Kanu Jani 
Lok Sabha elections 2024માં ઉમેદવારનું નામાંકન કયા આધારે નકારવામાં આવે છે?
સુરતથી કોંગ્રેસના ઉમેદવાર નિલેશ કુંભાણીનું નામાંકન પત્ર નામંજૂર કરવામાં આવ્યું હતું.
કોંગ્રેસના Lok Sabha elections 2024ના ઉમેદવારનું નામાંકન નામંજૂર: ઉમેદવારી પત્ર ભરતી વખતે દરેક ઉમેદવારે એફિડેવિટ પણ આપવી પડે છે.
ગુજરાતમાં 7મી મેના રોજ મતદાન થવાનું છે, પરંતુ સુરત બેઠક પર એક ચોંકાવનારી ઘટના બની છે. ગઈ કાલે સુરતમાં કોંગ્રેસના ઉમેદવાર નિલેશ કુંભાણીનું ઉમેદવારી પત્ર નામંજૂર થયું હતું.
નિલેશ કુંભાણીના સમર્થકોએ એવો દાવો કર્યો હતો કે તેમને આવું કરવા દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું.
કયા આધારે ઉમેદવારનું નામાંકન રદ કરાયું?
Lok Sabha elections 2024ના પ્રથમ તબક્કામાં 102 બેઠકો માટે 19 એપ્રિલે મતદાન થયું છે. 26 એપ્રિલે બીજા તબક્કાનું મતદાન થવાનું છે. ગુજરાતની તમામ 26 બેઠકો માટે 7 મેના રોજ મતદાનની દરખાસ્ત છે,
સુરત બેઠક પર એક ચોંકાવનારી ઘટના બની છે. સુરતમાં કોંગ્રેસના ઉમેદવાર નિલેશ કુંભાણીનું ઉમેદવારી પત્ર નામંજૂર થયું હતું. નિલેશ કુંભાણીનું નોમિનેશન એ આધાર પર નામંજૂર કરવામાં આવ્યું હતું કે તેમના પ્રસ્તાવકર્તાઓએ દાવો કર્યો હતો કે તેમને આવું કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી હતી.
વૈકલ્પિક ઉમેદવારનું નામાંકન પણ રદ
કુંભાણીનું નામાંકન રદ્દ થયા બાદ પક્ષના વૈકલ્પિક ઉમેદવાર તરીકે ઉમેદવારી નોંધાવનાર સુરેશ પડસાલાનું નામાંકન પત્ર પણ રદ કરવામાં આવ્યું હતું.
અન્ય ઉમેદવારોના નામાંકન પત્રો પાછા ખેંચાયા પછી, સોમવારે ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) ના ઉમેદવાર મુકેશ દલાલને આ બેઠક પરથી બિનહરીફ ચૂંટાયેલા જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
શું છે નોમિનેશન પ્રક્રિયા?
શું તમે જાણો છો કે જો નોમિનેશનમાં ભૂલ થાય છે તો ઉમેદવારનું ફોર્મ પણ રિજેક્ટ થઈ શકે છે.
ઉમેદવારે તમામ માહિતી આપવાની હોય છે.
માહિતી સોગંદનામા દ્વારા
નોમિનેશન ફોર્મ ભરતી વખતે દરેક ઉમેદવારે એફિડેવિટ પણ આપવું પડે છે. આમાં આવક અને ખર્ચની માહિતી જાહેર કરવાની રહે છે. શૈક્ષણિક લાયકાત વિશે માહિતી આપવાની રહે છે. પાસપોર્ટ સાઇઝનો ફોટો, આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ, ડોમિસાઇલ અને જાતિ પ્રમાણપત્રની ફોટોકોપી જોડવાની રહે છે.
આ સિવાય ઉમેદવારે પોતાની જંગમ અને જંગમ સંપત્તિ જેવી કે ઝવેરાત અને જમીન, લોનની માહિતી નોમિનેશન ફોર્મમાં જ આપવાની રહે છે. જો તમે પરિણીત છો, તો તમારે તમારી પત્ની વિશે દરેક માહિતી આપવી પડે છે અને તમારા બાળકો અને તેમની આવક અને ખર્ચ, ઘરેણાં, જમીન અને લોન વગેરે વિશેની દરેક માહિતી આપવી પડે છે. ઉમેદવાર અને તેની પત્ની અને બાળકોએ હથિયારો અને ફોજદારી કેસોની જાહેરાત કરવાની રહે છે. જો કોર્ટમાં કોઈ કેસ ચાલી રહ્યો હોય અથવા કોઈ કેસમાં સજા થઈ રહી હોય તો આ માહિતી સોગંદનામા દ્વારા જ આપવાની હોય છે.
નામાંકન પત્રોની ચકાસણી કરવામાં આવે છે
એકવાર નામાંકન પત્રો ભર્યા પછી, ચૂંટણી પંચ ઉમેદવારના તમામ દસ્તાવેજોની તપાસ કરે છે. તેમાં આપવામાં આવેલી દરેક માહિતીની વિગતવાર તપાસ કરવામાં આવે છે. નામાંકન પછી, ઉમેદવાર ચૂંટણી પંચ દ્વારા નિર્ધારિત તારીખ સુધી ચૂંટણીમાંથી પોતાનું નામ પણ પાછું ખેંચી શકે છે. ચૂંટણી પંચનું કહેવું છે કે નોમિનેશન ફોર્મ યોગ્ય રીતે ભરવું જોઈએ. જો તેમાં કોઈ ભૂલ જણાય તો આવા ઉમેદવારી પત્રો અમાન્ય ગણવામાં આવે છે અને ઉમેદવારી રદ કરવામાં આવે છે. ઉપરાંત, નોમિનેશન ફોર્મ સાથે જોડાયેલા અન્ય દસ્તાવેજો પણ સાચા હોવા જોઈએ. તેમાં આપેલી માહિતી શંકાસ્પદ કે ખોટી લાગે તો પણ ચૂંટણી પંચ ઉમેદવારી રદ કરે છે.
પ્રસ્તાવકની ભૂમિકા શું છે?
ચૂંટણી નોમિનેશનના નિયમો મુજબ, જો કોઈ ઉમેદવાર માન્ય રાજકીય પક્ષના ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટણી લડતો હોય, તો તેણે મતદારક્ષેત્રના મતદાર સમક્ષ તેની ઉમેદવારીનો પ્રસ્તાવ મૂકવો જરૂરી છે. જો ઉમેદવાર સ્વતંત્ર ઉમેદવાર તરીકે અથવા રજિસ્ટર્ડ પરંતુ માન્યતા ન ધરાવતા રાજકીય પક્ષ દ્વારા નામાંકિત ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટણી લડતો હોય, તો મતવિસ્તારના દસ મતદારોએ દરખાસ્ત તરીકે નામાંકન પત્ર પર સહી કરવી આવશ્યક છે.
સમર્થકોની સહીઓની ચકાસણી
નિયમો અનુસાર, રિટર્નિંગ ઓફિસર (RO) એ દરખાસ્ત કરનારાઓની સહીઓની ચકાસણી કરવાની રહેશે. જો, ટૂંકી પૂછપરછ પછી, આરઓ નક્કી કરે છે કે દરખાસ્તકર્તાના દાવા મુજબ સહી અસલી નથી, તો અપૂરતા દરખાસ્તોને કારણે નામાંકન પત્ર નામંજૂર કરવામાં આવશે. વધુમાં, કોઈપણ વ્યક્તિ કે જેણે નકલી સહી અથવા અંગૂઠાની છાપ સાથે નોમિનેશન પેપર સબમિટ કર્યા છે તેની સામે કાયદા હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. જો કે, નિયમો અનુસાર, સંબંધિત ઉમેદવારને તેનો કેસ રજૂ કરવાની છૂટ છે.
