Hiren Dave સંકલન:-પોપટભાઇ પટેલ,ઘેલડા
TODAY HISTORY : આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં (TODAY HISTORY) નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.
૧૩૬૫- ઓસ્ટ્રિયાની રાજધાની વિયેનામાં યુનિવર્સિટીની સ્થાપના.
વિયેના યુનિવર્સિટીએ વિયેના, ઑસ્ટ્રિયામાં આવેલી એક જાહેર સંશોધન યુનિવર્સિટી છે. ૧૩૬૫ માં ડ્યુક રુડોલ્ફ IV દ્વારા સ્થપાયેલ, તે આધુનિક જર્મન ભાષી વિશ્વની અને યુરોપમાં ઉચ્ચ શિક્ષણની સૌથી મોટી સંસ્થાઓમાંની સૌથી જૂની યુનિવર્સિટી છે. યુનિવર્સિટી ૧૬ નોબેલ પારિતોષિક વિજેતાઓ સાથે સંકળાયેલી છે અને તે ઐતિહાસિક અને શૈક્ષણિક મહત્વના ઘણા વિદ્વાનોનું ઘર છે.
યુનિવર્સિટીની સ્થાપના ૧૨ માર્ચ, ૧૩૬૫ના રોજ, ઑસ્ટ્રિયાના ડ્યુક રુડોલ્ફ IV દ્વારા કરવામાં આવી હતી, તેથી તેનું નામ “આલ્મા મેટર રુડોલ્ફિના” પડ્યું. પ્રાગમાં ચાર્લ્સ યુનિવર્સિટી અને ક્રાકોવમાં જેગીલોનિયન યુનિવર્સિટી પછી, વિયેના યુનિવર્સિટી એ મધ્ય યુરોપની ત્રીજી સૌથી જૂની યુનિવર્સિટી છે અને સમકાલીન જર્મન-ભાષી વિશ્વની સૌથી જૂની યુનિવર્સિટી છે; તે વ્યાખ્યાનો પ્રશ્ન રહે છે કારણ કે પ્રાગમાં ચાર્લ્સ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના થઈ ત્યારે તે પણ જર્મન ભાષી હતી. જો કે, પોપ અર્બન V એ રુડોલ્ફ IV દ્વારા મંજૂર કરાયેલા ફાઉન્ડેશનના ખતને બહાલી આપી ન હતી, ખાસ કરીને ધર્મશાસ્ત્રના વિભાગના સંબંધમાં. આ સંભવતઃ પવિત્ર રોમન સમ્રાટ ચાર્લ્સ IV દ્વારા કરવામાં આવેલા દબાણને કારણે હતું, જેઓ પ્રાગમાં ચાર્લ્સ યુનિવર્સિટી માટે સ્પર્ધા ટાળવા માંગતા હતા.
૧૯૪૨- બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન બ્રિટિશ સૈનિકોએ આંદામાન ટાપુઓ ખાલી કર્યા.
આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ પર જાપાનનો કબજો ૧૯૪૨માં બીજા વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન થયો હતો. આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ (૧૩૯ ટાપુઓ પર ૮૨૯૩ કિમી ), કોલકાતાથી લગભગ ૧૨૫૦ km પર બંગાળની ખાડીમા પર સ્થિત ટાપુઓનો સમૂહ છે. ૧૯૩૮ સુધી બ્રિટિશ સરકારે તેનો ઉપયોગ ભારતીય અને આફ્રિકન રાજકીય કેદીઓ માટે દંડ વસાહત તરીકે કર્યો હતો, જેમને મુખ્યત્વે ટાપુઓ પરના સૌથી મોટા શહેર (બંદર) પોર્ટ બ્લેરની કુખ્યાત સેલ્યુલર જેલમાં રાખવામાં આવ્યા હતા. આજે તેઓ ભારતનો એક કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવેલ છે.
ટાપુઓ પર એકમાત્ર લશ્કરી ઉદ્દેશ્ય પોર્ટ બ્લેર શહેર હતું. ગેરિસનમાં ૨૩ બ્રિટિશ અધિકારીઓ સાથે ૩૦૦ લોકોની શીખ મિલિશિયાનો સમાવેશ થતો હતો, જેને જાન્યુઆરી ૧૯૪૨માં ૧૬ મી ભારતીય પાયદળ બ્રિગેડની 4/12મી ફ્રન્ટિયર ફોર્સ રેજિમેન્ટની ગુરખા ટુકડી દ્વારા વધારવામાં આવી હતી. ૮ મી માર્ચે રંગુનના પતન પછી, જો કે, બ્રિટિશરોએ સ્વીકાર્યું કે પોર્ટ બ્લેરનું રક્ષણ કરવું અશક્ય બની ગયું છે અને ૧૦ માર્ચે ગુરખાઓને અરાકાન દ્વીપકલ્પમાં પાછા ખેંચી લેવામાં આવ્યા હતા.
૨૩ માર્ચ ૧૯૪૨ના રોજ પોર્ટ બ્લેર પર કબજો કરવામાં આવ્યો હતો. ગેરિસને ઉતરાણ માટે કોઈ પ્રતિકાર કર્યો ન હતો, અને તેને નિઃશસ્ત્ર અને અંદર રાખવામાં આવ્યા હતા; ઘણા શીખ મિલિશિયા પાછળથી ભારતીય રાષ્ટ્રીય સેનામાં ભરતી થયા. બ્રિટિશ મિલિશિયા અધિકારીઓને POWs તરીકે સિંગાપોર મોકલવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે ચીફ કમિશનર વોટરફોલ, ડેપ્યુટી કમિશનર મેજર એ.જી. બર્ડ અને અન્ય બ્રિટિશ વહીવટી અધિકારીઓને કેદ કરવામાં આવ્યા હતા. જાપાનીઓએ જેલમાં બંધ કેદીઓને મુક્ત કર્યા, જેમાંથી એક પુષ્કર બક્ષી તેમના મુખ્ય સહયોગી બન્યા હતા.
૧૯૩૦ – દાંડી સત્યાગ્રહ (દાંડી કુચ)નો અમદાવાદથી પ્રારંભ
દાંડી સત્યાગ્રહ અથવા દાંડીકૂચ એ મહાત્મા ગાંધીના નેતૃત્ત્વમાં અંગ્રેજ શાસન સામે કરવામાં આવેલ અહિંસક સવિનય કાનૂનભંગની ચળવળ હતી. ૧૨ માર્ચ થી ૬ એપ્રિલ ૧૯૩૦ દરમિયાન ૨૪ દિવસ સુધી ચાલેલી આ લડતમાં અંગ્રેજ સરકારના મીઠા પરના એકાધિકાર તેમજ મીઠા પર લગાડવામાં આવેલા કર વિરૂદ્ધ અહિંસક પ્રતિરોધ દ્વારા પ્રત્યક્ષ કાર્યવાહીનું અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું. મહાત્મા ગાંધીએ પોતાના ૭૮ વિશ્વાસુ સ્વયંસેવકો સાથે આ સત્યાગ્રહની શરૂઆત કરી. ૨૪ દિવસ સુધી પ્રતિદિન ૧૦ માઇલ અંતર કાપતી આ કૂચ સાબરમતી આશ્રમથી શરુ થઈ નવસારી નજીક દરિયાકિનારે આવેલા દાંડી ગામે પૂરી કરવામાં આવી. માર્ગમાં હજારો ભારતીયો આ કૂચમાં જોડાતા ગયા. ૬ એપ્રિલ ના રોજ સવારે ૬:૩૦ કલાકે ગાંધીજીએ મીઠાનો કાયદો તોડી નાખ્યો જેના પરિણામે સમગ્ર દેશમાં આવા અહિંસક સવિનય અવજ્ઞા આંદોલન શરૂ થયા.
૧૯૬૭-ઈન્દિરા ગાંધી બીજી વખત દેશના વડાપ્રધાન બન્યા.
૨૬ મે ૧૯૬૪ ના રોજ જવાહરલાલ નેહરુના અવસાન પછી, લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી વડાપ્રધાન બન્યા અને ઈન્દિરા ગાંધીએ તેમના મંત્રીમંડળમાં માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો. ૧૯૬૬માં શાસ્ત્રીના અવસાન પછી ઈન્દિરા દેશના પ્રથમ મહિલા વડાપ્રધાન બન્યા અને ૧૯૭૭ સુધી આ પદ પર રહ્યા. ભારતની આ ચોથી લોકસભાની ચૂંટણી સમયે, ઇન્દિરા ગાંધી પચાસ વર્ષના થવાના હતા. આ એ સમય હતો જ્યારે સમગ્ર સિન્ડિકેટ ઈન્દિરા વિરુદ્ધ હતી. લોહિયા કોંગ્રેસને સત્તા પરથી હટાવવાની હાકલ કરી રહ્યા હતા અને ઈન્દિરા હિરોઈનની જેમ ચૂંટણી લડી રહ્યા હતા. તે સમયે વરિષ્ઠ નેતાઓનું જૂથ ઈન્દિરા વિરુદ્ધ સક્રિય હતું. આને સિન્ડિકેટ કહેવામાં આવતું હતું.
સિન્ડિકેટનો સફાયો થઈ ગયો અને કામરાજે દ્રવિડ મુનેત્ર કઝગમ પાર્ટીના ૨૮ વર્ષીય યુવા નેતાને હરાવવો પડ્યો. એસ. કે. પાટીલને બોમ્બેમાં જ્યોર્જ ફર્નાન્ડિસે હરાવ્યા હતા. ઈન્દિરા ગાંધી રાયબરેલીમાંથી પ્રચંડ બહુમતીથી જીત્યા. કોંગ્રેસને ૨૮૩ બેઠકો મળી અને પાર્ટીએ નજીવી બહુમતી સાથે ગૃહમાં જીત મેળવી. ૧૩ માર્ચ, ૧૯૬૭ ના રોજ ઈન્દિરા ગાંધીએ સતત બીજી વખત વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લીધા હતા. પહેલી, બીજી અને ત્રીજી લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને પરાજયનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. સ્વતંત્ર ભારતમાં કોંગ્રેસની આધિપત્યને ગંભીરતાથી પડકારવામાં આવી હોય તેવો આ પ્રથમ પ્રસંગ હતો. એ જ વર્ષે લોકસભા ચૂંટણીની સાથે વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ પણ યોજાઈ અને કેરળ, પંજાબ, ઓડિશા, પશ્ચિમ બંગાળ, રાજસ્થાન, તમિલનાડુ, બિહાર અને ઉત્તર પ્રદેશમાં કોંગ્રેસનો પરાજય થયો.
૧૯૯૩- મુંબઈમાં શ્રેણીબદ્ધ બોમ્બ વિસ્ફોટોમાં સેંકડો લોકો ઘાયલ થયા.
૧૯૯૩ બોમ્બે બોમ્બ ધડાકા એ ૧૨ આતંકવાદી બોમ્બ વિસ્ફોટોની શ્રેણી હતી જે ૧૨ માર્ચ ૧૯૯૩ના રોજ બોમ્બે, મહારાષ્ટ્રમાં થઈ હતી. એક દિવસના હુમલામાં ૨૫૭ લોકો માર્યા ગયા હતા અને ૧૪૦૦ ઘાયલ થયા હતા. આ હુમલાઓનું સંકલન મુંબઈ સ્થિત આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠિત અપરાધ સિન્ડિકેટ ડી-કંપનીના નેતા દાઉદ ઈબ્રાહિમે કર્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે ઈબ્રાહિમે તેના સબઓર્ડિનેટ્સ ટાઈગર મેમણ અને યાકુબ મેમણ દ્વારા બોમ્બ ધડાકાનો આદેશ આપ્યો હતો અને મદદ કરી હતી.૧૨ માર્ચ ૧૯૯૩ના રોજ ૧૩.૩૦ કલાકે, બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ બિલ્ડિંગના ભોંયરામાં એક શક્તિશાળી કાર બોમ્બ વિસ્ફોટ થયો. ૨૮ માળની ઓફિસ બિલ્ડીંગને ભારે નુકસાન થયું હતું અને નજીકની ઓફિસની ઘણી ઇમારતોને પણ નુકસાન થયું હતું. અહેવાલો દર્શાવે છે કે આ વિસ્ફોટમાં ૫૦ લોકો માર્યા ગયા હતા. લગભગ ૩૦ મિનિટ પછી, કોર્પોરેશન બેંકની માંડવી શાખાની સામે બીજો કાર બોમ્બ વિસ્ફોટ થયો.૧૩.૩૦ કલાકથી ૧૫.૪૦ કલાક સુધી સમગ્ર મુંબઈમાં કુલ ૧૨ બોમ્બ વિસ્ફોટ થયા. મોટાભાગના બોમ્બ કાર બોમ્બ હતા પરંતુ કેટલાક સ્કૂટરમાં હતા.
પૂણ્યતિથિ:-
૨૦૧૦ – પી. સી. વૈદ્ય, જાણીતા ગાંધીવાદી, શીક્ષણવિદ, વિદ્વાન ગણિતશાસ્ત્રી અને ભૌતિકશાસ્ત્રવિદ્
પ્રહલ્લાદભાઈ ચૂનીલાલ વૈદ્ય, જેઓ પી. સી. વૈદ્ય તરીકે જાણીતા હતા, નો જન્મ જુનાગઢ જિલ્લાના શાહપુર ગામે ૨૩ મે ૧૯૧૮ના રોજ થયો હતો.
શૈશવકાળથી જ તેમણે પોતાની ગણિતક્ષેત્રે આગવી પ્રતિભા બતાવી હતી. મોટા ભાગનો શાળાકિય અભ્યાસ ભાવનગરમાં લઇને તેઓ મુંબઇ ઉચ્ચ અભ્યાસ માટે જતા રહ્યા. ત્યાં ઇસ્માઇલ યુસુફ કોલેજમાં અભ્યાસ કર્યા બાદ તેઓ રોયલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ સાયન્સમાં જોડાણા. ત્યાં તેઓને ભૌતિક વિજ્ઞાન અને ગણિતમાં સ્નાતકની ઉપાધી મળી. વળી ત્યાં આગળ ભણતા તેઓ વ્યવહારુ ગણિત (Applied Mathematics) વિષય સાથે અનુસ્નાતક ની પદવી પ્રાપ્ત કરી.
૧૯૪૨માં પી. સી. વૈદ્યને સાપેક્ષવાદના સિદ્ધાંતનો અભ્યાસ કરવાની ઇચ્છા થઇ. આ અનુસંધાને તેમણે વિખ્યાત ભૈતિક વિજ્ઞાની શ્રી જ્યંત નરલિકર ના પિતા વિ. વિ. નરલિકરને પત્ર લખ્યો. વિ.વિ. નરલિકરએ તેમને સંશોધન માટે આમંત્ર્યા અને તુરંત તેઓ બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટી, વારાણસી જવા રવાના થયા. ત્યાં તેઓ એ ૧૦ મહિના સુધી સાપેક્ષવાદનો અભ્યાસ કર્યો. આ ગાળા દરમિયાન સ્વાતંત્ર ચળવળ જોર-શોરથી ચાલતી હતી અને બીજું વિશ્વયુદ્ધ પણ ચાલી રહ્યું હતું. આવા સમયે તઓ ને પોતાનો, પત્ની અને છ મહિનાની પુત્રીનો નિર્વાહ કરવા માટે ફક્ત ભૂતકાળની બચત સિવાય કશો આધાર નહોતો.
આ પરિસ્થિતિમાં સ્પેઇસટાઇમ જ્યોમિટ્રિ ની પરિક્પના તેમના મનમા ઘડાઇ અને ફક્ત એક જ અઠવાડિયામાં વૈદ્ય મેટિક્સ શોધાયું. ૧૯૪૯માં તેમણે ગણિતમાં પીએચ.ડી. ની ઉપાધી મેળવી લીધી.શ્રીવૈદ્યની જળહળતી કાર્યકીર્દીએ તેમને ભારત તથા દુનિયાના અન્ય દેશોમાં પસંદગીના શિક્ષક તરીકે નામના અપાવી. તેમની બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટી ખાતેની શોધ બાદ તેઓ અનેક જગ્યાએ ગણિત ભણાવવા માટે આમંત્રણ મેળવતા. ખાસ કરીને સુરત, મુંબઇ, રાજકોટ વગેરે. ૧૯૪૭-૧૯૪૮ વચ્ચે ટુકાગાળા માટે તેઓ ટાટા ઇન્ટિટ્યુટ ઓફ ફન્ડામેન્ટલ રિસર્ચ ખાતે જોડાયા. ત્યાં તેઓ હોમી ભાભાના સંપર્કમાં આવ્યા કે જેઓ ભારતના અણુ કાર્યક્રમના પિતા ગણવામાં આવે છે. મુંબઇમાં વસવાટની સમસ્યાને લીધે તેઓ ગુજરાત પાછા ફર્યા. ત્યાં આવી તેઓએ વી.પી. કોલેજ – વલ્લભ વિદ્યાનગર, ગુજરાત કોલેજ – અમદાવાદ, એમ.એન. કોલેજ – વિસનગર અને યુનિવર્સિટી ઓફ સાયન્સ – ગુજરાત યુનિવર્સિટી જેવી સંસ્થાઓમાં સેવા આપી.
તેમના સુયશ અને પ્રતિભાને જોઇ ૧૯૭૧માં તેમને ગુજરાત પબ્લિક સર્વિસ કમિશનના ચેરમેન તરીકે નિમવામાં આવ્યા. ત્યાર બાદ તેઓએ યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશનમાં પણ સભ્યપદ મેળવી ૧૯૭૭-૧૯૭૮ ના ગાળામાં કેન્દ્ર સરકારની સેવા કરી. ૧૯૭૮-૧૯૮૦ દરમિયાન તેઓએ ગુજરાત યુનિવર્સિટી ના ઉપ-કુલપતિ તરીકે ફરજ બજાવી. પોતાની જૈફ વયે પણ તેઓ જ્યારે પોતાની મોટી સાઇકલ પર ગાંધી ટોપી પહેરી નિકળતા ત્યારે તેમનો પ્રભાવ વિધ્યાર્થીઓમાં એક આગવી છાપ છોડતો. આ ગાળા દરમિયાન તેમણે તેમનું ધ્યાન સંશોધનને બદલે ગુજરાત તેમજ ભારતનું શિક્ષણ વધુ સુસજ્જ અને વ્યવસ્થિત બને તેમાં આપ્યું.
ઉપરાંત આંતરરાષ્ટ્રિય વૈજ્ઞાનિક સમુદાયમાં તેઓ નિયમિત યોગદાન આપતા. જુન ૧૯૭૧માં ઇન્સ્ટિટ્યુટ હેનરિ પોઇન્કેર, પેરિસ ખાતે તેઓએ અત્યંત માહિતીપ્રદ અભ્યાસક્રમ લીધો. વળી કોપનહાગન ખાતે સામાન્ય સાપેક્ષતા અને ગુરુત્વાકર્ષણ પર મળેલી છઠ્ઠિ ઇન્ટરનેશનલ કોન્ફરન્સમાં આજ ગાળા દરમિયાન ભાગ લીધો.જીવનના અંતીમ વર્ષોમાં, માંદગીને લીધે, તેમણે પોતાના અમદાવાદ ખાતેના સરદારનગર ઘરમાં પોતાનો સમય વિતાવ્યો. તેમને કિડનીનો રોગ થયો હોવાનું નિદાન થયેલ અને ૧૨ માર્ચ ૨૦૧૦ના રોજ તેઓ અવસાન પામ્યા. હાલ, તેમના પરિવારમાં ચાર પુત્રીઓ કુમુદ, સ્મિતા, દર્શના અને હિના છે.
તહેવાર/ઉજવણી
વિશ્વ કિડની દિન
વિશ્વ કિડની દિવસ (WKD) એ વૈશ્વિક આરોગ્ય જાગૃતિ અભિયાન છે જે કિડનીના મહત્વ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને વિશ્વભરમાં કિડની રોગ અને તેની સાથે સંકળાયેલી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓની આવૃત્તિ અને અસરને ઘટાડે છે.વિશ્વ કિડની દિવસ દર વર્ષે માર્ચ મહિનામાં બીજા ગુરુવારે મનાવવામાં આવે છે. આ રજાની શરૂઆતમાં, ૬૬ દેશોએ ૨૦૦૬ માં આ તારીખનું અવલોકન કર્યું. બે વર્ષમાં, આ સંખ્યા વધીને ૮૮ થઈ. WKD એ ઇન્ટરનેશનલ સોસાયટી ઑફ નેફ્રોલોજી (ISN) અને ઇન્ટરનેશનલ ફેડરેશન ઑફ કિડની ફાઉન્ડેશન્સ (IFKF)ની સંયુક્ત પહેલ છે. આ રજાનો હેતુ કિડનીની સ્થિતિ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો હતો; જો કે ઘણા સારવાર યોગ્ય છે, તે મોટી વસ્તી માટે ગૌણ તબીબી ચિંતા છે.
આ પણ વાંચો – TODAY HISTORY : શું છે 10 માર્ચની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ
આ પણ વાંચો – TODAY HISTORY : શું છે 9 માર્ચની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ
આ પણ વાંચો – TODAY HISTORY : શું છે 8 માર્ચની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ
