Vipul Pandya Nashik : આ મહિનાની 22 તારીખે અયોધ્યાના ભવ્ય રામ મંદિરમાં ભગવાન શ્રી રામ લલાની પ્રાણપ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ માટે દેશભરમાં તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. આ પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કાર્યક્રમમાં દેશભરમાંથી લાખો લોકો આવવાની અપેક્ષા છે. દેશના વિવિધ ભાગોમાં લોકો આ કાર્યક્રમની તૈયારીમાં વ્યસ્ત છે. પરંતુ, અયોધ્યામાં પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કાર્યક્રમ પહેલા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી મહારાષ્ટ્રના નાસિક (Nashik) જિલ્લામાં આવેલા કાલારામ મંદિરમાં પહોંચ્યા છે.
14 વર્ષના વનવાસ દરમિયાન શ્રી રામ પત્ની સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણ સાથે પંચવટીમાં રહ્યા
નાસિક (Nashik) જિલ્લામાં આવેલા આ કાલારામ મંદિર ભગવાન શ્રી રામ, માતા સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણને સમર્પિત છે. આ ખૂબ જ પ્રાચીન મંદિર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે 14 વર્ષના વનવાસ દરમિયાન શ્રી રામ પત્ની સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણ સાથે પંચવટીમાં રહ્યા હતા. આ માટે આ જગ્યા પહેલાથી જ ઘણી ઓળખ ધરાવે છે.
શ્રી રામ સરદાર રંગારુ ઓઢેકર નામના વ્યક્તિને સ્વપ્નમાં આવ્યા
આ મંદિર વિશે એવું કહેવાય છે કે શ્રી રામ સરદાર રંગારુ ઓઢેકર નામના વ્યક્તિને સ્વપ્નમાં આવ્યા હતા. તેણે સ્વપ્નમાં ભગવાનની કાળી મૂર્તિ ગોદાવરી નદીમાં તરતી જોઈ. પછી તે વહેલી સવારે નદી કિનારે પહોંચી ગયો. ત્યાં તેને ખરેખર શ્રી રામની કાળી મૂર્તિ મળી. પછી તે મૂર્તિ લાવીને મંદિરમાં સ્થાપિત કરી. આ ખૂબ જ સુંદર મંદિર છે. તેની કળા ઉચ્ચ ગુણવત્તાની છે.
#WATCH | Prime Minister Narendra Modi offers prayers at Shree Kalaram Mandir in Nashik, Maharashtra. pic.twitter.com/mADzM7rYpq
— ANI (@ANI) January 12, 2024
મંદિરનું નિર્માણ વર્ષ 1782માં થયું
આ મંદિરનું નિર્માણ વર્ષ 1782માં થયું હતું. પહેલા અહીં લાકડામાંથી બનેલું મંદિર હતું. આ મંદિરને બનાવવામાં 12 વર્ષ લાગ્યા હતા. દરરોજ 2000 લોકો કામ કરતા હતા. આ પશ્ચિમ ભારતના વિસ્તારમાં સ્થિત ભગવાન શ્રી રામના સૌથી સુંદર મંદિરોમાંનું એક છે. તેની ચારે બાજુ 17 ફૂટ ઊંચી દીવાલો છે.
શ્રી રામ, સીતા અને લક્ષ્મણ ઉભી મુદ્રામાં
સમગ્ર મંદિરનું પ્રાંગણ 245 બાય 105 ફૂટ છે. આ સિવાય એક અલગ સભા હોલ છે. તેનું કદ 75 બાય 31 બાય 12 ફૂટ છે. આ હોલ ચારે બાજુથી ખુલ્લો છે. ખાસ વાત એ છે કે આ મંદિરમાં શ્રી રામ, સીતા અને લક્ષ્મણ ઉભી મુદ્રામાં છે. તેમની આ પ્રતિમાઓ કાળા પથ્થરની બનેલી છે. આ પ્રતિમાઓની ઉંચાઈ લગભગ બે ફૂટ જેટલી છે.
રામનવમી ઉત્સવ અહીં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે
નાસિક જિલ્લાની સરકારી વેબસાઇટ પર આ મંદિર વિશે ઘણી બધી માહિતી ઉપલબ્ધ છે. આ મુજબ, નાશિક સિટી વિસ્તારના પંચવટીમાં આ સ્થિતિ છે. મુખ્ય બસ સ્ટેન્ડથી તેનું અંતર ત્રણ કિમી છે. તમે નાસિકના કોઈપણ ખૂણેથી અહીં સરળતાથી પહોંચી શકો છો. ચૈત મહિનાનો રામનવમી ઉત્સવ અહીં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે.
મંદિરની વિશેષતા
પેશવાના સરદાર રંગરાવ ઓઢેકર દ્વારા આ મંદિર ૧૭૮૨ના વર્ષમાં નાગર શૈલીમાં બાંધવામાં આવ્યું હતું, જે લગભગ ૧૭૮૮ના વર્ષમાં તૈયાર થયું હતું. આ મંદિરમાં બિરાજેલ રામની મૂર્તિ કાળા પથ્થરમાંથી બનેલ છે, તેથી તેને ‘કાલા રામ’ કહેવામાં આવે છે. આ મંદિર ૭૪ મીટર લાંબું અને ૩૨ મીટર પહોળું છે. આ મંદિર ચાર દિશામાં ચાર દરવાજા છે. આ મંદિરની કળશ સુધીની ઊંચાઇ ૬૯ ફીટ અને કળશ શુદ્ધ સોનામાંથી બનાવવામાં આવેલ છે. પૂર્વ મહાદ્વારથી પ્રવેશતા પર ભવ્ય સભામંડપ નજરે પડે છે, જેની ઊંચાઇ ૧૨ ફીટની છે તેમ જ અહીં ચાલીસ સ્તંભ છે. અહીં બિરાજમાન હનુમાન મંદિરમાં તેઓ આરાધ્ય દેવ રામના ચરણો તરફ જોતા હોય તેમ પ્રતીત થાય છે. એવું કહેવાય છે કે આ મંદિર એક પર્ણકુટીના સ્થળ પર બાંધવામાં આવેલ છે, જ્યાં પૂર્વસમયમાં નાથપંથી સાધુ નિવાસ કરતા હતા. એક દિવસ સાધુઓને અરુણા-વરૂણા નદીઓ પાસે રામ મૂર્તિ પ્રાપ્ત થઈ અને તેમણે તે લાકડાના મંદિરમાં બિરાજમાન કરી. ત્યારબાદ માધવરાવ પેશવાના માતૃશ્રી ગોપિકાબાઈની સૂચનાથી આ મંદિરનું નિર્માણ હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. તે સમયગાળામાં આ મંદિરના બાંધકામમાં ૨૩ લાખનો ખર્ચ થયાનો થયો હોવાનો અંદાજ છે.
દલિત આંદોલનમાં આ મંદિરની નિર્ણાયક ભૂમિકા
ભારતમાં દલિત આંદોલનમાં આ મંદિરની નિર્ણાયક ભૂમિકા રહી છે. માર્ચ ૨, ૧૯૩૦ના રોજ મંદિર બહાર ડૉ. ભીમરાવ રામજી આંબેડકરના નેતૃત્વમાં એક વિરોધ પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું, પરિણામે દલિતોને મંદિરમાં દાખલ થવા માટેની પરવાનગી મળી
પંચવટીમાં આકર્ષણનું મુખ્ય કેન્દ્ર કાલારામ મંદિર અને માતા સીતાની ગુફા
ભગવાન શ્રી રામે તેમનો મોટાભાગનો વનવાસ મહારાષ્ટ્રના નાસિક શહેર નજીક સ્થિત પંચવટી તીર્થસ્થળમાં વિતાવ્યો હતો. આ જ સ્થળે ભગવાન રામ સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણ સાથે જંગલમાં ઝૂંપડી બાંધીને રહેતા હતા. આ વિશે એક પૌરાણિક કથા પણ છે કે અહીં જ લક્ષ્મણે શૂર્પણખાનું નાક કાપી નાખ્યું હતું, તેથી આ શહેરનું નામ નાસિક પડ્યું. પંચવટીમાં 5 વડના વૃક્ષોનું એક જૂથ છે, જ્યાં ભગવાન રામે માતા સીતા અને લક્ષ્મણજી સાથે તેમનો કેટલોક વનવાસ વિતાવ્યો હતો. પંચવટીમાં આકર્ષણનું મુખ્ય કેન્દ્ર કાલારામ મંદિર અને માતા સીતાની ગુફા છે, જ્યાં તે રહેતી હતી.
આ પણ વાંચો—-PM MODI : અયોધ્યામાં રામ મંદિર પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ પહેલા PM મોદીનો દેશવાસીઓને ખાસ સંદેશ
