• Qatar : દોહામાં હમાસ પર ઇઝરાયલી હુમલો ; ઇસ્લામિક દેશોની નિંદા, કતારની સાર્વભૌમત્વનું ઉલ્લંઘન
• ઇઝરાયલનો દોહા હુમલો: અરબ દેશોમાં રોષ, યુદ્ધવિરામ વાતચીતને આઘાત
• કતારમાં હમાસ નેતાઓ પર હુમલા બાદ ઇસ્લામિક વિશ્વનો ગુસ્સો, UNને કાર્યવાહીની માંગ
• ઇઝરાયલની ‘કાયર’ કાર્યવાહી: દોહા હુમલા પર ઇરાન, સાઉદી, UAEની તીખી પ્રતિક્રિયા
• દોહા હુમલો: ઇઝરાયલ વિરુદ્ધ અરબ દેશોનું એકજૂટ થવાનું આહ્વાન, ટ્રમ્પનો અસંતોષ

મંગળવારે કતારની ( Qatar ) રાજધાની દોહામાં હમાસની વાતચીત ટીમ પર નિશાનો બનાવીને કરવામાં આવેલા ઇઝરાયલી હુમલા પર અનેક ઇસ્લામિક દેશોએ તીખી પ્રતિક્રિયા આપી છે.

હમાસે જણાવ્યું કે તેની વાતચીત કરવા ગયેલી ટીમની હત્યા કરવાનો નિષ્ફળ પ્રયાસ થયો હતો. જોકે, ગ્રૂપે કહ્યું કે આ હુમલામાં તેના છ સભ્યોના મોત થયા છે.

રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે આ હુમલા અંગે પોતાના પ્લેટફોર્મ ટ્રુથ સોશિયલ પર ‘નારાજગી’ વ્યક્ત કરી છે. તેમણે કહ્યું કે આ હુમલાથી અમેરિકા અને ઇઝરાયલ બંનેના લક્ષ્યો પૂરા થતા નથી.

Qatar ને હુમલાની આપવામાં હતી જાણકારી

બીજી તરફ ઇઝરાયલે કહ્યું કે અમેરિકા અને કતારને હુમલા પહેલાં જ જાણ કરી દેવામાં આવી હતી.

કતારના વિદેશ મંત્રાલયે ઇઝરાયલી હુમલાને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓનું ગંભીર ઉલ્લંઘન ગણાવીને તેને ‘કાયરતાપૂર્ણ કાર્યવાહી’ તરીકે વર્ણવ્યું છે.

કતારના વડાપ્રધાને નિવેદન જારી કરીને કહ્યું, “કતારને ઇઝરાયલી હુમલાનો જવાબ આપવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે અને તે પોતાની સુરક્ષા તથા પ્રાદેશિક સ્થિરતાને જોખમમાં મૂકનારી કોઈપણ બેજવાબદાર કાર્યવાહી કે આક્રમણ સામે કડક પગલાં લેશે.”

જ્યારે યુનાઇટેડ નેશન્સના મહાસચિવ એન્ટોનિયો ગુટેરેસે તેને ‘પ્રાદેશિક સાર્વભૌમત્વનું ગંભીર ઉલ્લંઘન’ ગણાવ્યું છે.

કતારના અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે કતાર સરકારે કાયદાના નિષ્ણાતોની ટીમને કામ સોંપ્યું છે કે તે ઇઝરાયલી વડાપ્રધાન બેન્યામિન નેતન્યાહુને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓના ઉલ્લંઘન માટે જવાબદાર ઠેરવે છે.

આ પણ વાંચો- મોરેશિયસના PM ડૉ. નવીનચંદ્ર નું કાશીમાં થયું ભવ્ય સ્વાગત, ગાર્ડ ઓફ ઓનર આપવામાં આવ્યું

અરબ દેશોની સરકારો તરફથી તીખી પ્રતિક્રિયા આવી છે અને આ દેશોના મીડિયામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ હુમલાએ એક ‘નવી સીમા’ પાર કરી દીધી છે.

કેટલાક મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં હુમલા માટે અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પને જવાબદાર ઠેરવવામાં આવ્યા છે. જોકે, ટ્રમ્પે કહ્યું કે તેમને હુમલાની જાણકારી આપવામાં આવી હતી અને તેમના વિશેષ દૂતે આ અંગે કતારને જણાવ્યું હતું, પરંતુ ત્યાં સુધી ‘ઘણું મોડું’ થઈ ગયું હતું.

બીજી તરફ યુનાઇટેડ નેશન્સમાં ઇઝરાયલના રાજદૂતે કહ્યું કે ઇઝરાયલ હંમેશા અમેરિકાના હિત મુજબ કાર્યવાહી કરતું નથી.

અરબ દેશો દ્વારા ઇઝરાયલ સામે કાર્યવાહીની માંગ

આ હુમલા સામે પ્રથમ પ્રતિક્રિયા ઇરાનની આવી છે, જે પોતે પણ આવા હુમલાનો સામનો કરી ચૂક્યું છે. ગયા વર્ષે ઇઝરાયલે હમાસના રાજકીય શાખાના પ્રમુખ ઇસ્માઇલ હનિયાની તેહરાનમાં હત્યા કરી હતી.

તાજા ઘટનાક્રમમાં ઇરાને આને ‘પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય માટે ગંભીર ચેતવણી’ ગણાવી.

જોર્ડનના વિદેશ મંત્રાલયે તેને “ખતરનાક અને અસ્વીકાર્ય ઉશ્કેરણીજનક કાર્યવાહી” ગણાવી છે.

સાઉદી અરબના વિદેશ મંત્રાલયે X પર જારી કરેલા નિવેદનમાં ચેતવણી આપી કે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાના ‘વારંવાર ઉલ્લંઘન’ માટે ઇઝરાયલે ‘ગંભીર પરિણામો’ ભોગવવા પડી શકે છે.

સંયુક્ત અરબ અમીરાતના વિદેશ મંત્રી શેખ અબ્દુલ્લા બિન ઝાયેદે નિવેદનમાં આ હુમલાને “કાયર” અને “બેજવાબદાર ઉશ્કેરણી” ગણાવી, જે પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક સ્થિરતાને નબળી પાડે છે. તેમણે યુનાઇટેડ નેશન્સ સુરક્ષા પરિષદને ઇઝરાયલની “બેજવાબદાર આક્રમકતા” સામે પગલાં લેવાની અપીલ કરી છે.

મિસરે હુમલાને “ખતરનાક દાખલો” ગણાવ્યો અને કહ્યું કે આ સીધું કતારની સાર્વભૌમત્વ પર હુમલો છે. આ એ સમયે થયું જ્યારે દોહા ગાઝામાં યુદ્ધવિરામ માટે વાતચીતનું આયોજન કરી રહ્યું હતું.

આ પણ વાંચો-પીએમ મોદી અને ઇટાલીના પીએમ જોર્જિયા મેલોની વચ્ચે ફોન પર ચર્ચા, India-Italy સંબંધો અને યુક્રેન સંકટ પર થયો વિચાર-વિનિમય

મિસરના રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલયના નિવેદનમાં હુમલાને મધ્યસ્થીના પ્રયાસોને નબળા પાડનારો અને વ્યાપક અસ્થિરતાને વધારનારો ગણાવ્યો છે.

જોર્ડન ટીવી અનુસાર, જોર્ડને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય પાસે માંગ કરી કે ઇઝરાયલને આ “ખતરનાક ઉશ્કેરણી” રોકવા અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાનું પાલન કરવા મજબૂર કરવામાં આવે.

ઓમાને નિવેદનમાં તેને “રાજકીય હત્યાનો ગંભીર ગુનો” અને “રાષ્ટ્રની સાર્વભૌમત્વનું ગંભીર ઉલ્લંઘન” ગણાવ્યું છે.

ઇરાકના વિદેશ મંત્રાલયે તેને “કાયર કાર્યવાહી” અને કતારની સુરક્ષા માટે “ગંભીર ખતરો” ગણાવ્યું છે.

લેબનાનના રાષ્ટ્રપતિએ આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયને અપીલ કરી કે તે ઇઝરાયલની એવી કાર્યવાહીઓ રોકે જે “બધા આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓ અને કરારોનું ઉલ્લંઘન” કરે છે.

અલ્જીરિયાના વિદેશ મંત્રાલયે ફેસબુક પર જારી કરેલા નિવેદનમાં હુમલાને “બર્બર આક્રમકતા” ગણાવી અને કહ્યું કે આ હુમલો ઇઝરાયલ “શાંતિ નથી ઇચ્છતું” તે સાબિત કરે છે.

ફલસ્તીની રાષ્ટ્રપતિ મહમૂદ અબ્બાસે નિવેદન જારી કરીને હુમલાની નિંદા કરી અને તેને “ગંભીર ઉશ્કેરણી” ગણાવી છે. તેમણે ફલસ્તીન મુદ્દાના ન્યાયી ઉકેલની પોતાની માંગ ફરીથી દોહરાવી છે.

અરબ લીગના મહાસચિવ અહમદ અબુલ ગૈતે નિવેદન જારી કરીને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયને જવાબદાર ઠેરવ્યું કે તે એવા દેશ સામે કાર્યવાહી કરે જે “કાયદાનો મજાક ઉડાવે છે અને પોતાના શરમજનક કૃત્યોના પરિણામોની પરવા નથી કરતો.”

આ પણ વાંચો- France માં ‘બ્લોક એવરીથિંગ’ વિરોધ શું છે? ; સરકાર સામે લોકોમાં નારાજગીનું કારણ બજેટ

અરબ મીડિયામાં શું કહેવાયું?

10 સપ્ટેમ્બરે મોટાભાગના અરબ મીડિયાએ આ હુમલાને મુખ્યત્વે આવરી લીધો છે. કેટલાકે તેને “નવી લક્ષ્મણ રેખાનું ઉલ્લંઘન” ગણાવ્યું, જ્યારે કેટલાકે યુદ્ધવિરામ વાતચીત પર હુમલો ગણાવ્યો છે.

કતારના અલ જઝીરા અને અબુ ધાબીના સ્કાય ન્યૂઝ અરેબિયાએ પોતાના બુલેટિનમાં કતારના વડાપ્રધાનના નિવેદનને મુખ્યત્વ આપ્યું, જેમાં તેમણે કહ્યું કે દોહાને જવાબી કાર્યવાહીનો અધિકાર છે. તેમણે એકજૂટતા સાથે કાર્યવાહીની અપીલ પણ કરી.

સાઉદી ફંડિંગથી ચાલતા અલ અરેબિયાએ પોતાના બુલેટિનમાં ટ્રમ્પના તે નિવેદનને મુખ્યત્વ આપ્યું, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે તેઓ આ હુમલાથી “ખુશ નથી.”

મોટાભાગના મીડિયા સંસ્થાઓએ યુનાઇટેડ નેશન્સ સુરક્ષા પરિષદની આજે યોજાનારી કટોકટી બેઠકને પણ મહત્ત્વ આપ્યું. કેટલાકે તેને “કતાર પર આક્રમકતા” ગણાવીને ચર્ચાની માંગ કરી.

રાજકીય વિજ્ઞાનના પ્રોફેસર હાયલ અલ-દાજાએ જોર્ડનના સરકારી ચેનલને કહ્યું કે આ હુમલો ગાઝામાં યુદ્ધવિરામની શક્યતાઓની “હત્યા” છે.

સાઉદી અરબના અખબાર અશરક અલ-અવસતે પોતાના પ્રથમ પાનાની મુખ્ય હેડલાઇન આપી - “ઇઝરાયલે દોહામાં હમાસને નિશાન બનાવ્યો અને વાતચીતને પણ નુકસાન પહોંચાડ્યું.”

‘નવી લક્ષ્મણ રેખાનું ઉલ્લંઘન’

લંડનના પેન-અરબ દૈનિક અલ-કુદ્સ અલ-અરબીએ પોતાના સંપાદકીયમાં લખ્યું કે આ હુમલો ઇઝરાયલ તરફથી “નવી લક્ષ્મણ રેખાનું ઉલ્લંઘન” છે અને આવી કાર્યવાહી “વ્યવહારમાં અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની મંજૂરી વિના શક્ય નથી.”

અખબારે આગળ લખ્યું કે કતારની સાર્વભૌમત્વનું ઉલ્લંઘન એ દર્શાવે છે કે હવે રાજકીય ઉકેલનો માર્ગ બંધ થઈ ગયો છે અને “લશ્કરી વર્ચસ્વના તર્ક”ને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવી રહ્યું છે.

આ પણ વાંચો- Trump એ મોદીને મિત્ર ગણાવ્યા તો EUને ભારત પર 100% ટેરિફની કરી અપીલ : મિત્ર કે દુશ્મન?

લંડનના દૈનિક અલ-અરબની મુખ્ય હેડિંગ હતી, “ઇઝરાયલ દરેક જગ્યાએ હુમલો કરે છે, તેના માટે કોઈ લક્ષ્મણ રેખા બાકી નથી.”

કતાર સમર્થિત અલ-અરબી અલ-જદીદમાં મિસરના પત્રકાર વાયલ કંદીલે કહ્યું કે ઇઝરાયલનો હુમલો “માત્ર ફલસ્તીની નેતૃત્વ પર જ નહીં, પરંતુ કતાર પર સીધી આક્રમકતા છે.”

તેમણે તેને અરબ દેશોમાં “ઇઝરાયલી ઉલ્લંઘનોની લાંબી યાદી”માં એક વધુ ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું અને તેને કથિત “ગ્રેટર ઇઝરાયલ પ્રોજેક્ટ”નું વિસ્તરણ ગણાવ્યું.

કતાર યુદ્ધવિરામની વાતચીતમાં મધ્યસ્થી કરતું રહ્યું છે અને ગાઝા યુદ્ધવિરામ માટે હમાસની વાતચીત ટીમ વિચાર-વિમર્શ માટે દોહામાં હાજર છે.

પરંતુ આ પ્રથમ વખત નથી કે ઇઝરાયલે હમાસના નેતૃત્વને નિશાન બનાવવા માટે બીજા દેશોમાં હુમલા કર્યા હોય. ઇરાન ઉપરાંત, લેબનાનમાં પણ ઇઝરાયલે આવા હુમલા કર્યા છે.

આ પણ વાંચો- સીપી રાધાકૃષ્ણન 12 સપ્ટેમ્બરે Vice President પદના શપથ લેશે, રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મૂ શપથ અપાવશે