• SIR : સુપ્રીમ કોર્ટનો આદેશ, આધાર કાર્ડને 12મા દસ્તાવેજ તરીકે સ્વીકારો
• સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વનો નિર્ણય: બિહારમાં આધાર કાર્ડ મતદાર યાદી માટે માન્ય
• આધાર કાર્ડ બિહાર SIRમાં 12મો દસ્તાવેજ: સુપ્રીમ કોર્ટનો ECIને આદેશ
• બિહારમાં મતદાર નોંધણી માટે આધાર માન્ય: સુપ્રીમ કોર્ટનો ઐતિહાસિક ચુકાદો
• સુપ્રીમ કોર્ટની ચૂંટણી પંચને ફટકાર: આધારને મતદાર યાદીમાં સ્વીકારો

નવી દિલ્હી : સુપ્રીમ કોર્ટે ચૂંટણી પંચ (ECI)ને આદેશ આપ્યો છે કે બિહારમાં ચાલી રહેલા સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન ( SIR ) હેઠળ આધાર કાર્ડને 12મા દસ્તાવેજ તરીકે સ્વીકારવું પડશે. આ આદેશ એવી ફરિયાદોના પગલે આવ્યો છે, જેમાં જણાવાયું હતું કે સ્થાનિક ચૂંટણી અધિકારીઓ અગાઉના નિર્દેશો હોવા છતાં આધાર કાર્ડને માન્યતા આપવાથી ઇનકાર કરી રહ્યા છે. સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે આધાર કાર્ડ નાગરિકતાનો પુરાવો નથી, પરંતુ તે ઓળખ અને નિવાસસ્થાનનો વૈધ પુરાવો છે. ચૂંટણી પંચે સુપ્રીમ કોર્ટના આ આદેશનું સમર્થન કર્યું છે.

SIR બાબતે સુપ્રીમ કોર્ટનું મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય

જસ્ટિસ સૂર્યકાંત અને જસ્ટિસ જોયમાલ્ય બાગચીની બેન્ચે ચૂંટણી પંચના એ વાંધાઓને ફગાવી દીધા, જેમાં આધાર કાર્ડને સ્વીકૃત ઓળખ પુરાવાઓની યાદીમાં સામેલ કરવા સામે વાંધો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો. કોર્ટે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, “આધાર કાર્ડ નાગરિકતા સ્થાપિત નથી કરતું, પરંતુ તે ઓળખ અને નિવાસનો વૈધ પુરાવો રહે છે.” કોર્ટે આદેશ આપ્યો કે, “ચૂંટણી પંચે આધાર કાર્ડને 12મા દસ્તાવેજ તરીકે સ્વીકારવું જોઈએ. જોકે, અધિકારીઓ આધાર કાર્ડની સત્યતા અને વૈધતા ચકાસવા માટે સ્વતંત્ર છે. આધાર કાર્ડને નાગરિકતાના પુરાવા તરીકે ન ગણવું જોઈએ.” સુપ્રીમ કોર્ટે ચૂંટણી પંચને તેના પ્રાદેશિક અધિકારીઓને તાત્કાલિક નિર્દેશો જારી કરવા સૂચના આપી છે.

આ પણ વાંચો- સોશિયલ મીડિયા બેનને લઈ Nepal માં યુવાનોની ચિંગારી ભભૂકી

SIR પર આદેશ પહેલાં તીખી ચર્ચા

લાઈવ લૉના અહેવાલ મુજબ, આ આદેશ પહેલાં યાચિકાકર્તાઓના વકીલો અને ચૂંટણી પંચના વકીલો વચ્ચે તીખી દલીલો થઈ હતી. રાષ્ટ્રીય જનતા દળ (RJD)ની બાજુથી વરિષ્ઠ વકીલ કપિલ સિબ્બલએ ચૂંટણી પંચ પર આરોપ લગાવ્યો કે તેઓ જાણીજોઈને આધાર કાર્ડને યાદીમાંથી બાકાત રાખી રહ્યા છે. સિબ્બલે કોર્ટમાં જણાવ્યું, “ચૂંટણી પંચ જે કરી રહ્યું છે તે ચોંકાવનારું છે. બૂથ લેવલના અધિકારીઓ (BLO)ને આધાર સ્વીકારવા બદલ ઠપકો આપવામાં આવે છે. અમે એવા નોટિસ બતાવી શકીએ છીએ, જેમાં જણાવાયું છે કે 11 સૂચિત દસ્તાવેજો સિવાય બીજો કોઈ દસ્તાવેજ સ્વીકારવામાં નહીં આવે. જો આધાર જેવો સર્વમાન્ય દસ્તાવેજ નકારવામાં આવે છે, તો બધાને સાથે લઈને ચાલવાની પહેલ ક્યાં છે?”

જ્યારે કોર્ટે પૂછ્યું કે શું યાચિકાકર્તાઓ ઈચ્છે છે કે ફક્ત આધારના આધારે મતદારની સ્થિતિ નક્કી થાય, તો સિબ્બલે જવાબ આપ્યો, “હું પહેલેથી જ 2025ની મતદાર યાદીમાં છું. કંઈ સાબિત કરવાનો સવાલ જ ક્યાં છે? BLO મારી નાગરિકતા નક્કી નથી કરી શકતા.” ચૂંટણી પંચની બાજુથી વરિષ્ઠ વકીલ રાકેશ દ્વિવેદીએ જણાવ્યું કે આધાર નાગરિકતાનો પુરાવો નથી, પરંતુ ઓળખ માટે સ્વીકારી શકાય છે. જસ્ટિસ બાગચીએ ટિપ્પણી કરી કે ECIના 11 સૂચિત દસ્તાવેજોમાંથી પાસપોર્ટ અને જન્મ પ્રમાણપત્ર સિવાય કોઈ દસ્તાવેજ નાગરિકતાનો સંપૂર્ણ પુરાવો નથી.

નિર્ણયનું મહત્વ

આ નિર્ણય બિહારમાં મતદાર યાદીના સંશોધનને વધુ સમાવેશી બનાવશે, ખાસ કરીને એવા લોકો માટે જેઓ ફક્ત આધાર કાર્ડ જેવા દસ્તાવેજો પર આધાર રાખે છે. ગરીબ અને હાંસિયામાં ધકેલાયેલા મતદારોને મતદાર યાદીમાં સામેલ થવામાં મદદ મળશે. ચૂંટણી પંચે હવે તેના અધિકારીઓને સ્પષ્ટ નિર્દેશો જારી કરવા પડશે, જેથી આધારને 11 અન્ય દસ્તાવેજોની સાથે સ્વીકારવામાં આવે. સુપ્રીમ કોર્ટે એ પણ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે મતદાર યાદીમાં ફક્ત વાસ્તવિક નાગરિકોનો જ સમાવેશ થાય અને નકલી દસ્તાવેજોના આધારે નોંધણી રોકવામાં આવે.

આ પણ વાંચો- Bihar : યુવાનના ખભા પર સવાર થયેલા સાંસદનો Video Viral