ભારત-બ્રિટન ફ્રી ટ્રેડ ડીલ: PM મોદી-સ્ટાર્મરની મુલાકાતમાં ઐતિહાસિક કરાર, બંને દેશોને ફાયદો

• ભારત-બ્રિટન ફ્રી ટ્રેડ ડીલ: PM મોદી-સ્ટાર્મરની મુલાકાતમાં ઐતિહાસિક કરાર, બંને દેશોને ફાયદો

લંડન, 24 જુલાઈ 2025: ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી બ્રિટનના બે દિવસના પ્રવાસે છે, જ્યાં તેમણે બ્રિટિશ વડાપ્રધાન કીર સ્ટાર્મર સાથે મુલાકાત કરી અને ભારત-બ્રિટન ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA) પર હસ્તાક્ષર કર્યા. આ કરારનો ઉદ્દેશ બંને દેશો વચ્ચેની વ્યાપક રણનીતિક ભાગીદારીને વધુ મજબૂત કરવાનો છે. આ ડીલને બ્રિટનના બ્રેક્ઝિટ પછીનો સૌથી મોટો દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર અને ભારતના પશ્ચિમી અર્થતંત્ર સાથેનો સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ કરાર ગણાવવામાં આવે છે.

ફ્રી ટ્રેડ ડીલ શું છે?

ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA) એ બે દેશો વચ્ચે વેપારને સરળ બનાવવાનો કરાર છે, જેમાં આયાત-નિકાસ પર લાગતી ડ્યૂટી, ટેરિફ કે ટેક્સ ઘટાડવામાં કે ખતમ કરવામાં આવે છે. ભારત અને બ્રિટન વચ્ચે આ કરાર માટે ત્રણ વર્ષથી વાટાઘાટો ચાલી રહી હતી. 2022માં શરૂ થયેલી આ વાતચીત 6 મે, 2025ના રોજ પૂર્ણ થઈ, અને 24 જુલાઈ, 2025ના રોજ PM મોદીના લંડન પ્રવાસ દરમિયાન તેના પર હસ્તાક્ષર થયા.

ડીલના મુખ્ય ફાયદા

આ એફટીએ દ્વારા ભારતના ચામડાં ઉદ્યોગ, જૂતા, કપડાં, રમતગમતનો સામાન, રત્નો-ઝવેરાત, ઓટો પાર્ટ્સ અને ઓર્ગેનિક કેમિકલ્સ જેવા ઉદ્યોગોને ફાયદો થશે, કારણ કે બ્રિટનમાં 99% ભારતીય ઉત્પાદનો પર ટેરિફ હટાવવામાં આવશે. બીજી તરફ બ્રિટનની વ્હિસ્કી, જીન, સોફ્ટ ડ્રિંક્સ, લેમ્બ, કોસ્મેટિક્સ અને કાર જેવા ઉત્પાદનો પર ભારતમાં ટેરિફ ઘટશે. ખાસ કરીને, વ્હિસ્કી પરનો ટેરિફ 150%થી ઘટીને 75% અને 10 વર્ષ બાદ 40% થશે, જે ભારતના વિશ્વના સૌથી મોટા વ્હિસ્કી બજારમાં બ્રિટિશ ઉત્પાદનોને સ્પર્ધાત્મક બનાવશે.

બ્રિટનના ઉત્પાદનો પર ભારતનો સરેરાશ ટેરિફ 15%થી ઘટીને 3% થશે, જેનાથી સોફ્ટ ડ્રિંક્સ, કોસ્મેટિક્સ, મેડિકલ ડિવાઈસ અને કાર સસ્તી થશે. ભારતીય પ્રોફેશનલ્સને બ્રિટનમાં રોજગારની તકો મળશે, જોકે બ્રિટનની વીઝા નીતિમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી.

બ્રિટિશ PM કીર સ્ટાર્મરે જણાવ્યું, “આ ડીલ બ્રિટનમાં હજારો નોકરીઓ ઊભી કરશે, વેપારની નવી તકો ખોલશે અને લોકોની ખિસ્સામાં વધુ પૈસા આવશે. આ અમારી આર્થિક વૃદ્ધિની યોજનાનો ભાગ છે.” PM મોદીએ X પર લખ્યું, “આ ઐતિહાસિક કરાર બંને દેશોમાં વેપાર, રોકાણ, નવીનતા અને રોજગાર સર્જનને વેગ આપશે.”

શું નથી સામેલ?

ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઈનિશિયેટિવ (GTRI)ના અહેવાલ અનુસાર, ભારતે ડેરી ઉત્પાદનો, સફરજન, ચીઝ, ઓટ્સ અને ચોક્કસ ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનો જેવા કે પ્લાસ્ટિક, હીરા, સ્માર્ટફોન અને ટેલિકોમ સાધનો પર ટેરિફ ઘટાડવાની મંજૂરી આપી નથી. આ ઉપરાંત, બંને દેશોના કેટલાક સંવેદનશીલ ક્ષેત્રો, જેમ કે ભારતનું કૃષિ અને બ્રિટનનું ફાઈનાન્સ, આ કરારમાંથી બાકાત છે.

આર્થિક અસર

આ ડીલથી 2030 સુધીમાં બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર $120 બિલિયન સુધી પહોંચવાનો લક્ષ્યાંક છે, અને 2040 સુધીમાં વધુ $40 બિલિયનનો વધારો થશે. ભારતના ઉદ્યોગો, ખાસ કરીને ગુજરાતના ટેક્સટાઈલ, ચામડાં ઉદ્યોગ અને ઝવેરાત ઉદ્યોગોને આનાથી મોટો ફાયદો થશે, કારણ કે બ્રિટનમાં નિકાસ સસ્તી થશે. જોકે, સ્થાનિક ઓટો ઉદ્યોગને બ્રિટિશ કારની ઓછી ડ્યૂટીવાળી આયાતથી નુકસાન થઈ શકે છે.

ગુજરાતી વાચકો માટે શું મહત્ત્વ?

ગુજરાતના ટેક્સટાઈલ અને ઝવેરાત ઉદ્યોગોને આ ડીલથી વિશેષ ફાયદો થશે, કારણ કે બ્રિટનમાં આ ઉત્પાદનોની નિકાસ પર ટેરિફ લગભગ શૂન્ય થશે. આ ગુજરાતના નાના-મધ્યમ ઉદ્યોગો (SMEs) માટે નવા બજારો ખોલશે, જે રાજ્યની આર્થિક વૃદ્ધિને વેગ આપશે.

આ પણ વાંચો- રશિયામાં દુ:ખદ વિમાન દુર્ઘટના: 50 જેટલા લોકોના મોતની આશંકા