• રસોડામાં વપરાયેલા તેલથી ઉડશે વિમાન! પાણીપત રિફાઈનરીમાં દેશમાં પ્રથમ વખત તૈયાર થશે ખાસ ઈંધણ
• ભારતની પ્રથમ SAF રિફાઈનરી: પાણીપતમાં બાયો-જેટ ફ્યૂઅલનું ઉત્પાદન
• પાણીપત રિફાઈનરીને SAF પ્રમાણપત્ર: ભારતનું ગ્રીન એવિએશન તરફ પગલું
• SAF: પાણીપત રિફાઈનરી બદલશે ઉડ્ડયનનું ભવિષ્ય

પાણીપત: તમારા ઘરના રસોડામાં વપરાયેલું બચેલું તેલ હવે તમારી આગામી ફ્લાઈટ માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે! આ આશ્ચર્યજનક પ્રોજેક્ટને ઈન્ડિયન ઓઈલની પાણીપત રિફાઈનરીમાં અમલમાં મૂકવામાં આવી રહ્યો છે, જ્યાં વપરાયેલા ખાદ્ય તેલને જેટ-ગ્રેડ ઈંધણમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવશે. આ માટે પાણીપત રિફાઈનરીને સસ્ટેનેબલ એવિએશન ફ્યૂઅલ (SAF) ઉત્પાદન માટે ISCC CORSIA પ્રમાણપત્ર મળ્યું છે, જે ભારતની પ્રથમ રિફાઈનરી માટે આ પ્રકારની સિદ્ધિ છે.

સસ્ટેનેબલ એવિએશન ફ્યૂઅલ (SAF) શું છે?

સસ્ટેનેબલ એવિએશન ફ્યૂઅલ (SAF), જેને બાયો-જેટ ફ્યૂઅલ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, એ એક એવું ઈંધણ છે જે ફોસિલ ફ્યૂઅલના બદલે ટકાઉ અને નવીનીકરણીય (sustainable and renewable) સ્ત્રોતોમાંથી બનાવવામાં આવે છે. આ ઈંધણ રસોડામાં વપરાયેલા ખાદ્ય તેલ, કૃષિ અવશેષો, બિન-ખાદ્ય તેલો અને શેવાળ જેવા સ્ત્રોતોમાંથી તૈયાર થાય છે. SAFનો ઉપયોગ પરંપરાગત જેટ ઈંધણ સાથે મિશ્રણ કરીને કરી શકાય છે, અને તેમાં સલ્ફરનું પ્રમાણ ઓછું હોવાથી તે હવા પ્રદૂષણ અને કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

આ પણ વાંચો- બિહાર ચૂંટણી પહેલા Election Commission ની મોટી કાર્યવાહી, 334 રાજકીય પક્ષોની માન્યતા કરી રદ

ભારતની પ્રથમ SAF પ્રમાણિત રિફાઈનરી

પાણીપત રિફાઈનરી ભારતની પ્રથમ રિફાઈનરી છે, જેને SAF ઉત્પાદન માટે ISCC CORSIA પ્રમાણપત્ર મળ્યું છે. આ પ્રમાણપત્ર એ સૂચવે છે કે ભારત હવે બાયો-જેટ ફ્યૂઅલનું ઉત્પાદન કરી શકશે અને તેને વૈશ્વિક બજારમાં નિકાસ પણ કરી શકશે. આ સિદ્ધિથી ભારત વૈશ્વિક SAF સપ્લાય ચેઈનમાં સક્રિય ભૂમિકા ભજવશે અને આંતરરાષ્ટ્રીય SAF નકશા પર સ્થાન મેળવશે. આ પગલું એવિએશન ક્ષેત્રમાં કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવા અને હરિયાળી ટેકનોલોજીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે મહત્વનું છે.

વાર્ષિક 3 કરોડ લિટર SAFનું ઉત્પાદન

કેન્દ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી રામ મોહન નાયડુએ સોશિયલ મીડિયા પર જણાવ્યું કે પાણીપત રિફાઈનરીને દેશના પ્રથમ SAF ઉત્પાદક તરીકે પ્રમાણિત કરવામાં આવી છે. આગામી સમયમાં ICAO (ઈન્ટરનેશનલ સિવિલ એવિએશન ઓર્ગેનાઈઝેશન)ના CORSIA માનકો અનુસાર વાર્ષિક 3 કરોડ લિટર SAFનું ઉત્પાદન શરૂ થશે. તેમણે ઉમેર્યું કે દેશમાં આવી અન્ય સુવિધાઓ પણ સ્થાપવામાં આવી રહી છે, જે 2027 સુધીમાં આંતરરાષ્ટ્રીય ઉડ્ડયનમાં 1% SAFનો ઉપયોગ અને 2028 સુધીમાં 2%નું લક્ષ્ય હાંસલ કરવામાં મદદ કરશે.

Proud to share that Indian Oil’s Panipat Refinery has been certified as the country’s first Sustainable Aviation Fuel (SAF) producer. Production is set to begin soon as per ICAO’s CORSIA standards with an annual capacity of 3 crore litres.

With more such facilities coming up in… pic.twitter.com/9CrGNuu5lQ

— Ram Mohan Naidu Kinjarapu (@RamMNK) August 9, 2025

હરિયાળી ઉડ્ડયન તરફ મોટું પગલું

પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ પુરીએ X પર પોસ્ટ કરીને જણાવ્યું, "અગાઉ જે અશક્ય લાગતું હતું, તે આજે વાસ્તવિકતા બની રહ્યું છે. ટેકનોલોજીના ઉપયોગથી આજે એવું શક્ય થયું છે જેની કલ્પના પહેલાં નહોતી કરી શકાતી. આ પગલું ગ્લોબલ કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવાના લક્ષ્યને અનુરૂપ ભારતમાં ગ્રીન એવિએશનને આગળ વધારવા માટે માઈલસ્ટોન સાબિત થશે."

આ પણ વાંચો-દાળથી સાંભર સુધી… અમેરિકામાં ભારતીય ચીજવસ્તુઓ પર ટેરિફની શું થઈ અસર? જાણો લોકો શું કહે છે

ઉત્પાદન વધારવાનો રોડમેપ

પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયે SAF ઉત્પાદન વધારવા માટે એક રોડમેપ તૈયાર કર્યો છે, જેમાં ઉત્પાદનને ધીમે-ધીમે વધારવામાં આવશે. હરદીપ પુરીએ દિલ્હીમાં પાયોનિયર બાયોફ્યૂઅલ્સ 360 સમિટમાં જણાવ્યું કે મંત્રાલય ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ, એરલાઈન્સ અને ગ્લોબલ ટેકનોલોજી પાર્ટનર્સ સાથે મળીને SAFના વિકાસ અને વિસ્તરણ માટે કામ કરી રહ્યું છે. ઈથેનોલની જેમ, ભારત SAFના ઉપયોગ માટે ચરણબદ્ધ અભિગમ અપનાવશે. 2027 સુધી આંતરરાષ્ટ્રીય ઉડ્ડયનમાં 1% અને 2028 સુધી 2% SAFનો ઉપયોગ કરવાનું લક્ષ્ય છે.

SAFના ફાયદા

કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો: SAF પરંપરાગત જેટ ઈંધણની સરખામણીએ 80% સુધી કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડી શકે છે, જે નેટ-ઝીરો ઉત્સર્જનના ભારતના લક્ષ્યને સમર્થન આપે છે.

નવીનીકરણીય સ્ત્રોતો: રસોડામાં વપરાયેલા તેલ, કૃષિ અવશેષો, બિન-ખાદ્ય તેલો (જેમ કે જટ્રોફા, કરંજા) અને શેવાળ જેવા સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ SAF ઉત્પાદનમાં થાય છે.

રોજગાર સર્જન: SAF ઉત્પાદનથી નવીનીકરણીય ઉર્જા ક્ષેત્રમાં રોજગારની તકો વધશે.

વૈશ્વિક નિકાસ: ભારત વાર્ષિક 8-10 મિલિયન ટન SAFનું ઉત્પાદન કરીને વૈશ્વિક માંગનો 5% હિસ્સો પૂરો કરી શકે છે, જે આર્થિક અને પર્યાવરણીય તકો પૂરી પાડશે.

આ પણ વાંચો-‘ઓપરેશન સિંદૂર’માં S-400નો દબદબો: 5 પાકિસ્તાની જેટ તોડી પાડ્યા, એરફોર્સ ચીફનો મોટો દાવો

SAFના પડકારો

ઊંચી કિંમત: SAFની ઉત્પાદન કિંમત પરંપરાગત જેટ ઈંધણ કરતાં 2.5-3.5 ગણી વધુ છે, જે એરલાઈન્સ માટે આર્થિક રીતે પડકારજનક છે.

ફીડસ્ટોકની ઉપલબ્ધતા: SAF ઉત્પાદન માટે રસોડામાં વપરાયેલા તેલ અને કૃષિ અવશેષોની મર્યાદિત ઉપલબ્ધતા અને ખાદ્ય ઉદ્યોગ સાથે સ્પર્ધા એક મોટો પડકાર છે.

ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર: SAF ઉત્પાદન, ભંડારણ અને વિતરણ માટે મર્યાદિત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઉત્પાદન વધારવામાં અડચણ ઉભી કરે છે.

પ્રમાણન: SAF માટેની પ્રમાણન પ્રક્રિયા જટિલ અને સમય માંગી લેનારી છે.

આ પણ વાંચો-રાહુલ ગાંધીનો નકલી વોટર ખુલાસાવાળો તીર નિશાને લાગ્યો… હવે કોંગ્રેસ દેશવ્યાપી આંદોલન શરૂ કરશે