ગુજરાત હાઈકોર્ટનો આંગણવાડી બહેનો માટે મહત્ત્વનો ચુકાદો : પગારમાં નોંધપાત્ર વધારો, 6 મહિનામાં એરિયર્સ સાથે ચૂકવણીનો આદેશ
- ગુજરાત હાઈકોર્ટનો ઐતિહાસિક ચુકાદો: આંગણવાડી બહેનોનો પગાર 24,800 અને 20,300 થશે
- આંગણવાડી વર્કર્સને મોટી રાહત: હાઈકોર્ટે આદેશ્યું, 6 મહિનામાં એરિયર્સ સાથે વેતન
- હાઈકોર્ટે સરકારની અપીલ ફગાવી: આંગણવાડી બહેનોને 2.5 ગણો પગાર
- ગુજરાતમાં આંગણવાડી વર્કર્સની જીત: પગાર 24,800, હેલ્પર્સને 20,300
- હાઈકોર્ટનો આદેશ: આંગણવાડી બહેનોને ન્યૂનતમ મજૂરી સાથે વેતન ચૂકવો
અમદાવાદ : ગુજરાત હાઈકોર્ટે રાજ્યની આંગણવાડી વર્કર્સ (AWW) અને આંગણવાડી હેલ્પર્સ (AWH) માટે ઐતિહાસિક ચુકાદો આપ્યો છે, જેમાં તેમના પગારમાં નોંધપાત્ર વધારો કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. હાઈકોર્ટની ડબલ જજ બેન્ચે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની અપીલ નકારી કાઢીને આંગણવાડી બહેનોને મોટી રાહત આપી છે. આ નિર્ણયથી રાજ્યની લગભગ 1.2 લાખ આંગણવાડી વર્કર્સ અને હેલ્પર્સને લાભ થશે.
ચુકાદાની મુખ્ય વિગતો શું છે?
આંગણવાડી વર્કર્સ (AWW): હાલના રૂ. 10,000ના પગારને બદલે હવે રૂ. 24,800 (રૂ. 10,000 + ન્યૂનતમ મજૂરી રૂ. 14,800) પ્રતિ માસ ચૂકવવામાં આવશે.
આંગણવાડી હેલ્પર્સ (AWH): હાલના રૂ. 5,500ના પગારને બદલે હવે રૂ. 20,300 (રૂ. 5,500 + ન્યૂનતમ મજૂરી રૂ. 14,800) પ્રતિ માસ ચૂકવવામાં આવશે.
એરિયર્સની ચૂકવણી: 1 એપ્રિલ 2025થી શરૂ થતા નાણાકીય વર્ષથી વધેલા પગારની ચૂકવણી એરિયર્સ સાથે કરવાની રહેશે. આ ચૂકવણી 6 મહિનાની અંદર પૂર્ણ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે.
જવાબદારી: આ ચૂકવણી કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારે સંયુક્ત રીતે અથવા રાજ્ય સરકારે એકલે હાથે કરવાની રહેશે.
ભવિષ્યની સુધારણાઓ: આ પગાર ન્યૂનતમ મજૂરીમાં ભવિષ્યમાં જાહેર થનારા સુધારાઓને આધીન રહેશે.
આ ચુકાદો 2024માં હાઈકોર્ટની સિંગલ જજ બેન્ચ દ્વારા આપવામાં આવેલા હુકમ સામે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારે કરેલી અપીલના સંદર્ભમાં આવ્યો છે. આંગણવાડી વર્કર્સ અને હેલ્પર્સની લાંબા સમયથી ચાલતી માંગ હતી કે તેમને ન્યૂનતમ મજૂરી અનુસાર વેતન આપવામાં આવે કારણ કે તેઓ રાજ્યના બાળકો, સગર્ભા મહિલાઓ અને સ્તનપાન કરાવતી માતાઓ માટે આરોગ્ય, પોષણ અને શિક્ષણની મહત્ત્વની સેવાઓ પૂરી પાડે છે.
સરકારે આ માંગનો વિરોધ કરતાં દલીલ કરી હતી કે આંગણવાડી વર્કર્સ અને હેલ્પર્સ “સ્વૈચ્છિક કાર્યકર્તા” (voluntary workers) છે, પરંતુ હાઈકોર્ટે આ દલીલ નકારી કાઢી અને તેમને ન્યૂનતમ મજૂરીનો હકદાર ગણાવ્યા હતા.
આ પણ વાંચો-Ahmedabad Civil Hospital માં મુસ્લિમ સમાજમાંથી મળ્યું સાતમું અંગદાન,જરૂરિયાતમંદ દર્દીને મળશે નવજીવન!
શું ચુકાદાનું મહત્ત્વ?
આર્થિક રાહત: આ નિર્ણયથી આંગણવાડી વર્કર્સનો પગાર 2.5 ગણો અને હેલ્પર્સનો પગાર લગભગ 4 ગણો વધશે, જે તેમની આર્થિક સ્થિતિમાં નોંધપાત્ર સુધારો કરશે.
સામાજિક ન્યાય: આંગણવાડી બહેનો, જેમાંથી મોટાભાગની મહિલાઓ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાંથી આવે છે, તેમને યોગ્ય વેતન દ્વારા સશક્તિકરણ મળશે.
કામની ગુણવત્તા: વધેલા પગારથી આંગણવાડી કેન્દ્રોની સેવાઓની ગુણવત્તામાં સુધારો થવાની અપેક્ષા છે, જે બાળકો અને મહિલાઓના આરોગ્ય અને પોષણ માટે લાભદાયી રહેશે.
સરકારી જવાબદારી: આ ચુકાદાએ સરકારને આંગણવાડી વર્કર્સની મહત્ત્વની ભૂમિકાને ઔપચારિક રીતે સ્વીકારવા અને તેમના માટે ન્યૂનતમ મજૂરીના ધોરણો લાગુ કરવા ફરજ પાડી છે.
આંગણવાડી બહેનોની ભૂમિકા
ગુજરાતમાં આશરે 53,000 આંગણવાડી કેન્દ્રો દ્વારા 0-6 વર્ષના બાળકો, સગર્ભા મહિલાઓ અને સ્તનપાન કરાવતી માતાઓને પોષણ, આરોગ્ય અને પૂર્વ-પ્રાથમિક શિક્ષણની સેવાઓ પૂરી પાડવામાં આવે છે. આંગણવાડી વર્કર્સ અને હેલ્પર્સ આ સેવાઓની રીડની હાડ ગણાય છે, પરંતુ ઓછા વેતનને કારણે તેમની આર્થિક સ્થિતિ નબળી રહેતી હતી. આ ચુકાદો આ મહિલાઓની લાંબા સમયની માંગને પૂર્ણ કરે છે, જે 2006થી ચાલી આવે છે.
આ પહેલાં 2018માં સુપ્રીમ કોર્ટે પણ આંગણવાડી વર્કર્સને ન્યૂનતમ મજૂરીનો હકદાર ગણાવ્યા હતા, પરંતુ ગુજરાત સરકારે આ હુકમનો અમલ કરવામાં વિલંબ કર્યો હતો. 2024માં હાઈકોર્ટની સિંગલ જજ બેન્ચે આંગણવાડી વર્કર્સને ન્યૂનતમ મજૂરી આપવાનો હુકમ કર્યો હતો, જેની સામે સરકારે અપીલ કરી હતી. ડબલ જજ બેન્ચે આ અપીલ નકારીને સરકારને 6 મહિનામાં ચૂકવણી કરવા આદેશ આપ્યો છે.