Vipul Pandya
167
75 વર્ષથી વધુ સમયથી દેશની લોકશાહી (Democracy)નું સાક્ષી બનેલું સંસદ ભવન (Parliament House) આજ પછી ઇતિહાસના પાનામાં નોંધાશે. મંગળવારે નવા સંસદભવનમાં બેઠક યોજાશે. ત્યાંથી દેશના કાયદાઓ બનશે. આજે સોમવારે છેલ્લી બેઠક જૂના સંસદભવનમાં યોજાઈ રહી છે. આવતીકાલથી તમામ સાંસદો નવા બિલ્ડિંગમાં શિફ્ટ થઈ જશે. જૂનું સંસદ ભવન દેશની આઝાદી, 1975માં ઇમરજન્સી અને 2001માં થયેલા આતંકવાદી હુમલાનું સાક્ષી રહ્યું છે. જૂની સંસદે ભારતીય રાજકારણમાં અનેક ઉતાર-ચઢાવ જોયા છે.
ગૃહ 1927 માં પૂર્ણ થયું હતું
જૂના સંસદ ભવનનું નિર્માણ બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા વર્ષ 1921માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને તે 1927માં પૂર્ણ થયું હતું. તેના બાંધકામમાં 2500 થી વધુ કડિયા કામે લાગ્યા હતા. તેને બનાવવામાં અંદાજે 83 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થયો હતો. જેનું ઉદ્ઘાટન તત્કાલિન વાઈસરોય લોર્ડ ઈરવિને કર્યું હતું. આ ઇમારતની ડિઝાઇન તે સમયના જાણીતા આર્કિટેક્ટ એડવિન લ્યુટિયન્સ અને હર્બર્ટ વર્થલેસ દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી.
શહીદે આઝમ ભગત સિંહ અને બટુકેશ્વર દત્તે આ ઇમારતમાં બોમ્બ ફેંક્યો હતો
તેના ઉદ્ઘાટનના બે વર્ષ પછી, સ્વતંત્રતા સેનાની શહીદે આઝમ ભગત સિંહ અને બટુકેશ્વર દત્તે આ ઇમારતમાં બોમ્બ ફેંક્યો હતો. વાસ્તવમાં તે સમયે સરકારનો અત્યાચાર વધી રહ્યો હતો. સરકાર મનસ્વી રીતે કામ કરી રહી હતી અને આ બહેરી સરકારના કાન ખોલવા ભગતસિંહે અહીં બોમ્બ ફેંક્યો હતો અને પોતાની ધરપકડ કરી લીધી હતી. જોકે, આ વિસ્ફોટમાં કોઈનું મૃત્યુ થયું ન હતું અને ક્રાંતિકારીઓનો એવો કોઈ ઈરાદો નહોતો. આ બોમ્બ માત્ર અવાજ કરવા માટે હતા.
બંધારણ સભાની બેઠકો યોજાતી હતી
આ સંસદભવનમાં દેશના કાયદાઓ બનાવવામાં આવ્યા હતા અને બંધારણ સભાની બેઠકો યોજાતી હતી. 14 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ બપોરે 11 વાગ્યે સંસદ ભવનમાં બંધારણ સભાનું વિશેષ સત્ર બોલાવવામાં આવ્યું હતું. આ બેઠકની અધ્યક્ષતા રાજેન્દ્ર પ્રસાદે કરી હતી. સુચેતા કૃપાલાની દ્વારા ગાયેલા વંદે માતરમ ગાઈને કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ પછી જવાહરલાલ નેહરુએ પ્રખ્યાત ભાષણ ‘Tryst with Destiny’ આપ્યું હતું.
1975માં અહીંથી ઈમરજન્સી જાહેર કરવામાં આવી હતી
આ સંસદ ભવનમાં 21 જુલાઈ 1975નો કાળો દિવસ પણ જોવા મળ્યો, જ્યારે લોકસભામાં નાયબ ગૃહમંત્રીએ રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા લાદવામાં આવેલી ઈમરજન્સીની જાહેરાત કરી. આ પછી ઘણા વિપક્ષી નેતાઓને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા હતા. આ જૂની ઈમારત પર 13 ડિસેમ્બર 2001ના રોજ આતંકવાદી હુમલો પણ થયો હતો, જ્યારે પાંચ આતંકવાદીઓએ સંસદ ભવન પર હુમલો કર્યો હતો. આ દરમિયાન કેટલાક કલાકો સુધી ગોળીબાર ચાલ્યો અને 6 સુરક્ષાકર્મીઓ સહિત 9 લોકો માર્યા ગયા હતા.
