આજની તા.26 સપ્ટેમ્બરનો જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસ (History)ના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ (Events) અને આજની તારીખે (Date) જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.

૧૯૧૦- ભારતીય પત્રકાર સ્વદેશાભિમાની રામકૃષ્ણ પિલ્લાઈની ત્રાવણકોર સરકારની ટીકા પ્રકાશિત કર્યા પછી ધરપકડ કરવામાં આવી અને દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યો.

કે. રામકૃષ્ણ પિલ્લઈ (1878–1916) રાષ્ટ્રવાદી લેખક, પત્રકાર, સંપાદક અને રાજકીય કાર્યકર હતા. તેમણે સ્વદેશાભિમાનીનું સંપાદન કર્યું, જે અખબાર અંગ્રેજોના શાસન અને ત્રાવણકોરના તત્કાલીન રજવાડા સામે બળવાન શસ્ત્ર અને સામાજિક પરિવર્તન માટેનું સાધન બન્યું. ત્રાવણકોરના દિવાન, પી. રાજગોપાલાચારી અને મહારાજાની તેમની ટીકાને કારણે અખબાર જપ્ત કરવામાં આવ્યું. રામકૃષ્ણ પિલ્લઈની ૧૯૧૦માં ત્રાવણકોરમાંથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યા હતા. વૃથાન્થા પાથરા પ્રવર્તનમ (૧૯૧૨) અને કાર્લ માર્ક્સ (૧૯૧૨) મલયાલમમાં તેમની સૌથી વધુ જાણીતી કૃતિઓ પૈકીની એક છે, વૃથાન્થા પાથરા પ્રવર્તનમ એ મલયાલમમાં પત્રકારત્વ પરનું પ્રથમ પુસ્તક છે અને કાર્લ માર્ક્સ એ પ્રથમ પુસ્તક છે. કોઈપણ ભારતીય ભાષામાં કાર્લ માર્ક્સનું જીવનચરિત્ર. પરંતુ એવો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો છે કે તેણે કોલકાતાથી પ્રકાશિત થયેલા મોર્ડન રિવ્યુના માર્ચ ૧૯૧૨ના અંકમાં પ્રકાશિત લાલા હરદયાલના નિબંધ કાર્લ માર્ક્સ:એ મોર્ડન રિશીમાંથી જીવનચરિત્રની ચોરી કરી હતી.

૧૯૩૪- સમુદ્ર લાઇનર આરએમએસ ક્વીન મેરી લોન્ચ કરવામાં આવી.

આરએમએસ ક્વીન મેરી એ નિવૃત્ત બ્રિટીશ મહાસાગર લાઇનર છે જે મુખ્યત્વે ઉત્તર એટલાન્ટિક મહાસાગર પર ૧૯૩૬ થી ૧૯૬૭ દરમિયાન કુનાર્ડ-વ્હાઇટ સ્ટાર લાઇન માટે સફર કરી હતી અને સ્કોટલેન્ડના ક્લાઇડબેંકમાં જ્હોન બ્રાઉન એન્ડ કંપની દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી. ક્વીન મેરી, આરએમએસ ક્વીન એલિઝાબેથ સાથે, સાઉધમ્પ્ટન, ચેરબર્ગ અને ન્યૂ યોર્ક વચ્ચે ક્યુનાર્ડની આયોજિત બે-શિપ સાપ્તાહિક એક્સપ્રેસ સેવાના ભાગ રૂપે બનાવવામાં આવી હતી. બે જહાજો ૧૯૨૦ ના દાયકાના અંતમાં અને ૧૯૩૦ના દાયકાની શરૂઆતમાં જર્મન, ઇટાલિયન અને ફ્રેન્ચ કંપનીઓ દ્વારા બાંધવામાં આવેલા એક્સપ્રેસ સુપરલાઇનર્સ માટે બ્રિટિશ પ્રતિ સહકારી હતા.

૧૯૪૨- હોલોકોસ્ટ: એસએસના વરિષ્ઠ અધિકારી ઓગસ્ટ ફ્રેન્કે એક મેમોરેન્ડમ બહાર પાડ્યું જેમાં યહૂદીઓને કેવી રીતે "ખાલી કરાવાય" 

તેની વિગતો આપવામાં આવી હતી.

26 સપ્ટેમ્બર 1942નું ઓગસ્ટ ફ્રેન્ક મેમોરેન્ડમ એસએસ કોન્સન્ટ્રેશન કેમ્પ એડમિનિસ્ટ્રેશન ડિપાર્ટમેન્ટ (SS-WVHA) ના SS લેફ્ટનન્ટ જનરલ ઓગસ્ટ ફ્રેન્કનો નિર્દેશ હતો. મેમોરેન્ડમ ફ્રેન્ક અને અન્ય નાઝીઓએ હોલોકોસ્ટને હાથ ધરવા માટે જે વિગતવાર આયોજન કર્યું હતું તેનું માપ પૂરું પાડે છે. તેમાં પોસ્ટેજ સ્ટેમ્પના સંગ્રહ અને હત્યા કરાયેલા યહૂદીઓના અન્ડરવેરના નિકાલ અંગેની સૂચનાઓ શામેલ છે. તે સ્પષ્ટ છે કે નાઝીઓ તેમના પીડિતો પાસેથી મૂલ્યવાન દરેક વસ્તુને દૂર કરવાનો ઇરાદો ધરાવતા હતા.

મેમોરેન્ડમમાં એક સૂચના છે કે નાઝીઓએ યહૂદીઓને તેમના કપડા પર પહેરવા માટે ફરજ પાડી હતી તે પીળા તારાઓ દૂર કરવામાં આવે તે પહેલાં કપડાંને વંશીય જર્મનોને પુનઃવિતરણ કરવામાં આવે કે જેમને નાઝીઓ દ્વારા કબજે કરેલા પોલેન્ડમાં ફરી વસવાટ કરવામાં આવ્યો હતો. આ મેમોરેન્ડમ, જ્યારે તે યુદ્ધ પછી પ્રકાશમાં આવ્યું ત્યારે, ફ્રેન્કના દાવાઓને નકારી કાઢવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી કે તેને કોઈ જાણ નથી કે ઓપરેશન રેઈનહાર્ડના સંહાર શિબિરોમાં યહૂદીઓની સામૂહિક હત્યા કરવામાં આવી રહી છે.

૧૯૬૦ – અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ પદના ઉમેદવારો રિચાર્ડ એમ. નિક્સન અને જ્હોન એફ કેનેડી વચ્ચે શિકાગો ખાતે પ્રથમ ટેલિવિઝન ચર્ચા થઈ.

૧૯૮૪ – યુનાઇટેડ કિંગડમ અને ચીન હોંગકોંગ પરના સાર્વભૌમત્વના હસ્તાંતરણ માટે સંમત થયા.

હોંગકોંગ હેન્ડઓવર, જે સ્થાનિક રીતે હોંગકોંગ પર સાર્વભૌમત્વના સ્થાનાંતરણ તરીકે ઓળખાય છે, તે 1 જુલાઈ 1997ના રોજ મધ્યરાત્રિએ યુનાઇટેડ કિંગડમથી પીપલ્સ રિપબ્લિક ઓફ ચાઇના સુધી હોંગકોંગની તત્કાલીન વસાહતના પ્રદેશ પર સત્તાનું ઔપચારિક પસાર થવું હતું. ઘટનાએ ભૂતપૂર્વ વસાહતમાં બ્રિટિશ શાસનના 156 વર્ષનો અંત આવ્યો. હોંગકોંગની સ્થાપના 50 વર્ષ સુધી ચીનના વિશેષ વહીવટી પ્રદેશ (SAR) તરીકે કરવામાં આવી હતી, આ સમય દરમિયાન મુખ્ય ભૂમિ ચીનમાંથી તેની પોતાની આર્થિક અને શાસન પ્રણાલીઓ જાળવી રાખવામાં આવી હતી, જોકે હોંગકોંગ પસાર થયા પછી બેઇજિંગમાં કેન્દ્ર સરકારનો પ્રભાવ વધ્યો હતો. 2020 માં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા કાયદો.

હોંગકોંગ ૧૮૪૧ થી બ્રિટીશ સામ્રાજ્યની વસાહત હતી, ૧૯૪૧ થી ૧૯૪૫ સુધીના ચાર વર્ષ સુધીના જાપાનીઝ કબજા સિવાય. પ્રથમ અફીણ યુદ્ધ પછી, તેનો વિસ્તાર બે પ્રસંગોએ વિસ્તરણ કરવામાં આવ્યો હતો; ૧૮૬૦માં કોવલૂન પેનિનસુલા અને સ્ટોનકટર્સ આઇલેન્ડના ઉમેરા સાથે, અને ફરીથી ૧૮૯૮માં, જ્યારે બ્રિટને નવા પ્રદેશો માટે ૯૯-વર્ષની લીઝ મેળવી. ૧૯૯૭ માં હસ્તાંતરણની તારીખે આ લીઝનો અંત ચિહ્નિત કર્યો. ૧૯૮૪ની ચીન-બ્રિટિશ સંયુક્ત ઘોષણા એ શરતો નક્કી કરી હતી કે જેના હેઠળ હોંગકોંગને સ્થાનાંતરિત કરવાનું હતું, જેમાં ચીન ૫૦ વર્ષના સમયગાળા માટે "એક દેશ, બે પ્રણાલી"ના સિદ્ધાંત હેઠળ સરકાર અને અર્થતંત્રના હાલના માળખાને જાળવવા સંમત થયા હતા. હોંગકોંગ ચીનનો પ્રથમ વિશેષ વહીવટી પ્રદેશ બન્યો; સમાન વ્યવસ્થા હેઠળ ૧૯૯૯માં પોર્ટુગલથી તેના સ્થાનાંતરણ પછી મકાઉ દ્વારા અનુસરવામાં આવ્યું હતું.

૨૦૧૧-યુનાઈટેડ નેશન્સે "સ્વચ્છ વિકાસ મિકેનિઝમ" યોજના હેઠળ ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઘટાડવા માટે દિલ્હી મેટ્રોને વિશ્વની પ્રથમ "કાર્બન ક્રેડિટ" આપી છે, જે હેઠળ તેને સાત વર્ષ માટે 9.5 મિલિયન યુએસ ડોલર મળશે

સપ્ટેમ્બર 2011માં, યુનાઈટેડ નેશન્સે તેની "ક્લીન ડેવલપમેન્ટ મિકેનિઝમ" યોજના હેઠળ ગ્રીનહાઉસ વાયુઓ ઘટાડવા માટે દિલ્હી મેટ્રોને વિશ્વની પ્રથમ "કાર્બન ક્રેડિટ" આપી, જે હેઠળ તેને સાત વર્ષ માટે $9.5 મિલિયન પ્રાપ્ત થશે.

૧૯૨૧ – જોગીન્દર સિંહ, ભારતીય ભૂમિસેનાના પરમવીર ચક્ર વિજેતા સુબેદાર.

સુબેદાર જોગીન્દર સિંહ ભારતીય ભૂમિસેનામાં સૈનિક હતા. તેમનો જન્મ પંજાબ, ભારતના મોગા જિલ્લામાં થયો હતો. તેમને ભારત-ચીનના યુદ્ધ સમયના સર્વોચ્ચ પુરસ્કાર પરમવીર ચક્ર વડે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. ૨૮ સપ્ટેમ્બર ૧૯૩૬ના રોજ તેઓ ૧ શીખ રેજિમેન્ટમાં ભરતી થયા. તેમના પિતા શેર સિંહ સાહના એક ખેડૂત સૈની શીખ પરિવારના સભ્ય હતા અને હોશિયારપુર જિલ્લાના નિવાસી હતા. તેમની માતાનું નામ બીબી ક્રિશન કૌર ભેલા હતું. તેમના લજ્ઞ બીબી ગુરદયાલ કૌર બાંગા સાથે થયા હતા. તેઓએ પ્રાથમિક શિક્ષણ નાથુ આલા ખાતે અને માધ્યમિક શિક્ષણ દારોલી ખાતે મેળવ્યું હતું.

૧૯૬૨ના ભારત-ચીન યુદ્ધ સમયે સુબેદાર જોગીન્દર સિંહ નેફા વિસ્તારમાં તવાંગ ખાતે એક ટુકડીનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા. તેઓ બુમ લા ધુરી પર તોન્ગપેન લા ખાતે એક ટેકરી પર રક્ષણાત્મક ચોકી પર હતા ત્યારે તેમની ટુકડીએ સરહદની બીજી તરફ ૨૦ ઓક્ટોબરના રોજ મોટી સંખ્યામાં ચીની સૈનિકોને જોયા. તેઓ ઓક્ટોબર ૨૩ના રોજ બુમ લા થનારા હુમલાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા.

ઓક્ટોબર ૨૩એ સવારના ૫.૩૦ વાગ્યે ચીની સૈનિકોએ બુમ લા ધુરી પર મોટી સંખ્યામાં હુમલો કર્યો. તેમનો ઇરાદો તવાંગ સુધી પ્રતિરોધ ખતમ કરી પહોંચવાનો હતો. ચીની સૈનિકોએ ટેકરી પર ત્રણ તબક્કામાં હુમલો કર્યો અને દરેક ટુકડીમાં આશરે ૨૦૦ સૈનિકો હતા. હુમલાને અન્ય હથિયારો સાથે સાથે મોર્ટાર અને તોપખાનાની મદદ હતી. પરંતુ શીખ ટુકડીના સખત વિરોધને કારણે ચીની સૈનિકોએ મોટી જાનહાનિ સાથે પાછા હટવું પડ્યું. પરંતુ તેઓ તુરત જ ફરીથી તૈયાર થઈ અને તોપખાનાની મદદથી હુમલો કર્યો.

આગળ વધતા દુશ્મન સામે સુબેદાર જોગીન્દર સિંહ અને તેમની ટુકડી ખડક બની અને ઉભી રહી. આ ભીષણ સંઘર્ષમાં ટુકડીએ તેના અડધો અડધ સૈનિકો ખોયા પરંતુ લડવાની ઈચ્છાશક્તિ ગુમાવી નહિ. સુબેદાર જોગીન્દર સિંહે સાથળમાં જખમ થવા છતાં પાછા હટવાની ના પાડી. તેમની ટુકડીએ પણ ચીની સૈન્ય સામેથી હટવાની ના પાડી. ચીની સૈન્યાના હુમલા આગલા હુમલાઓ કરતાં વધુ શક્તિશાળી અને કૃતનિશ્ચયી બનતા ગયા. સુબેદાર જોગીન્દર સિંહે આશરે ૫૨ દુશ્મનોને મોતને ઘાટ ઉતાર્યા.

પરંતુ તેઓ એકલે હાથે ચીની સૈનિકોના ધસારાને રોકી ન શક્યા. ચીની સૈનિકો જાનહાનિને ગણકાર્યા સિવાય આગળ વધતા ગયા. અત્યાર સુધીમાં ભારતીય ટુકડીની તમામ ગોળીઓ વપરાય ચુકી હતી. જ્યારે સ્થિતિ વધુ વણસી ત્યારે જોગીન્દર સિંહ અને તેમના સાથીઓ સંગીન લગાવી "જો બોલે સો નિહાલ, સત્ શ્રીઅકાલ" ના યુદ્ધનારા સાથે ખાઈમાંથી બહાર કૂદી પડ્યા અને સંગીન વડે ઘણા દુશ્મનોને મોતને ઘાટ ઉતાર્યા.

અંતે ચીની સૈનિકોના આધુનિક હથિયારો અને સાંખ્યિક દૃષ્ટિએ બહુમતી સફળ થઈ અને સુબેદાર સિંહ બંદી બન્યા. લડાઈમાં થયેલા જખમો અને હિમડંખને કારણે તેઓ ચીની કબ્જામાં મૃત્યુ પામ્યા. તેમના પ્રેરણાદાયક નેતૃત્વ, અડગ વીરતા અને ફરજની સર્વોચ્ચ ભાવના માટે સુબેદાર જોગીન્દર સિંહને મરણોપરાંત પરમવીર ચક્ર વડે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા.

૨૦૦૯ – પ્રફુલ નંદશંકર દવે, ઈવા ડેવ તરીકે જાણીતા ગુજરાતી વાર્તા લેખક અને નવલકથાકાર..

ડેવનો જન્મ ૫ માર્ચ ૧૯૩૧ના રોજ વડોદરા ખાતે થયો હતો. તેમનો પરિવાર નડિયાદનો હતો. તેમણે નડિયાદથી પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યું અને ૧૯૪૯માં મેટ્રિક કર્યું હતું. તેમણે ૧૯૫૩માં ગુજરાતી વિષય સાથે બી.એ. અને ૧૯૫૫માં એમ.એ. તથા ૧૯૫૬માં બરોડાની મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સિટીમાંથી બી.એડ.નો અભ્યાસ કર્યો હતો. તેમણે ૧૯૫૭માં એમ.એ. ઇન એજ્યુકેશન અને ૧૯૬૩માં અમેરિકાની વોશિંગ્ટન યુનિવર્સિટીમાંથી પીએચ.ડી.નો અભ્યાસ કર્યો હતો.

ડેવે ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૬ સુધી વલ્લભ વિદ્યાનગરની એક શાળામાં શિક્ષણકાર્ય કર્યું હતું. તેમણે ૧૯૫૫માં એલિનાની શાળામાં આચાર્ય તરીકે પણ સેવા આપી હતી. તેમણે ૧૯૬૦ થી ૧૯૬૨ સુધી વોશિંગ્ટન યુનિવર્સિટીમાં સંશોધન સહાયક તરીકે કામ કર્યું હતું. ૧૯૬૩માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની સેન્ટ લુઇસ મેન્ટલ હોસ્પિટલમાં સંશોધન સહયોગી તરીકે કામ કર્યા બાદ તેઓ ૧૯૬૪માં ભારત પરત ફર્યા. ૧૯૬૪ થી ૧૯૭૨ સુધી રીડર તરીકે અને ૧૯૭૨ થી ૧૯૭૪ સુધી મૈસૂર પ્રાદેશિક શિક્ષણ કોલેજમાં પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપ્યા બાદ ૧૯૭૭ થી ૧૯૪૪ સુધી અજમેર રિજનલ કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશનના પ્રિન્સિપાલ ઇન્ચાર્જ તરીકે જોડાયા. ૧૯૭૭માં એનસીઈઆરટી, નવી દિલ્હી ખાતે રીડર તરીકે જોડાયા હતા અને બાદમાં ૧૯૯૧માં નિવૃત્તિ સુધી પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપી હતી.

૨૬ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૦૯ના રોજ તેમનું અવસાન થયું.