હવે સીરિયા પર કેમ બોમ્બમારો કરી રહ્યું છે ઇઝરાયલ?

• હવે સીરિયા પર કેમ બોમ્બમારો કરી રહ્યું છે ઇઝરાયલ?
• ઇઝરાયલનો સીરિયા પર બોમ્બમારો: શું છે આ પાછળનું કારણ?

ઇઝરાયલે 16 જુલાઈ, 2025ના રોજ સતત ત્રીજા દિવસે સીરિયા પર હવાઈ હુમલા કર્યા, જેમાં સીરિયાની રાજધાની દમાસ્કસમાં રક્ષા મંત્રાલયના મુખ્યાલય અને રાષ્ટ્રપતિ ભવન નજીકના વિસ્તારોને નિશાન બનાવવામાં આવ્યા. ઇઝરાયલનો દાવો છે કે આ હુમલાઓ દક્ષિણી સીરિયાના સ્વેદા પ્રાંતમાં રહેતા દ્રૂઝ અલ્પસંખ્યક સમુદાયની રક્ષા માટે કરવામાં આવ્યા છે. જોકે, આ હુમલાઓથી પ્રદેશમાં તણાવ વધુ ઊંચો થયો છે અને સીરિયાએ તેને પોતાની સાર્વભૌમત્વનું "ખુલ્લું ઉલ્લંઘન" ગણાવ્યું છે.

સ્વેદામાં હિંસાની શરૂઆત

સ્વેદામાં તાજેતરની હિંસા 11 જુલાઈ, 2025ના રોજ એક દ્રૂઝ વેપારીના અપહરણ બાદ શરૂ થઈ હતી, જેના પગલે સ્થાનિક સુન્ની બેદુઈન જાતિઓ અને દ્રૂઝ સશસ્ત્ર જૂથો વચ્ચે અથડામણો થઈ. આ સ્થિતિને નિયંત્રણમાં લેવા માટે સીરિયન સરકારે સેના મોકલી, પરંતુ સરકારી સેના પણ પાછળથી દ્રૂઝ લડવૈયાઓ સામે ટકરાઈ ગઈ. આ હિંસામાં બ્રિટન સ્થિત 'સીરિયન ઓબ્ઝર્વેટરી ફોર હ્યુમન રાઈટ્સ'ના જણાવ્યા અનુસાર, બુધવાર સવાર સુધીમાં 300થી વધુ લોકોનાં મોત થયાં, જેમાં 4 બાળકો, 8 મહિલાઓ અને 165 સૈનિકો તેમજ સુરક્ષાકર્મીઓનો સમાવેશ થાય છે.

17 જુલાઈ, 2025ના રોજ સીરિયન સરકારના અધિકારીઓ અને દ્રૂઝ ધાર્મિક નેતાઓએ નવો યુદ્ધવિરામ (સીઝફાયર) જાહેર કર્યો. સરકારી સેનાના કાફલા સ્વેદા શહેરમાંથી પીછેહઠ કરવા લાગ્યા છે, પરંતુ આ નવો સમજૂતી લાંબો સમય ટકશે કે નહીં તે અંગે અનિશ્ચિતતા છે, કારણ કે એક દિવસ પહેલાં મંગળવારે જાહેર થયેલો યુદ્ધવિરામ ટૂંક સમયમાં તૂટી ગયો હતો. દ્રૂઝ સમુદાયના પ્રમુખ નેતા શેખ હિકમત અલ-હિજરીએ આ નવા સમજૂતીથી પોતાને અલગ રાખ્યા છે, અને યુદ્ધવિરામ હોવા છતાં ઇઝરાયલના હુમલા ચાલુ રહ્યા છે.

16 જુલાઈનો હુમલો

બુધવારે ઇઝરાયલે દમાસ્કસમાં રક્ષા મંત્રાલયના મુખ્યાલય પર હુમલો કર્યો, જે એક લોકોની અવરજવર સહિત વ્યસ્ત ચોક નજીક આવેલું છે અને બશર અલ-અસદની સત્તામાંથી હકાલપટ્ટી બાદ વિરોધીઓનો મુખ્ય ઠેકાણું બની ગયું હતું. સીરિયન અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, આ હુમલામાં ત્રણ લોકોનાં મોત થયાં અને 34 લોકો ઘાયલ થયા. ઇઝરાયલે દમાસ્કસની બહારની ટેકરીઓમાં રાષ્ટ્રપતિ ભવન નજીક બીજો હુમલો પણ કર્યો.

ઇઝરાયલના રક્ષા મંત્રી ઇસ્રાઈલ કાટ્ઝે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર ચેતવણી આપતાં લખ્યું, "દમાસ્કસને આપેલી ચેતવણીઓનો સમય હવે પૂરો થયો છે. હવે પીડાદાયક હુમલાઓ થશે." કાટ્ઝે વધુમાં જણાવ્યું કે તેમણે અને વડાપ્રધાન બેન્જામિન નેતન્યાહુએ સીરિયામાં દ્રૂઝ સમુદાયની રક્ષા માટે પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી છે.

ઇઝરાયલને દ્રૂઝ સમુદાયની ચિંતા કેમ?

દ્રૂઝ સમુદાય સીરિયા અને ઇઝરાયલ બંનેમાં નોંધપાત્ર અલ્પસંખ્યક સમુદાય છે. ઇઝરાયલમાં દ્રૂઝ સમુદાયને વફાદાર અલ્પસંખ્યક તરીકે ગણવામાં આવે છે, અને તેઓ ઘણીવાર ઇઝરાયલી સેનામાં સેવા આપે છે. ઇઝરાયલનો ઉદ્દેશ્ય કથિત ઇસ્લામિક ઉગ્રવાદીઓને પોતાની સરહદથી દૂર રાખવાનો પણ છે. સ્વેદામાં ચાલી રહેલી લડાઈ વચ્ચે ઇઝરાયલના દ્રૂઝ સમુદાયના લોકો સીરિયામાં પ્રવેશીને ત્યાંના દ્રૂઝ લડવૈયાઓને ટેકો આપી રહ્યા છે, જ્યારે સીરિયાના કેટલાક દ્રૂઝ લોકો ઇઝરાયલમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. સરહદ પર વ્યવસ્થા જાળવવા ઇઝરાયલી સૈનિકો અશ્રુગેસનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે, કારણ કે આ વિસ્તાર અત્યંત સુરક્ષિત સરહદી ઝોનમાં આવે છે.

સીરિયાની નવી સરકાર માટે પડકાર

આ હિંસા સીરિયાની નવી સરકાર માટે અત્યાર સુધીનો સૌથી ગંભીર પડકાર બની રહી છે. ડિસેમ્બર 2024માં ઇસ્લામિક બળવાખોર જૂથોના નેતૃત્વમાં થયેલા વિદ્રોહ બાદ લાંબા સમયથી સત્તા સંભાળતા બશર અલ-અસદને હટાવી દેવામાં આવ્યા હતા, જેનાથી લગભગ 14 વર્ષથી ચાલતું ગૃહયુદ્ધ સમાપ્ત થયું. નવી સરકાર જે મુખ્યત્વે સુન્ની મુસ્લિમ સમુદાયની છે, તેને ધાર્મિક અને વંશીય અલ્પસંખ્યકોના અવિશ્વાસનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. માર્ચ 2025માં સરકારી દળો અને અસદના સમર્થક જૂથો વચ્ચે થયેલી અથડામણો સાંપ્રદાયિક હિંસામાં ફેરવાઈ ગઈ હતી, જેમાં અસદના અલાવી સમુદાયના સેંકડો નાગરિકોની હત્યા કરવામાં આવી હતી.

ઇઝરાયલની આક્રમક નીતિ

ઇઝરાયલે સીરિયાની નવી સરકાર પ્રત્યે આક્રમક વલણ અપનાવ્યું છે. તેનું કહેવું છે કે તે પોતાના સરહદી વિસ્તારોમાં ઇસ્લામિક ઉગ્રવાદીઓની હાજરી ઇચ્છતું નથી. આ કારણે ઇઝરાયલી સેનાએ સીરિયાના ગોલાન હાઈટ્સની સરહદે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની દેખરેખ હેઠળના બફર ઝોન પર કબજો કર્યો છે અને સીરિયાના સૈન્ય ઠેકાણાઓ પર સેંકડો હવાઈ હુમલા કર્યા છે. રક્ષા મંત્રી કાટ્ઝે જણાવ્યું કે ઇઝરાયલી સેના "સરકારી દળોને ત્યાં સુધી નિશાન બનાવશે જ્યાં સુધી તેઓ પીછેહઠ નહીં કરે."

તેમણે ચેતવણી આપી કે "જો સીરિયાએ સંદેશ ન સમજ્યો, તો અમારો જવાબ વધુ તીવ્ર હશે."વડાપ્રધાન નેતન્યાહુએ આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં જણાવ્યું હતું કે દક્ષિણી સીરિયાને સંપૂર્ણપણે નિ:શસ્ત્રીકરણ કરવું જોઈએ અને ઇઝરાયલ સીરિયન સરકારી દળોની પોતાની નિયંત્રણવાળી સરહદો નજીક હાજરીને સહન નહીં કરે.

ઇઝરાયલના હુમલાઓ દ્રૂઝ સમુદાયની રક્ષા અને સરહદી સુરક્ષાના નામે થઈ રહ્યા હોવાનો દાવો કરવામાં આવે છે, પરંતુ આ હુમલાઓએ સીરિયાની નવી સરકારની સ્થિરતા અને પ્રદેશમાં શાંતિની સંભાવનાઓને જોખમમાં મૂકી દીધી છે. યુદ્ધવિરામના પ્રયાસો હોવા છતાં, ઇઝરાયલની આક્રમક નીતિ અને સ્વેદામાં ચાલુ હિંસા પ્રદેશમાં અસ્થિરતાને વધુ ગંભીર બનાવી રહી છે.

આ પણ વાંચો- અકબર, ઔરંગઝેબ અને બાબર પર NCERTએ પુસ્તકમાં શું ફેરફાર કર્યા કે થઈ ગયો વિવાદ?