુર્કીની સરકારોના ઈમેઈલ, કેન્યા અને સમરજી ખાતેના ભ્રષ્ટાચાર જેવા લીક્સ પણ પ્રકાશિત કર્યા છે. વિકિલીક્સે CIA દ્વારા બનાવવામાં આવેલ સાયબર યુદ્ધ અને સર્વેલન્સ ટૂલ્સ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા એજન્સી દ્વારા ફ્રાન્સના પ્રમુખની દેખરેખનો પર્દાફાશ કરતા દસ્તાવેજો પણ પ્રકાશિત કર્યા છે. ૨૦૧૬ની યુએસ પ્રમુખપદની ચૂંટણી ઝુંબેશ દરમિયાન, વિકિલીક્સે ડેમોક્રેટિક નેશનલ કમિટી (DNC) અને હિલેરી ક્લિન્ટનના ઝુંબેશ મેનેજર તરફથી ઈમેલ્સ બહાર પાડ્યા, જે દર્શાવે છે કે પક્ષની રાષ્ટ્રીય સમિતિએ પ્રાયમરીમાં ક્લિન્ટનની તરફેણ કરી હતી. આ પ્રકાશનોના પરિણામે ડેબી વાસરમેન શુલ્ટ્ઝે DNCના અધ્યક્ષપદેથી રાજીનામું આપ્યું અને ક્લિન્ટન ઝુંબેશને નોંધપાત્ર નુકસાન પહોંચાડ્યું. ઝુંબેશ દરમિયાન, વિકિલીક્સે હિલેરી ક્લિન્ટન, ડેમોક્રેટિક પાર્ટી અને શેઠ રિચની હત્યા વિશે ખોટી ષડયંત્ર સિદ્ધાંતોને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું.

૨૦૧૩- આંધ્રપ્રદેશ રાજ્યને વિભાજિત કરવા માટેના ભારતના કરારને કારણે ચાલી રહેલા સમ્યકન્દ્રા ચળવળને કારણે સીમાંધ્ર પ્રદેશમાં વાંધો અને હડતાળ થઈ હતી.
✓સામૈક્ય આંધ્ર ચળવળ (સંયુક્ત આંધ્ર ચળવળ) એ ભારતના આંધ્ર પ્રદેશ રાજ્યને એક રાખવા માટે અને રાજ્યના વિભાજનને રોકવા માટે આયોજિત એક ચળવળ હતી - રાજ્યના તેલંગાણા જિલ્લાઓને અલગ કરીને અલગ તેલંગાણા રાજ્યમાં. આ ચળવળને સરકારી કર્મચારીઓ, દરિયાકાંઠાના આંધ્ર અને રાયલસીમા પ્રદેશોના વકીલો અને ૧૪ યુનિવર્સિટીઓના વિદ્યાર્થીઓ, દરિયાકાંઠાના આંધ્ર અને રાયલસીમા પ્રદેશોના વિવિધ વ્યવસાયિક, જાતિ અને ધાર્મિક જૂથો દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું. ભારતના રાષ્ટ્રપતિએ તેલંગાણા બિલને મંજૂરી આપ્યા બાદ રાજ્યના વિભાજનનો કોંગ્રેસ કાર્યકારી સમિતિના નિર્ણયનો અંત આવ્યા બાદ વિરોધનો છેલ્લો સમૂહ શરૂ થયો હતો જે બાદમાં ૨ જૂન ૨૦૧૪ થી અસ્તિત્વમાં આવ્યો

અવતરણ:-

૧૮૫૭ – શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા, ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને ક્રાંતિકારી, વકીલ અને રાષ્ટ્રવાદી પત્રકાર
તેમણે લંડનમાં ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ (માસિક) ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી અને ઈન્ડિયા હાઉસની સ્થાપના કરી હતી અને વિદેશમાં રહીને ભારતીય સ્વતંત્રતાની ચળવળમાં સક્રિય ફાળો આપ્યો હતો

તેમનો જન્મ ૪ ઓક્ટોબર ૧૮૫૭ના રોજ કચ્છના માંડવી બંદર ખાતે ભાનુશાળી (ભણસાલી) કુટુંબમાં થયો હતો. તેમના પિતા કરસનજી (કૃષ્ણદાસ ભણસાલી) મુંબઈની વેપારી પેઢીમાં નોકરી કરી જીવનનિર્વાહ ચલાવતાં હતા. તેમની માતાનું નામ ગોમતીબાઇ હતું. ૧૧ વર્ષની વયે જ બાળક શ્યામજીએ માતાપિતાનું છત્ર ગુમાવી દીધું હતું. તેમનો પ્રાથમિક અભ્યાસ માંડવી ખાતે થયો હતો. અભ્યાસમાં તેજસ્વી કિશોર શ્યામજીને ભાટિયા જ્ઞાતિના સદગૃહસ્થ શેઠ મથુરદાસ લવજીએ મુંબઈ તેડાવી વિલ્સન હાઈસ્કૂલમાં પ્રવેશ અપાવ્યો હતો. વિલ્સન સ્કૂલના અંગ્રેજી અભ્યાસની સાથેસાથે તેમણે સંસ્કૃત પાઠશાળામાં પણ અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ એલ્ફિન્સ્ટન હાઈસ્કૂલમાં અભ્યાસ અર્થે જોડાયાં. ઇ.સ. ૧૮૭૪માં તેમણે દયાનંદ સરસ્વતીનું શિષ્યત્વ પ્રાપ્ત કરેલું અને આર્યસમાજી બન્યા. તેમની શિક્ષા દિક્ષાથી શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મામાં ક્રાન્તિના બીજ રોપાયાં. શ્યામજી કરસનજી હવે શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા તરીકે જાણીતા બન્યા. સ્વરાજની લડતમાં દયાનંદ સરસ્વતીની પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહન મળતાં ક્રાંતિકારી બન્યા. આર્ય સમાજના પ્રચાર માટે તેમણે લાહોર, બનારસ, મુંબઈ, અમદાવાદ, સુરત, નાસિક વગેરે સ્થળોએ સભાઓ ભરી પ્રવચન આપ્યાં.
૧૮૭૫માં તેમના લગન ભાટિયા જ્ઞાતિના શ્રીમંત ઉદ્યોગપતિની પુત્રી અને તેમના શાળા સમયના મિત્ર રામદાસની બહેન ભાનુમતી સાથે થયા. તેમના સંસ્કૃત ભાષા પરના પ્રભુત્વ અને જ્ઞાનથી પ્રભવિત થઈને ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીના સંસ્કૃતના પ્રાધ્યાપક મોનિયર વિલિયમ્સે ૧૮૭૭માં પોતાના મદદનીશ તરીકે ઓક્સફોર્ડ તેડાવ્યાં. ૧૮૭૯માં તેઓ ઈગ્લેન્ડ ગયા. જ્યાં વિલિયમ્સના મદદનીશ તરીકે કાર્ય કરવાની સાથે ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીની જ બલિયોલ કોલેજમાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને ૧૮૮૩માં ડિસ્ટિંક્શન સાથે બી.એ. થયા. ઉપરાંત કાયદાના અભ્યાસ માટે ઈનર ટેમ્પલમાં પ્રવેશ મેળવ્યો અને નવેમ્બર ૧૮૮૪માં કાયદાની પદવી મેળવી બેરિસ્ટર થયાં
૧૮૮૫માં ભારત પરત ફરીને તેમણે મુંબઈ હાઈકોર્ટના વકીલ તરીકે નોંધણી કરાવી. ત્યારબાદ તેમણે રતલામ રાજ્યના દિવાનનો હોદ્દો સંભાળ્યો પરંતુ તબિયતના કારણોસર આ હોદ્દો છોડવો પડયો. મુંબઈ ખાતેના ટૂંકા વસવાટ બાદ તેઓ અજમેર સ્થાયી થયા જ્યાં ૧૮૮૮માં ફરીવાર તેમણે વકીલાત શરુ કરી. ૧૮૯૩થી ૧૮૯૫ સુધી ઉદયપુર રાજ્ય અને ત્યારબાદ જૂનાગઢ રાજ્યના દિવાનનો હોદ્દો પણ સંભાળ્યો. પરંતુ જૂનાગઢના દિવાનપદ દરમિયાન અંગ્રેજ અધિકારીઓ સાથેની ખટપટ અને કડવા અનુભવ પછી ૧૮૯૭માં તેઓ હંમેશ માટે ભારત છોડી ઈંગ્લૅન્ડ સ્થાયી થયાં.

વર્ષ જાન્યુઆરી ૧૯૦૫માં 'ધ ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટ' નામનું માસિક શરુ કર્યું. ભારતની સ્વરાજ્ય સાધના માટે ૧૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૦૫માં ભિખાઇજી કામા, દાદા ભાઈ નવરોજી અને સરદારસિંહ રાણાની સહાયથી લંડન ખાતે 'ધ ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટી'ની સ્થાપના કરી. ઈન્ડિયન હોમરુલ સોસાયટીએ તે સમયની વિક્ટોરીયન પબ્લીક ઇન્સ્ટીટ્યુટની તર્જ પર બનેલી જેનું પોતાનું લેખિત બંધારણ હતું. સોસાયટીના મુખ્ય હેતુઓ ભારત માટે સુરક્ષિત સ્વરાજ મેળવવું અને ઈંગ્લૅન્ડમાં સ્વરાજ પ્રાપ્તિ માટેની પ્રવૃત્તિઓનો પ્રચાર પ્રસાર કરવાનો હતો.૧૯૦૦માં શ્યામજીએ લંડનમાં હાઈગેટમાં ઈગ્લૅન્ડ જતા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માટે એક વિશાળ અને મકાન ખરીદ્યું. જે સમય જતાં ભારતીય સ્વરાજ ચળવળના નેતાઓની મહત્વની બેઠકોનું કેન્દ્ર બન્યું. ૧ જુલાઈ ૧૯૦૫ના રોજ આ મકાનને 'ઈન્ડિયા હાઉસ' તરીકે ખુલ્લું મૂકવામાં આવ્યું.શ્યામજીની ઈગ્લૅન્ડ ખાતેની વધતી જતી ક્રાંતિકારી પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેમના પર પોલીસની ધોંસ વધતી ચાલી ગઈ પરિણામે જૂન ૧૯૦૭માં તેઓ પેરિસ ચાલ્યા ગયા. ઈન્ડિયન સોશિયોલૉજીસ્ટમાં શ્યામજીએ લખેલા કેટલાક ક્રાંતિકારી લેખોને કારણે એપ્રિલ ૧૯૦૯માં ઈગ્લૅન્ડના ન્યાયાધિશોએ તેમની બેરિસ્ટર તરીકેની સનદ પાછી લઈ લીધી હતી.
પેરિસમાં સરદારસિંહજી રાણા અને મેડમ ભિખાઈજી કામાના સહયોગથી 'વંદે માતરમ્' અને ઈન્ડિયન સોસિયોલોજીસ્ટર' નામના મુખપત્રો શરુ કર્યાં. ૧૯૦૮ અને ૧૯૦૯માં તેમણે ભારતમાં કેટલાક મિત્રોને રિવોલ્વરો અને બોમ્બ બનાવાની રીતો દર્શાવતી પુસ્તિકાઓ મોકલાવી. શ્યામજીના માસિકની નકલો મોટી સંખ્યામાં ભારત આવતાં. શ્યામજીએ જાહેર કરેલી શિષ્યવૃત્તિઓના પરિપાકરુપે વિનાયક દામોદર સાવરકર, મદનલાલ ધિંગરા, લાલા હરદયાળ, પી. એન. બાપટ વગેરે ભારતીય ક્રાંતિકારી ચળવળના તેજસ્વી નેતાઓ તરીકે આગળ આવ્યાં. મદનલાલ ધિંગરાએ બ્રિટિશ અધિકારી સર કર્ઝન વાઈલીની લંડનમાં હત્યા કરી જેમાં થયેલા વિવાદને પગલે તેઓ તેમના જૂના સાથીઓથી વિખૂટા પડી ગયા. સાવરકરની ધરપકડ અને સજાને પગલે પેરિસમાં તેમની પ્રવૃત્તિઓ નરમ પડતી ગઈ. ૧૯૧૪માં તેઓ પેરિસ છોડી જિનીવા જતા રહ્યાં.

શ્યામજી કૃષ્ણવર્મા જીનીવા ખાતે ૩૧ મી માર્ચ ૧૯૩૦ના રોજ અવસાન પામ્યા. તેમની અંતિમ ઈચ્છા પોતાના અસ્થિ સ્વદેશ લઇ જવાની હતી. જે ગુજરાત સરકાર દ્વારા ૨૦૦૩માં ગુજરાત લાવવામાં આવ્યા. તેની વીરાંજલિયાત્રા સ્વરૂપે ગુજરાતમાં પ્રદક્ષિણા કરી.

૧૦૦ વર્ષ પહેલા પણ એમની લાખોપતિમાં ગણત્રી થતી. આમ છતાં એમણે પોતાનું કોઇ જ વીલ બનાવ્યું નહોતું. એમના અર્ધાગીની ભાનુમતીએ શ્યામજીના મૃત્યુ બાદ એમનું વસીયતનામું તૈયાર કર્યુ હતું. જેના પાવર ઓફ એટર્ની શ્યામજીના પેરીસમાં રહેતા ખાસ મિત્ર સરદારસિંહજી રાણાએ ૧૯૩૬માં મેળવ્યા હતા.
શ્યામજીને કોઇ સંતાન નહોતું. પણ ભારતના નવયુવાનોના અભ્યાસ માટે એ જમાનામાં એમણે ૯૦,૦૦૦ ફ્રાન્કનું દાન આપ્યું હતું. ફ્રાન્સમાં યુનિવર્સિટી ઓફ પેરીસમાં કૃષ્ણ વર્મા ફાઉન્ડેશન છે. ફ્રાન્સ ભણવા આવવા ઇચ્છતા હિંદુ યુવાનો માટે એમણે સ્કોલરશીપ જાહેર કરી હતી. ત્યાંની સંસ્કૃત લાઇબ્રેરી માટે એમણે અનુદાન આપ્યું હતું.
શ્યામજી ભારત માટે જાસુસી કરતા હોવાની અંગ્રેજોને દ્રઢ શંકા હતી એટલે જ એમના પર બ્રિટીશ ગુપ્તચરતંત્ર ચાંપતી નજર રાખતું.

તહેવાર/ઉજવણી

વિશ્વ પશુ કલ્યાણ દિવસ:-

વિશ્વ પશુ કલ્યાણ દિવસ દર વર્ષે ૪ ઓક્ટોબરે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે એસિસીના સેન્ટ ફ્રાન્સિસનો જન્મદિવસ પણ છે, જે પ્રાણીઓના મહાન આશ્રયદાતા હતા. આ દિવસની ઉજવણી ૧૯૩૧ માં ઇટાલીના શહેર ફ્લોરેન્સમાં ઇકોલોજીસ્ટની કોન્ફરન્સમાં શરૂ થઈ હતી.
વિશ્વ પશુ કલ્યાણ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય પ્રાણી કલ્યાણના ધોરણોમાં સુધારો કરવાનો છે, અને વ્યક્તિઓ, જૂથો અને સંસ્થાઓનો ટેકો મેળવવાનો અને પ્રાણીઓ પ્રત્યે પ્રેમ વ્યક્ત કરવાનો છે જેથી તેમનું જીવન વધુ સારું અને સારું બની શકે. આ કારણોસર આ દિવસને "એનિમલ લવર્સ ડે" તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.

વિશ્વ અવકાશ સપ્તાહ:-

વર્લ્ડ સ્પેસ વીક (WSW) એ સમગ્ર વિશ્વમાં ૯૫ થી વધુ રાષ્ટ્રોમાં ૪ થી ૧૦ ઓક્ટોબર સુધી મનાવવામાં આવતી વાર્ષિક રજા છે. વર્લ્ડ સ્પેસ વીકને સત્તાવાર રીતે "વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીની આંતરરાષ્ટ્રીય ઉજવણી અને માનવ સ્થિતિની સુધારણામાં તેમના યોગદાન" તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. વર્લ્ડ સ્પેસ વીક એસોસિએશન (WSWA) અને યુનાઈટેડ નેશન્સ (UN) ના સંકલન દ્વારા દર વર્ષે વર્લ્ડ સ્પેસ સપ્તાહનું આયોજન કરવામાં આવે છે.