• ભારત પર 25% ટેરિફ તો પાકિસ્તાન સાથે ક્રૂડ ઓઇલ પર મોટી ડીલ

અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ભારત પર 25 ટકા ટેરિફ લગાવવાની જાહેરાતના કેટલાક કલાકો પછી પાકિસ્તાન સાથે મળીને ત્યાંના તેલ ભંડારોને વિકસિત કરવાની ડીલ પૂરી કરી લીધી છે.

ટ્રમ્પે ટ્રૂથ સોશિયલ પર લખ્યું છે કે, અમેરિકાએ હાલ જ પાકિસ્તાન સાથે એક ડીલ પૂરી કરી છે. આ હેઠળ બંને દેશો મળીને પાકિસ્તાનના વિશાળ તેલ ભંડારોને વિકસિત કરશે.

આ ડીલ પર પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફે એક્સ પર લખ્યું, હું રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પનો દિલથી ધન્યવાદ આપવા માંગું છું કે, તેમને ઐતિહાસિક અમેરિકા-પાકિસ્તાન વ્યાપાર કરારને અંતિમ રૂપ આપવામાં નેતૃત્વની ભૂમિકા નિભાવી.

બુધવારે ભારત સાથે ચાલી રહેલા ટ્રેડ ડીલ પર વાતચીત દરમિયાન ટ્રમ્પે તેના પર 25 ટકા ટેરિફ લગાવવાની જાહેરાત કરી હતી. સાથે જ તેમણે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાને લઈને ભારત પર પેનલ્ટી લગાવવાની વાત પણ કરી હતી. તે પછી ઈરાન પાસેથી તેલ ખરીદનારી કેટલીક ભારતીય કંપનીઓ પર પ્રતિબંધ લગાવી દેવામાં આવ્યો હતો.

તો હવે પાકિસ્તાન સાથે તેલને લઈને એક નવો કરાર સામે આવ્યો છે.

જેએનયૂના સ્કૂલ ઓફ ઇન્ટરનેશનલ સ્ટડીઝમાં પ્રોફેસર હેપ્પીમોન જેકબ કહે છે કે, ભારત પર ટેરિફ અને પાકિસ્તાન સાથે ડીલ જેવા પગલાઓ અમેરિકન વિદેશ નીતિમાં સેલ્ફ-ગોલ સાબિત થઈ શકે છે.

તો બીજી તરફ ગેટવે હાઉસ ઓફ ઇન્ડિયાની ફેલો નયનિમા બાસુનું માનવું છે કે ટ્રમ્પની પ્રાથમિકાત હવે ટ્રેડ છે, ન કે પરંપરાગત સુરક્ષા ભાગીદારી.

કદાચ પાકિસ્તાન એક દિવસ ભારતને તેલ વેચે?

પાછલા કેટલાક દિવસોમાં પાકિસ્તાન અને અમેરિકાના સંબંધોમાં સુધારો આવ્યો છે. રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે પાકિસ્તાની સેના પ્રમુખ જનરલ આસિમ મુનીરને વ્હાઈટ હાઉસમાં બોલાવ્યા હતા.

આ સમયગાળામાં પાકિસ્તાન ક્રિપ્ટો કાઉન્સિલે પોતાના 17000 કરોડ રૂપિયાના ક્રિપ્ટો વ્યાપાર માટે ટ્રમ્પ પરિવાર સાથે જોડાયેલા વર્લ્ડ લિબર્ટી ફાઇનાન્સિયલ સાથે કરાર કર્યો.

અમેરિકા એક તરફ ભારત સાથે વ્યાપારને લઈને કડક વલણ અપનાવી રહ્યું છે, તો બીજી તરફ પાકિસ્તાન સાથે તેના વ્યાપારિક સંબંધો મજબૂત થઈ રહ્યાં છે.

પહેલગામમાં ભારત-પાકિસ્તાન સંઘર્ષ પછી જનરલ મુનીરની વ્હાઈટ હાઉસમાં ટ્રમ્પ સાથે મુલાકાત થઈ હતી.

કેટલાક દિવસો પછી પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી અસહાક ડારે અમેરિકન વિદેશ મંત્રી માર્કો રૂપિયા સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી.

તેના કેટલાક કલાકો પછી ટ્રમ્પે ટ્રૂથ સોશિયલ પર લખ્યું, વ્હાઈટ હાઉસમાં અમે આજે ખુબ જ વ્યસ્ત છીએ. અમે અનેક વ્યાપાર કરારો પર કામ કરી રહ્યાં છે. મેં અનેક દેશોના નેતાઓ સાથે વાત કરી છે. બધા અમેરિકાને ખુબ જ ખુશ જોવા માંગે છે.

તેમણે વધુ લખ્યું કે, આજે બપોરે મારી મુલાકાત દક્ષિણ કોરિયાના વ્યાપાર પ્રતિનિધિમંડળ સાથે થઈ. જોકે, કોરિયા પર 25 ટકા ટેરિફ છે, પરંતુ તેઓ પ્રસ્તાવ લઈને આવ્યા છે કે ટેરિફને ઘટાડવામાં આવે. મને તે જાણવામાં રસ છે કે તેમની રજૂઆત શું છે. અમે પાકિસ્તાન સાથે એક નવો કરાર કર્યો છે. આ હેઠળ અમરિકા અને પાકિસ્તાન મળીને ત્યાંના વિશાળ તેલ ભંડારોનો વિકાસ કરીશું. અમે તે તેલ કંપનીની પંસદગી કરવાની પ્રક્રિયામાં છીએ. જે આ પાર્ટનશીપનું નેતૃત્વ કરશે. કોણ જાણે કે કદાચ એક દિવસ પાકિસ્તાન ભારતને તેલ વેચે.

ટ્રમ્પે આગળ લખ્યું કે, બીજા દેશ પણ ટેરિફમાં છૂટ મેળવવા માટે પ્રસ્તાવ આપી રહ્યા છે. આ બધા પગલાં અમેરિકાના વ્યાપાર ઘાટાને ખુબ જ ઓછું કરવામાં મદદ કરશે. સંપૂર્ણ રિપોર્ટ સમય આવવા પર જાહેર કરવામાં આવશે. ધ્યાન આપવા માટે ધન્યવાદ. મેક અમેરિકન ગ્રેટ અગેન...

પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું હતુ કે ટૂંક સમયમાં જ થશે ટ્રેડ ડીલ

પાછલા સપ્તાહે પાકિસ્તાનના ઈસહાક ડારે કહ્યું હતુ કે, અમેરિકા અને પાકિસ્તાન એક ટ્રેડ ડીલની ખુબ જ નજીક છે. અમેરિકન વિદેશ મંત્રી માર્કો રૂપિયા સાથે મુલાકાત પછી તેમણે કહ્યું હતુ કે, પાકિસ્તાન અને અમેરિકા વચ્ચે કેટલાક દિવસોની અંદર ટ્રેડ ડીલ થઈ શકે છે.

અમેરિકા અને પાકિસ્તાનના નિવેદનમાં કહ્યું હતુ કે, બંને નેતાઓ વચ્ચે ક્રિટિકલ મિનરલ્સ અને માઈનિંગમાં વ્યાપાર અને ભાગીદારી વધારવાને લઈને સહમતિ બની છે.

વર્ષ 2024માં અમેરિકાએ પાકિસ્તાનને $2.1 બિલિયનનો માલ નિકાસ કર્યો હતો જ્યારે તેણે પાકિસ્તાનથી $5.1 બિલિયનનો માલ આયાત કર્યો હતો.

અમેરિકા હાલમાં બંને વચ્ચેના વેપારમાં $3 બિલિયનનું નુકસાન સહન કરી રહ્યું છે.

વિશ્લેષકોનું કહેવું છે કે ઈરાન સાથે અમેરિકા અને ઇઝરાઇલના સંઘર્ષ વધવાની સાથે જ અમેરિકન વિદેશ નીતિમાં પાકિસ્તાનનું મહત્વ વધવા લાગ્યું છે.

અમેરિકાએ પાકિસ્તાનને નાટોનો પણ મહત્વપૂર્ણ સહયોગી પણ ગણાવ્યું છે.

પાકિસ્તાન અને અમરિકા આવ્યા નજીક

પાકિસ્તાને હાલમાં જ ભારત સાથે સૈન્ય સંઘર્ષ રોકાવીને ટ્રમ્પ અને રૂપિયાની ભૂમિકાના વખાણ કર્યા હતા. ટ્રમ્પે વારં-વાર કહ્યું છે કે, તેમણે જ મધ્યસ્થતા કરાવીને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સૈન્ય સંઘર્ષ રોકાવ્યું હતું.

જોકે, ભારતે સિઝફાયરમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવવાના ટ્રમ્પના દાવાઓને ફગાવી દીધા છે.

ટ્રમ્પે તે સમયે કહ્યું હતુ કે, મેં તેમને (જનરલ મુનીર) અહીં આમંત્રિત કર્યા કેમ કે હું તેમને ધન્યવાદ આપવા ઈચ્છતો હતો કે તેમને યુદ્ધ તરફ પગલું ભર્યું નહીં.

તેમણે કહ્યું હતુ કે, હું વડાપ્રધાન મોદીને પણ ધન્યવાદ આપવા ઈચ્છું છું, જેઓ કેટલાક દિવસ પહેલા જ અહીં આવ્યા હતા. અમે ભારત અને પાકિસ્તાન બંને સાથે વ્યાપાર કરાર પર કામ કરી રહ્યાં છીએ.

ટ્રમ્પે કહ્યું હતુ કે, બંને ખુબ જ સમજદાર લોકો છે અને તેમને તે યુદ્ધને આગળ ન વધારવાનો નિર્ણય કર્યો, જે સંભવિત રૂપથી પરમાણુ યુદ્ધ બની શકતો હતો. પાકિસ્તાન અને ભારત બંને જ મુખ્ય પરમાણું શક્તિઓ છે. તેથી આજે તેમને (આસિમ મુનીર) મળવું મારા માટે સન્માનની વાત હતી.

જનરલ આસિમ મુનીર અને અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વચ્ચે વ્હાઈટ હાઉસમાં થયેલી બેઠકને ઈસ્લામાબાદમાં એક મોટી વ્યૂહાત્મક સફળતાના રૂપમાં દેખવામાં આવે છે.

દક્ષિણ એશિયાની જિયોપોલિટિક્સ પર ઊંડી નજર રાખનારા માઈકલ કુગલમેને જનરલ મુનીર અને રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પની મુલાકાતને લઈને એક્સ પર લખ્યું કે, રાષ્ટ્રપતિ ટ્ર્મ્પ અને જનરલ મુનીરની મુલાકાતને માત્ર ઇઝરાઇલ-ઈરાન યુદ્ધના દર્પણમાં જોવી જોઈે નહીં. પાકિસ્તાન-અમેરિકા વચ્ચે તે વાતચીતને ખનિજ અને ક્રિપ્ટોની નજરથી પણ જોવી જોઈએ. ટ્રમ્પ સામાન્ય રીતે આવી રીતની બાબતોમાં રસ રાખે છે. જનરલ મુનીર તે બાબતો પર વાતચીતની મહત્વ ધરાવે છે. તેઓ કાશ્મીર ઉપરની વાતચીતમાં પણ ખુબ જ મહત્વ ધરાવે છે.

શું કહે છે વિશેષજ્ઞ

ટ્રમ્પે ભલે પાકિસ્તાન સાથે ડીલની જાહેરાત કરી હોય પરંતુ વિદેશ નીતિ નિષ્ણાતોની નજરોમાં અમેરિકા દ્વારા ભરવામાં આવેલ આ પગલું યોગ્ય નથી.

દિલ્હી સ્થિત જવાહરલાલ નેહરૂ યૂનિવર્સિટીના શાળા ઓફ ઈન્ટરનેશનલ સ્ટડીઝમાં પ્રોફેસર હેપ્પીમોન જેકબ કહે છે કે, અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પનું ભારત પર ટેરિફ લગાવવા દરમિયાન રશિયા સાથે નજીકના સંબંધોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો અને પછી દક્ષિણ એશિયામાં પાકિસ્તાન તરફ હાથ વધારવો સેલ્ફ ગોલ જેવું છે. આગામી સમયમાં અમેરિકાને આ બાબતનો પ્રસ્તાવો પોતાની રીતે જ થઈ જશે.

કેટલાક વિશ્લેષણોનું માનવું છે કે પાકિસ્તાન સાથે અમેરિકાની ઓઈલ ડીલથી ભારતને ઝાટકો લાગ્યો છે પરંતુ આ અચાનક થયું નથી. અમેરિકા અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વાતચીત ઘણા સમય પહેલાથી ચાલી રહી હતી.

થિંક ટેંક ગેટવે હાઉસની ફેલો નયનિમા બાસુ કહે છે કે, જ્યારે પાકિસ્તાનના સેના પ્રમુખ જનરલ આસિમ મુનીરે ટ્રમ્પ સાથે મુલાકાત કરી હતી, ત્યારે ભારતને લાગ્યું કે, કદાચ આ વાતચીત ઓપરેશન સિંદૂરને લઈને થઈ રહી છે.

અસલમાં આ આતંકવાદીઓના વિરૂદ્ધ પાકિસ્તાનની કાર્યવાહી પર આધારિત વાતચીત હતી. અમેરિકા પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન બોર્ડર પર સક્રિય આતંકવાદીઓના વિરૂદ્ધ પાકિસ્તાનની કાર્યવાહીને સમર્થન રહ્યું છે, કેમ કે આ ઓપરેશન દ્વારા પાકિસ્તાન તે આતંકીઓને પકડી રહ્યું છે જે અમેરિકા માટે માથાનો દુખાવો બનેલા છે. અસલમાં પાકિસ્તાન અને અમેરિકાના સંબંધો તેટલા ખરાબ નહતા જેટલા મીડિયામાં દેખાડવામાં આવતા હતા.

ભારત-અમેરિકા સંબંધોમાં શાનદાર હોવા છતાં પાકિસ્તાન સાથે ડીલ પર પૂછવા પર નયનિમા બાસુ કહે છે કે, ટ્રમ્પના નેતૃત્વમાં અમેરિકા હવે વ્યાપારને પ્રાથમિકતા આપી રહ્યું છે.

તેમના અનુસાર, ટ્રમ્પ વોરની જગ્યાએ ટ્રેડ વોર પસંદ કરે છે અને વધારેમાં વધારે દોશો સાથે પોતાની શરતો પર વ્યાપાર કરવા ઈચ્છે છે.

બાસુ કહે છે કે, પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન બોર્ડર પર ખુબ જ મોટા પ્રમાણમા ભંડાર છે અને અમેરિકા આને પાકિસ્તાન મળીને વિકસિત કરવા ઈચ્છે છે.

તેમના અનુસાર ભારતે અમેરિકા સાથે વર્તમાન સમયમાં એક નાની ડીલ કરી લેવી જોઈએ.

આ પણ વાંચો- Nepali Parliamentarians : નેપાળના ૧૪ સંસદ સભ્યોનું પ્રતિનિધિ મંડળ ગુજરાત વિધાનસભાની મુલાકાતે