ક્રૂ મોડ્યુલ શું છે, ગગનયાન મિશનમાં તેનો શું ઉપયોગ થશે? ઇસરો તૈયારીઓ ઝડપી બનાવી

• ઇસરોએ ગગનયાન મિશન માટે તૈયારી ઝડપી બનાવી
• ગગનયાન મિશનમાં અવકાશયાત્રીઓ મોકલવામાં આવશે
• ક્રૂ મોડ્યુલ શું છે, અવકાશમાં ગયા પછી તે શું કામ કરશે?

ઇસરોએ ગગનયાનના પ્રથમ માનવરહિત મિશન માટે ક્રૂ મોડ્યુલની તૈયારીને વધુ ઝડપી બનાવી છે. અવકાશ એજન્સીએ ગગનયાન-G1 ક્રૂ મોડ્યુલમાં ક્રૂ મોડ્યુલ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ (CMPS) અને ક્રૂ મોડ્યુલ અપરાઇટિંગ સિસ્ટમ (CMUS) નું એકીકરણ પૂર્ણ કર્યું છે. અવકાશ એજન્સી તેના ગગનયાન મિશનમાં અવકાશયાત્રીઓ મોકલવા માંગે છે. તેની તૈયારી અને ક્ષમતા ચકાસવા માટે, ISRO એ ક્રૂ મોડ્યુલ તૈયાર કર્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ છે કે ક્રૂ મોડ્યુલ શું છે, અવકાશમાં ગયા પછી તે શું કામ કરશે?

ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) એ તેના ગગનયાન મિશન માટે વધુ એક પગલું ભર્યું છે. ભારતીય અવકાશ એજન્સી ISRO એ ગગનયાનના પ્રથમ માનવરહિત મિશન માટે ક્રૂ મોડ્યુલની તૈયારીને વધુ ઝડપી બનાવી છે. ઇસરોએ ગગનયાન-G1 ક્રૂ મોડ્યુલમાં ક્રૂ મોડ્યુલ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ (CMPS) અને ક્રૂ મોડ્યુલ અપરાઇટિંગ સિસ્ટમ (CMUS)નું એકીકરણ પૂર્ણ કર્યું છે. અવકાશ એજન્સી તેના ગગનયાન મિશનમાં અવકાશયાત્રીઓ મોકલવા માંગે છે. તેની તૈયારી અને ક્ષમતા ચકાસવા માટે, ISRO એ ક્રૂ મોડ્યુલ તૈયાર કર્યું છે. ક્રૂ મોડ્યુલ વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર ખાતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે અને તેનું પરીક્ષણ ફેબ્રુઆરીમાં કરવામાં આવશે.

ઇસરોએ તેના ગગનયાન મિશન દ્વારા મનુષ્યોને અવકાશમાં લઈ જવાની યોજના બનાવી છે. આ જ કારણ છે કે શરૂઆતના પ્રયોગ તરીકે, માણસોની જગ્યાએ ડમી મોકલવામાં આવશે. મિશન સફળ થયા પછી, અવકાશયાત્રીઓને મોકલવામાં આવશે. ક્રૂ મોડ્યુલ પણ આ પ્રોજેક્ટનો એક ભાગ છે. આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ છે કે ક્રૂ મોડ્યુલ શું છે, અવકાશમાં ગયા પછી તે શું કામ કરશે?

ક્રૂ મોડ્યુલ શું છે?

તે શું છે અને તે કેવી રીતે કામ કરશે, તેનો જવાબ ભારતીય અવકાશ એજન્સી ISRO એ આપ્યો છે. ઇસરોનું કહેવું છે કે, ગગનયાન મિશન દરમિયાન અવકાશયાત્રીઓને ક્રૂ મોડ્યુલમાં દબાણયુક્ત પૃથ્વી જેવી વાતાવરણીય સ્થિતિમાં રાખવામાં આવશે. ગગનયાન મિશનના ઘણા તબક્કા છે, જેમાં ક્રૂ મોડ્યુલને અવકાશમાં મોકલવું પણ એક મહત્વપૂર્ણ તબક્કો છે. ક્રૂ મોડ્યુલનું સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. ક્રૂ મોડ્યુલનું કદ અને વજન ગગનયાન ક્રૂ મોડ્યુલ જેટલું જ રાખવામાં આવ્યું હતું.

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, ક્રૂ મોડ્યુલ એ ચોક્કસ રચના છે જેમાં ગગનયાન મિશનના અવકાશયાત્રીઓ ભ્રમણકક્ષામાં જશે અને પાછા ફરશે. આ જ કારણ છે કે ક્રૂ મોડ્યુલને બરાબર એ રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે જે રીતે અવકાશયાન મિશન દરમિયાન અવકાશયાત્રીઓ અનુભવશે. ગગનયાન અવકાશયાનનું ક્રૂ મોડ્યુલ અવકાશયાત્રીઓને ભ્રમણકક્ષામાં લઈ જશે અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પરત કરશે. પૃથ્વી પર રહેતા અવકાશયાત્રીઓ જે દબાણ અનુભવે છે તે જ દબાણ તેમાં જાળવવામાં આવ્યું છે.

આ કેવી રીતે કામ કરશે?

ક્રૂ મોડ્યુલમાં સ્થાપિત પ્રતિક્રિયા નિયંત્રણ પ્રણાલીનું કામ તેને નિયંત્રિત કરવાનું છે. આ ઉપરાંત, તેમાં અપરાઇટિંગ સિસ્ટમ પણ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવી છે. આ સિસ્ટમ પાણીમાં ઉતર્યા પછી ક્રૂ મોડ્યુલ સીધું અને સ્થિર રહે છે તેની તપાસ કરશે. તેમાં પેરાશૂટ આધારિત સિસ્ટમ સ્થાપિત છે જે પાણીમાં ઉતરતા પહેલા અવકાશયાનની ગતિ ધીમી કરે છે.

ગગનયાન મિશનનો ઉદ્દેશ્ય અવકાશયાત્રીઓને પૃથ્વીથી 400 કિલોમીટર ઉપર અવકાશમાં મુસાફરી કરવા સક્ષમ બનાવવાનો છે. આ મિશન માટે અવકાશયાત્રીઓની પસંદગી કરવાનું કામ ભારતીય વાયુસેનાને સોંપવામાં આવ્યું છે. ગગનયાન મિશન પ્રોજેક્ટ માટે 10 હજાર કરોડ રૂપિયાનું બજેટ બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. ઘણા મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે આ મિશન માટે વાયુસેનાના કેટલાક કર્મચારીઓની પસંદગી કરવામાં આવી છે, જેમને બેંગલુરુમાં ઇસરો સેન્ટરમાં અવકાશયાત્રી તરીકે તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે.

આ પણ વાંચો: પ્રકાશથી પ્રદૂષણ! વિશ્વના સૌથી મોટા ટેલિસ્કોપને પ્રકાશથી કેવી રીતે ખતરો?