• શું ભારત 50 ટકા ટેરિફ સહન કરશે કે આપશે ઇટનો જવાબ પથ્થરથી? જાણો આંકડા શું કહે છે

અમેરિકા રશિયા પર દબાણ વધારવાની રણનીતિ અપનાવી રહ્યું છે, પરંતુ ભારત અણધાર્યા રીતે આ રણનીતિનું મોટું લક્ષ્ય બની ગયું છે. બુધવારે અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ભારત સામે ટેરિફને 25 ટકાથી વધારીને 50 ટકા કરી દીધો. અમેરિકા ભારતથી નારાજ છે કારણ કે તે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદી રહ્યું છે. ભારતે અમેરિકાના આ પગલાને ‘અનુચિત’ અને ‘અતાર્કિક’ ગણાવ્યું છે.

આ ટેરિફનો હેતુ રશિયાની તેલની આવક ઘટાડવી અને પુતિનને યુક્રેન સાથે યુદ્ધવિરામ માટે દબાણ કરવાનો છે. ભારત સામેનો અમેરિકાનો આ નવો ટેરિફ 27 ઓગસ્ટથી લાગુ થશે. આનાથી ભારત એશિયામાં અમેરિકાનું સૌથી વધુ ટેક્સ સહન કરનાર વેપારી ભાગીદાર બની જશે. આ મામલે ભારત બ્રાઝિલની શ્રેણીમાં આવી ગયું છે, જે અમેરિકા સાથે તણાવપૂર્ણ સંબંધોને કારણે પહેલેથી જ ભારે ટેરિફનો સામનો કરી રહ્યું છે.

ભારત માટે મુશ્કેલી

ભારતનું કહેવું છે કે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવું દેશની ઊર્જા સુરક્ષા માટે જરૂરી છે. પરંતુ અમેરિકી ટેરિફ ભારતીય નિકાસ અને આર્થિક પ્રગતિ પર મોટી અસર કરી શકે છે. ભારત દર વર્ષે અમેરિકામાં 86.5 અબજ ડોલર (આશરે 7.2 લાખ કરોડ રૂપિયા)નો માલ નિકાસ કરે છે. જો આ ટેરિફ યથાવત રહેશે, તો આખી નિકાસ પર ભારે દબાણ આવશે. મોટાભાગના ભારતીય નિકાસકારોનું કહેવું છે કે તેઓ માંડ 10-15 ટકા ટેરિફ સહન કરી શકે છે. 50 ટકા ટેરિફ તેમની ક્ષમતાથી બહારની વાત છે.

જાપાની બ્રોકરેજ ફર્મ નોમુરાએ એક નોંધમાં જણાવ્યું, “જો આ ટેરિફ લાગુ થશે, તો તે એક પ્રકારનું ‘વેપાર પ્રતિબંધ’ જેવું હશે. ટેરિફથી અસરગ્રસ્ત ઉત્પાદનોની નિકાસ એકદમ બંધ થઈ શકે છે.”અમેરિકા ભારતનું સૌથી મોટું નિકાસ બજાર છે. ભારત પોતાની 18 ટકા નિકાસ અમેરિકી બજારમાં કરે છે, જે ભારતના જીડીપીના 2.2 ટકા છે. 50 ટકા ટેરિફને કારણે ભારતના જીડીપીમાં 0.2 થી 0.4 ટકા સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે, જેનાથી આ વર્ષે આર્થિક વૃદ્ધિ 6 ટકાથી નીચે જઈ શકે છે.

આ ક્ષેત્રોને મોટો ઝાટકો લાગશે

After years of pushing Russia into the arms of China, the US is now also pushing India into the arms of China. Trump could end up as a major peacemaker as the world unites in opposition to his bullying pic.twitter.com/BbxGcmadNm

— Glenn Diesen (@Glenn_Diesen) August 7, 2025

સિંગાપોર સ્થિત કન્સલ્ટન્સી એશિયા ડીકોડેડના પ્રિયંકા કિશોર કહે છે, “ભારતના ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ફાર્મા નિકાસ પર હાલ વધારાના ટેરિફ લાગ્યા નથી, પરંતુ દેશની અંદર તેની અસર જરૂર અનુભવાશે. ટેક્સટાઇલ અને જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી જેવા શ્રમ આધારિત નિકાસ પર સૌથી વધુ માર પડશે.”

કન્ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયન ટેક્સટાઇલ ઇન્ડસ્ટ્રીના રાકેશ મેહરાએ આ ટેરિફને ભારતના કાપડ નિકાસકારો માટે “ખૂબ મોટો આઘાત” ગણાવ્યો. તેમનું કહેવું છે કે આનાથી અમેરિકી બજારમાં તેમની સ્પર્ધાત્મક શક્તિ નબળી પડી જશે.

ભારત પર ટેરિફ વિવાદ

ટ્રમ્પની ટેરિફને લગતી નવી જાહેરાતોથી તણાવ વધતો જોવા મળી રહ્યો છે. નિષ્ણાતોએ ટ્રમ્પના આ નિર્ણયને ‘જોખમી દાવ’ ગણાવ્યો છે.

રશિયાથી તેલ ખરીદનાર ભારત એકમાત્ર દેશ નથી. ચીન અને તુર્કી પણ આવું જ કરી રહ્યા છે. છતાં અમેરિકાએ તે દેશને નિશાન બનાવ્યો છે જેને સામાન્ય રીતે તેનો મહત્વનો ભાગીદાર માનવામાં આવે છે. તો આખરે શું બદલાયું? બદલાયેલા નિર્ણયોના પરિણામો શું હોઈ શકે?

ભારતીય રિઝર્વ બેન્કના ભૂતપૂર્વ ગવર્નર ઉર્જિત પટેલે જણાવ્યું કે આ તાજેતરની જાહેરાત સાથે ભારતની “સૌથી ખરાબ આશંકાઓ સાચી ઠરી છે.”

તેમણે લિન્ક્ડઇન પર લખ્યું, “આશા છે કે આ સ્થિતિ અસ્થાયી હશે અને આ મહિને રજૂ થયેલા વેપાર સમજૂતીની વાતચીત આગળ વધશે. નહીં તો એક બિનજરૂરી વેપાર યુદ્ધ શરૂ થઈ શકે છે, જેની દિશા હજી નક્કી કરવી મુશ્કેલ છે.”

આ પણ વાંચો-Tariff Dispute : 50 ટકા ટેરિફ બાદ પણ ટ્રમ્પ નથી શાંત! ભારત સાથે વેપાર વાટાઘાટો બંધ હોવાનું જણાવ્યું

ટેરિફના સંભવિત નુકસાનને કારણે મોટાભાગના નિષ્ણાતો માને છે કે આ ટેરિફ લાંબા સમય સુધી ટકશે નહીં.

આ 19 દિવસ મહત્વના

#WATCH | Delhi: On 50% tariff imposed by the US on India, Congress MP Dr Amar Singh says, "Congress has repeatedly tried to ask PM Modi not to say such things as 'Trump is my friend.' He still isn't mentioning Trump's name. Trump keeps mentioning India's name repeatedly. Why… pic.twitter.com/rLuZi9AGJM

— ANI (@ANI) August 8, 2025

આ દરો 27 ઓગસ્ટથી લાગુ થશે. આવા સમયે આગામી 19 દિવસ મહત્વના રહેશે. આ દરમિયાન ભારતની રણનીતિ પર બજારોની નજર રહેશે. સૌથી મોટો સવાલ એ છે કે શું વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની સરકાર અમેરિકી દબાણ હેઠળ ચૂપચાપ રશિયા સાથેના વેપારી સંબંધોથી પીછેહઠ કરશે, કે પછી મક્કમતાથી અમેરિકાનો સામનો કરશે?

લંડન સ્થિત થિંક ટેન્ક ચેથમ હાઉસના ડૉ. ક્ષિતિજ વાજપેયીના જણાવ્યા મુજબ, “ભારતે અમેરિકી દબાણ પહેલાં જ રશિયન હથિયારો પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા અને ઊર્જા સ્ત્રોતોની વિવિધતા લાવવાના પ્રયાસો શરૂ કરી દીધા હતા. તેથી ભારત પોતાની હાલની વિદેશ નીતિમાં થોડી નરમાઈ દેખાડી શકે છે.”

જોકે, કેટલાક નિષ્ણાતો માને છે કે ટ્રમ્પની તાજેતરની કાર્યવાહી ભારતને પોતાના વ્યૂહાત્મક સંબંધો પર ફરીથી વિચાર કરવા મજબૂર કરી શકે છે. દિલ્હી સ્થિત થિંક ટેન્ક ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઇનિશિયેટિવના અજય શ્રીવાસ્તવનું કહેવું છે, “અમેરિકાની આ કાર્યવાહી ઉંધી અસર કરી શકે છે. આનાથી ભારત પોતાની વ્યૂહાત્મક દિશા પર ફરીથી વિચાર કરી શકે છે.”

ભારત માટે 19 દિવસ મહત્વના

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ટૂંક સમયમાં ચીનમાં યોજાનાર શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઇઝેશનની શિખર બેઠકમાં ભાગ લેશે. 2020ના ગલવાન સંઘર્ષ બાદ આ તેમની પ્રથમ ચીન મુલાકાત હશે.કેટલાક લોકો માને છે કે ભારત-રશિયા-ચીનની ત્રિપક્ષીય વાતચીત ફરી શરૂ થઈ શકે છે. હાલનું ધ્યાન ઓગસ્ટમાં યોજાનાર ભારત-અમેરિકા વેપાર વાતચીત પર છે. અમેરિકાનું એક વેપારી પ્રતિનિધિમંડળ ભારત આવવાનું છે.

આ પહેલાં આ વાતચીત કૃષિ અને ડેરી જેવા મુદ્દાઓ પર અટકી ગઈ હતી.સવાલ એ છે કે શું ભારત ડેરી અને કૃષિ જેવા ક્ષેત્રોમાં છૂટછાટ આપશે, જેને તે અત્યાર સુધી સુરક્ષા આપતું રહ્યું છે, કે પછી આવું કરવું રાજકીય રીતે ખૂબ મોંઘું પડશે?બીજો મોટો સવાલ એ છે કે અમેરિકા-ચીન તણાવને કારણે જે દેશો અને કંપનીઓ સપ્લાય ચેઈનને ચીનની બહાર લાવવા માગતી હતી, તેમના માટે ભારત એક વિકલ્પ હતું. ‘ચાઈના પ્લસ વન’ નીતિ હેઠળ ભારતને જે લોકપ્રિયતા મળી હતી, તેનું શું થશે?ટ્રમ્પના ટેરિફ આ ગતિને ધીમી કરી શકે છે, કારણ કે વિયેતનામ જેવા દેશો ઓછા ટેરિફને કારણે વધુ આકર્ષક વિકલ્પ બની શકે છે.

જોકે, નિષ્ણાતો માને છે કે રોકાણકારોની વિચારસરણી પર તેની અસર મર્યાદિત રહેશે. ભારત હજુ પણ એપલ જેવી કંપનીઓને આકર્ષી રહ્યું છે, જે તેમના મોબાઈલ ફોનનો મોટો હિસ્સો ભારતમાં જ બનાવે છે. સેમિકન્ડક્ટર પર ટેરિફ ન હોવાથી ભારતને અત્યાર સુધી ઘણી રાહત મળી છે.

આ પણ વાંચો- India-US Trade war : ભારત જો US માં સામાન મોકલવાનું બંધ કરશે તો કોને થશે નુકસાન?

ભારત પોતાના નિકાસકારો માટે શું પગલાં લેશે?

નિષ્ણાતો હવે એ વાત પર ધ્યાન આપી રહ્યા છે કે ભારત પોતાની નિકાસકાર કંપનીઓની મદદ માટે શું પગલાં લે છે. જાપાની બ્રોકરેજ ફર્મ નોમુરાના જણાવ્યા મુજબ, “ભારત સરકાર અત્યાર સુધી નિકાસકારોને સીધી સબસિડી આપવાના પક્ષમાં નથી. પરંતુ હાલની યોજનાઓ જેમ કે સસ્તી ટ્રેડ ફાઈનાન્સિંગ અને નિકાસ પ્રોત્સાહન આટલા મોટા ટેરિફ વધારાની અસરને સંભાળવા માટે કદાચ પૂરતી નથી.”

દાવ ખૂબ મોટા છે, તેથી વેપાર નિષ્ણાતો માને છે કે આ સમયે માત્ર ઉચ્ચ સ્તરની રાજનીતિ જ તે વેપાર સમજૂતીને ફરી પાટે ચડાવી શકે છે, જે થોડા અઠવાડિયા પહેલાં લગભગ નક્કી માનવામાં આવતી હતી. હાલ ભારત સરકારે કડક વલણ અપનાવ્યું છે અને જણાવ્યું છે કે તે “પોતાના રાષ્ટ્રીય હિતોની રક્ષા માટે જરૂરી તમામ પગલાં લેશે.”

વિપક્ષે પણ હુમલા તેજ કર્યા છે. કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ ટ્રમ્પના 50 ટકા ટેરિફને “આર્થિક બ્લેકમેલ” અને “ભારત પર અનુચિત વેપાર સમજૂતી લાદવાનો પ્રયાસ” ગણાવ્યો છે. હવે મોટો સવાલ એ છે કે શું વડાપ્રધાન મોદીની અમેરિકા સાથેની જાહેર “મેગા પાર્ટનરશિપ” તેમની વિદેશ નીતિની સૌથી મોટી કસોટી બની ગઈ છે? અને શું ભારત આનો જવાબ આપશે?

બાર્કલેઝ રિસર્ચનું કહેવું છે કે ભારત તરફથી જવાબી કાર્યવાહીની શક્યતા ઓછી છે, પરંતુ તે અશક્ય પણ નથી, કારણ કે અગાઉ આવું ઉદાહરણ જોવા મળ્યું છે. બાર્કલેઝે એક નોંધમાં લખ્યું, “2019માં ભારતે અમેરિકાએ સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમ પર ટેરિફ લાદવાના જવાબમાં સફરજન અને બદામ જેવી વસ્તુઓ પર 28 ટકા ટેરિફ લાદ્યો હતો. આમાંથી કેટલાક ટેરિફ 2023માં ડબ્લ્યુટીઓના હસ્તક્ષેપ બાદ પાછા ખેંચવામાં આવ્યા હતા.”

ટ્રમ્પે ભારત સાથે વ્યાપાર વાતચીત પણ બંધ કરી

શું છે અન્ય મુદ્દાઓ ઉપર જેના પર ભારત વિચાર કરી શકે છે?

ભારતની રણનીતિ: ભારત પાસે અમેરિકા સાથે વાટાઘાટોમાં ડેરી અને કૃષિ ક્ષેત્રોમાં છૂટછાટ આપવાનો વિકલ્પ છે, પરંતુ આ રાજકીય રીતે જોખમી હોઈ શકે છે, કારણ કે આ ક્ષેત્રો ગ્રામીણ ભારતની આજીવિકા સાથે જોડાયેલા છે.

વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઈન: ટેરિફથી ભારતની ‘ચાઈના પ્લસ વન’ નીતિ હેઠળની આકર્ષણ ઘટી શકે છે, જેનાથી વિયેતનામ અને થાઈલેન્ડ જેવા દેશોને ફાયદો થઈ શકે છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધો: ટ્રમ્પની આ નીતિ ભારતને રશિયા અને ચીન સાથેના સંબંધોને મજબૂત કરવા તરફ દોરી શકે છે, જે અમેરિકા માટે ઊલટું પરિણામ લાવી શકે છે.

આર્થિક અસર: ટેરિફથી ભારતના ટેક્સટાઇલ અને જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી ઉદ્યોગોમાં રોજગારી પર અસર પડી શકે છે, જે લાખો લોકોની આજીવિકા સાથે જોડાયેલા છે.

વૈશ્વિક સંદર્ભ: અમેરિકાનું આ પગલું માત્ર ભારતને જ નહીં, પરંતુ અન્ય એશિયાઈ દેશોને પણ ચેતવણી આપે છે કે તેઓ રશિયા સાથેના વેપારમાં સાવધાની રાખે.

આ પણ વાંચો-વિદેશી મીડિયામાં ટ્રમ્પનો ભારે વિરોધ; ભારત પર 50 ટકા ટેરિફ કેમ? જવાબ માંગવામાં આવ્યો