Kanu Jani 
ભૈરાનાપલ્લી હત્યાકાંડ Razakar of Hyderabad-રઝાકારોની બર્બરતા અને ક્રૂરતાનું ભયાનક ઉદાહરણ છે. આ ઘટના આજે પણ આપણને એ સમયની ભયાનકતાની યાદ અપાવે છે.આવી ઘટનાઓને આપણે ક્યારેય ભૂલવી ન જોઈએ.
‘હું હૈદરાબાદને બીજું કાશ્મીર નહીં બનવા દઉં.’ ફિલ્મ ‘રઝાકાર‘માં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની ભૂમિકા ભજવી રહેલા અભિનેતા તેજ સપ્રુનો આ ડાયલોગ છે. હૈદરાબાદ લિબરેશન મૂવમેન્ટની આસપાસ ફરતી આ ફિલ્મ લગભગ દોઢ મહિના પહેલા (15 માર્ચ) સિનેમાઘરોમાં રિલીઝ થઈ હતી. પરંતુ અચાનક હવે તે ચર્ચામાં આવી જ્યારે અમિત શાહે ચૂંટણી રેલીમાં રઝાકરનો ઉલ્લેખ કર્યો.
રઝાકારોના પ્રતિનિધિઓ 40 વર્ષથી સાંસદ
હૈદરાબાદમાં અસદુદ્દીન ઓવૈસી અને AIMIM તરફ ઈશારો કરતા અમિત શાહે કહ્યું, ‘રઝાકારોના પ્રતિનિધિઓ 40 વર્ષથી ત્યાં(સંસદમાં) બેઠા છે.‘ તેમણે જનતાને આ સીટને ‘રઝાકર’થી ‘આઝાદ’ કરવા પણ વિનંતી કરી. શાહના આ નિવેદન બાદ રાજકીય ગરમાવો વધી ગયો છે. ઓવૈસીએ પણ વળતો જવાબ આપવામાં મોડું ન કર્યું.
ઓવૈસીએ કહ્યું કે અહીં કોઈ રઝાકારો નથી, જે રઝાકર હતા તેઓ પાકિસ્તાન ભાગી ગયા. દેશને વફાદાર લોકો અહીં રહ્યા અને 40 વર્ષથી આરએસએસને હરાવી રહ્યા છે. આ વખતે પણ અમે તમને અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને હરાવીશું.
અત્યાચારની દરેક હદ વટાવનારા રઝાકારો કોણ હતા?
છેવટે, હૈદરાબાદને તુર્કીસ્તાન નામનો એક અલગ દેશ બનાવવાનો હેતુ પૂરો કરવા હિંદુઓ પર અત્યાચારની દરેક હદ વટાવનારા Razakar of Hyderabad કોણ હતા? જાણો આ રઝાકારોની સંપૂર્ણ વાર્તા આ ખાસ વાર્તામાં.
2024ની ચૂંટણીમાં હૈદરાબાદ સીટનું સમીકરણ
અસદુદ્દીન ઓવૈસીની પાર્ટી AIMIM 1984થી હૈદરાબાદ સંસદીય સીટ પર સતત વર્ચસ્વ જમાવી રહી છે. અગાઉ તેમના પિતા સુલતાન સલાહુદ્દીન ઓવૈસી 1999ની ચૂંટણી સુધી અહીંથી સાંસદ હતા. ત્યારથી અસદુદ્દીન ઓવૈસી જીતી રહ્યા છે. પરંતુ આ વખતે હૈદરાબાદ સીટ પર ટક્કર બરાબર છે કારણ કે ભાજપે માધવી લતાને ઓવૈસી સામે મેદાનમાં ઉતાર્યા છે, જેઓ હિન્દુ નેતાની છબી ધરાવે છે. માધવી પોતાની આગવી શૈલી અને સામાજિક કાર્યને કારણે ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. મહિલાઓમાં પણ તેમનો સારો પ્રભાવ છે, ખાસ કરીને મુસ્લિમ મહિલાઓ તેમની સમર્થક છે.
હૈદરાબાદમાં મુસ્લિમ મત નિર્ણાયક
હૈદરાબાદમાં મુસ્લિમો ચૂંટણીના પરિણામો નક્કી કરવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. 2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ હિંદુઓ બહુમતીમાં હોવા છતાં, મુસ્લિમોની સંખ્યા લગભગ 45 ટકા છે.
જાણો કોણ હતો રઝાકાર
Razakar of Hyderabad હૈદરાબાદ રાજ્ય (જે આજના તેલંગાણા રાજ્યનો ભાગ છે) ની ખાનગી સેનાનો એક પ્રકાર હતો. હૈદરાબાદના રાજા એટલે કે નિઝામને લાગ્યું કે તેની સેનામાં સૈનિકોની સંખ્યા ઓછી છે, તેથી રઝાકારોનું એક જૂથ બનાવવામાં આવ્યું. આ બધું ત્યારે થઈ રહ્યું હતું જ્યારે ભારત હમણાં જ આઝાદ થયું હતું અને હૈદરાબાદ રજવાડું ભારતમાં જોડાવાનું હતું. હૈદરાબાદના નિઝામને આ જોઈતું ન હતું, તેથી જ તેણે રઝાકારોની મદદ લીધી.
મજલિસ-એ-ઇત્તેહાદુલ મુસલમીન
રઝાકર સેનાની શરૂઆત 1938માં થઈ હતી, જ્યારે મજલિસ-એ-ઇત્તેહાદુલ મુસલમીનના નેતા બહાદુર યાર જંગે તેની રચના કરી હતી. બાદમાં કાસિમ રિઝવીએ તેને વધુ શક્તિશાળી બનાવ્યું. રઝાકર સેનામાં હિંદુ અને મુસ્લિમ બંને હતા.
રઝાકારોનો મેલો ઇરાદો
15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ ભારત આઝાદ થયું. તે સમયે કુલ 562 રજવાડા હતા જેનું ભારતમાં વિલિનીકરણ થવાનું હતું. તેમાંથી 559 રજવાડાઓ ખુશીથી ભારતીય સંઘમાં જોડાયા હતા. પરંતુ ત્રણ રજવાડાઓ (કાશ્મીર, જૂનાગઢ અને હૈદરાબાદ) ભારતમાં ભળવા તૈયાર ન હતા.
દેશના પ્રથમ નાયબ વડા પ્રધાન અને કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ હૈદરાબાદને અલગ દેશ બનાવવો જોઈએ એ વાતમાં બિલકુલ સહમત ન હતા. હૈદરાબાદના રજવાડા સામે ભારે તંગદીલી હતી. તે સમયે હૈદરાબાદ રાજ્ય પર સમરકંદથી આવેલા અસફ જહાંના પરિવારનું શાસન હતું. તેમને છેલ્લો નિઝામ કહેવામાં આવે છે. ઔરંગઝેબના શાસનના અંત પછી તેમનું શાસન આવ્યું.
હૈદરબદને અલગ દેશ બનાવવાની તૈયારી હતી
કહેવાય છે કે 1911માં અસફ જહાં મુઝફ્ફર ઉલ મુલ્ક સર મીર ઉસ્માન અલી ખાને હૈદરાબાદની સત્તા સંભાળી હતી. ત્યારથી તેમનું શાસન ચાલતું હતું. નિઝામ ઉસ્માન ઈચ્છતા હતા કે હૈદરાબાદને અલગ દેશ જાહેર કરવામાં આવે. નિઝામે પણ આ માટે સંપૂર્ણ તૈયારી કરી લીધી હતી. નિઝામની દરેક વ્યક્તિ સાથે સારી મિત્રતા હતી જે તેના દુશ્મનનો દુશ્મન હતો. આ સિવાય તેની પાસે બીજી તાકાત હતી, તે હતી રઝાકાર (Razakar of Hyderabad).
ધર્મ બદલવાના નામે બળાત્કાર અને હત્યાકાંડ
આઝાદી પછી 1948 ની વાત છે. તે સમયે, હૈદરાબાદમાં લગભગ 85 ટકા વસ્તી હિન્દુ હતી, બાકીની મુસ્લિમ સમુદાયની હતી. પરંતુ ઉચ્ચ હોદ્દા પર માત્ર મુસ્લિમો હતા. હૈદરાબાદના નિઝામે બહુમતી પાસેથી ઘણો કર વસૂલ કર્યો હતો. તેણે એટલો ટેક્સ લૂંટ્યો કે આસફ જહાં તે સમયે દેશની સૌથી અમીર વ્યક્તિ બની ગઈ.
હિન્દુઓ સામે ખતરનાક કાવતરું
હૈદરાબાદ પર પોતાનું નિયંત્રણ જાળવી રાખવા માટે નિઝામે ખૂબ જ ખરાબ કાવતરું ઘડ્યું હતું. આનો મુખ્ય ભાગ હૈદરાબાદમાંથી ઘણા હિંદુઓને ડરાવવાનો હતો, કારણ કે મોટાભાગના હિંદુઓ હૈદરાબાદને ભારતમાં ભેળવવા માંગતા હતા. હિંદુઓને હાંકી કાઢ્યા પછી હૈદરાબાદમાં માત્ર મુસ્લિમો જ રહેશે અને નિઝામનું શાસન ચાલુ રહેશે.
પોતાના ઉદ્દેશ્યને પરિપૂર્ણ કરવા માટે નિઝામે રઝાકારોની મદદ લીધી. રઝાકારો મજલિસ-એ-ઇત્તેહાદુલ મુસલમીન (MIM) નામના કટ્ટર કોમવાદી સંગઠનના હતા. એવો દાવો કરવામાં આવે છે કે આજની અસદુદ્દીન ઓવૈસીની AIMIM પાર્ટી, તેમના પૂર્વજો એ જ MIMના હતા.
હિંદુઓને હૈદરાબાદ છોડી ભાગી જવાની ફરજ
કાસિમ રઝવીના નેતૃત્વમાં રઝાકાર જૂથમાં બે લાખથી વધુ લોકો સામેલ હતા. રઝાકારોએ સમગ્ર વિસ્તારમાં હિંદુઓને ડરાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી. સેંકડો હિંદુઓની હત્યા કરવામાં આવી હતી અથવા બળજબરીથી ઇસ્લામ સ્વીકારવામાં આવ્યા હતા. જો કોઈએ ન ઈસ્લામ સ્વીકાર્યો તો એમની મહિલાઓ પર બળાત્કાર કરવામાં આવતો હતો અથવા જાહેરમાં તેમની હત્યા કરવામાં આવતી હતી. જેના કારણે કેટલાય હિંદુઓને હૈદરાબાદ છોડી ભાગી જવાની ફરજ પડી હતી.
ભૈરોનપલ્લી હત્યાકાંડ
હૈદરાબાદમાં રઝાકારોની ક્રૂરતાના ઇતિહાસમાં ભૈરોનપલ્લી હત્યાકાંડ એક ભયંકર ઘટના છે. 1948 માં, રઝાકારોએ હૈદરાબાદ પોલીસ સાથે મળીને ભૈરોનપલ્લી નામના ગામ પર હુમલો કર્યો. ભૈરાનાપલ્લી એક એવું ગામ હતું જે રઝાકારોની પહોંચથી દૂર હતું. રઝાકારો અહીં પ્રવેશી શક્યા ન હતા. પછી એક દિવસ રઝાકારો (Razakar of Hyderabad)એ એક યોજના બનાવી અને ભૈરાનાપલ્લીમાં પ્રવેશ કર્યો.
મહિલાઓ અને બાળકો પર અત્યાચાર ગુજરાયો
સૌ પ્રથમ રઝાકારોએ ગામના આગેવાન માણસોને ગોળી મારી દીધી અથવા તેમને જીવતા સળગાવી દીધા. મહિલાઓ અને બાળકો પર અત્યાચાર ગુજારવામાં આવ્યો હતો. ધ હિંદુમાં છપાયેલા સમાચાર મુજબ રઝાકારોએ માત્ર એક જ દિવસમાં ગામમાં 70 હિન્દુઓની હત્યા કરી નાખી હતી.
તેઓએ બધું લૂંટી લીધું. સશસ્ત્ર પુરુષો સ્ત્રીઓ સાથે ગેરવર્તન કરે છે, ઘેટાંને મારી નાખે છે અને માત્ર તેમની ઇચ્છા બતાવવા માટે શક્તિશાળી પુરુષોને મારી નાખે છે. જ્યારે આ હત્યાકાંડના સમાચાર દિલ્હી પહોંચ્યા, ત્યારે ભારત સરકારે હૈદરાબાદ રજવાડા પર મોટી કાર્યવાહી કરવાની તૈયારી શરૂ કરી.
પરકાળા ગામમાં પણ ખુનામરકી
આવી જ બીજી ઘટના પરકાળા ગામની છે. ત્યાંના એક પ્રત્યક્ષદર્શી વૈકુંઠમે ધ હિન્દુને જણાવ્યું કે કેવી રીતે રઝાકારોએ ભારતીય ધ્વજ ફરકાવવા માટે ભેગા થયેલા લોકો પર ગોળીબાર કર્યો. વૈકુંટમે કહ્યું, “હું માત્ર નવ વર્ષનો હતો, પરંતુ તે દિવસે શું થયું હતું તે મને હજુ પણ યાદ છે. 2 સપ્ટેમ્બર, 1947ના રોજ નિઝામની પોલીસ અને રઝાકારોએ અંધાધૂંધ ગોળીબાર કરીને 22 લોકોને મારી નાખ્યા.”
ભારતીય સેનાનું ઓપરેશન પોલો
‘ધ ઈન્ડોમિટેબલ સરદાર‘ નામના પુસ્તકમાં કે.એલ.પંજાબી લખે છે, “હૈદરાબાદમાં હિંદુઓ પર અત્યાચાર ઘણો વધી ગયો હતો. સરહદ પર પાકિસ્તાન તરફથી થતા હુમલાઓ પણ વધુ ખતરનાક બની ગયા હતા. સરદાર પટેલ હવે હિન્દુઓની વેદનાથી વાકેફ છે. હૈદરાબાદમાં આ લોકો માટે કાયદો અને વ્યવસ્થા જેવી કોઈ વસ્તુ બાકી ન હતી.”
સરદાર પટેલનો વ્યુહ સફળ
કોમી હિંસા રોકવા માટે, સરદાર પટેલે સૌપ્રથમ હૈદરાબાદના નિઝામ સાથે વાટાઘાટો કરવાની ઓફર કરી, પરંતુ કોઈ પ્રતિસાદ આવ્યો નહીં. આખરે ‘ઓપરેશન પોલો‘ ચલાવવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો. 13 સપ્ટેમ્બર 1948ના રોજ ભારતીય સેના હૈદરાબાદમાં પ્રવેશી. 108 કલાકમાં જ હૈદરાબાદમાં નિઝામની સેનાનો ખરાબ રીતે પરાજય થયો. રાજા પણ ડરી ગયો અને ભાગી ગયો.
ઓપરેશન પોલો બાદ MIM પર પ્રતિબંધ
ઓપરેશન પોલો બાદ MIM પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. હૈદરાબાદ ભારતમાં ભળી ગયું અને રઝાકારોના સરદાર કાસિમ રિઝવીની ધરપકડ કરીને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા. તેમને 1957માં મુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેઓ ભારત છોડવાની શરતે. તે પાકિસ્તાન ગયો. જતા પહેલા કાસિમ રિઝવીએ એમઆઈએમની કમાન અબ્દુલ વાહિદ ઓવૈસીને સોંપી હતી, જેઓ અસદુદ્દીન ઓવૈસીના દાદા હતા.
આ પણ વાંચો- Congress : પુરીમાં કોંગ્રેસના ઉમેદવારે પછી ખેંચી ઉમેદવારી, કારણ જાણી ચોંકી જશે
