Hiren Dave
સંકલન:-પોપટભાઇ પટેલ,ઘેલડા
TODAY HISTORY : આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના (TODAY HISTORY) પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં (TODAY HISTORY) નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.
ઈ.સ. ૧૫૬૪ – મુઘલ બાદશાહ અકબરે જઝિયાવેરો લેવાની શરુઆત કરી.
જઝિયા એક પ્રકારનો પ્રોપર્ટી ટેક્સ છે. તે મુસ્લિમ રાજ્યોમાં રહેતા બિન-મુસ્લિમ લોકો પાસેથી એકત્રિત કરવામાં આવે છે. હિન્દુસ્તાનીમાં ફક્ત મુસ્લિમોને જ રહેવાની છૂટ હતી અને જો કોઈ બિન-મુસ્લિમ તે રાજ્યમાં રહેવા માંગતો હોય તો તેણે જઝિયા ચૂકવવા પડશે. આ આપ્યા પછી, બિન-મુસ્લિમ લોકો ઇસ્લામિક રાજ્યમાં તેમના ધર્મનું પાલન કરી શકશે.મુહમ્મદ બિન કાસિમના આક્રમણ પછી ભારતમાં જિઝિયા કર લાદવાનો પ્રથમ પુરાવો જોવા મળે છે. તેમણે જ ભારતમાં સૌપ્રથમ સિંધ પ્રાંતના દેવલમાં જઝિયા કર લાદ્યો હતો. આ પછી, જેણે જિઝિયા ટેક્સ લગાવ્યો તે દિલ્હી સલ્તનતના સુલતાન ફિરોઝ તુગલક હતા. તેણે જઝિયાને ખરજ (જમીન મહેસૂલ)માંથી દૂર કરીને અલગ કર તરીકે વસૂલ કર્યો. અગાઉ બ્રાહ્મણોને આ કરમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી.
આ પહેલો સુલતાન હતો જેણે બ્રાહ્મણો પર પણ જઝિયા ટેક્સ લગાવ્યો હતો. ફિરોઝ તુઘલકના વિરોધમાં દિલ્હીના બ્રાહ્મણોએ ભૂખ હડતાળ કરી. છતાં ફિરોઝ તુગલકે તેને ખતમ કરવા માટે કોઈ ધ્યાન આપ્યું ન હતું. અંતે દિલ્હીના લોકોએ બ્રાહ્મણોને બદલે જિઝિયા આપવાનું નક્કી કર્યું.આ પછી, લોદી વંશના શાસક સિકંદર લોદીએ જઝિયા કર લાદ્યો.
દિલ્હી સલ્તનતના વિસ્તરણ સાથે, જીઝિયા કરનો વિસ્તાર પણ વધ્યો. અલાઉદ્દીન ખિલજીએ જિઝિયા અને ખરજ ન ચૂકવી શકતા લોકોને ગુલામ બનાવવાનો કાયદો બનાવ્યો. તેના કર્મચારીઓએ આવા લોકોને ગુલામ બનાવીને સલ્તનતના શહેરોમાં વેચી દીધા જ્યાં ગુલામ મજૂરીની ભારે માંગ હતી. મુસ્લિમ દરબારના ઈતિહાસકાર ઝિયાઉદ્દીન બરાનીએ લખ્યું છે કે બયાનના કાઝી મુગીસુદ્દીને અલાઉદ્દીનને સલાહ આપી હતી કે ઈસ્લામને હિંદુઓનો અનાદર અને અપમાન કરવા માટે હિંદુઓ પર જિઝિયા લાદવાની જરૂર છે. તેણે એ પણ સલાહ આપી કે જીઝિયા લાદવી એ સુલતાનની ધાર્મિક ફરજ છે.
સલ્તનતની બહારના મુસ્લિમ શાસકોએ પણ હિંદુઓ પર જીઝિયા કર લાદ્યો હતો. સિકંદર શાહે કાશ્મીરમાં સૌપ્રથમ જીઝિયા ટેક્સ લાદ્યો હતો. તે કટ્ટર શાસક હતો અને તેણે હિંદુઓ પર ભારે અત્યાચારો કર્યા હતા. તે પછી તેનો પુત્ર ઝૈનુલ આબેદિન (૧૪૧૨-૨૦) શાસક બન્યો અને સિકંદર દ્વારા લાદવામાં આવેલ જીઝિયાને નાબૂદ કર્યો. તેઓ જીઝિયા કર નાબૂદ કરનાર પ્રથમ શાસક હતા. અહમદ શાહ (૧૪૧૧-૧૨)ના શાસન દરમિયાન ગુજરાતમાં જઝીયા પ્રથમ વખત લાદવામાં આવી હતી. તેણે જિઝિયા એટલી કડક રીતે વસૂલ્યું કે ઘણા હિંદુઓને મુસ્લિમ બનવાની ફરજ પડી.શેરશાહના સમયમાં જિઝિયાને ‘શહેર કર’ કહેવામાં આવતું હતું.
જિઝિયા કર નાબૂદ કરનાર પ્રથમ મુઘલ શાસક અકબર હતો. બ્રાહ્મણોએ જઝિયા ટેક્સનો સૌથી પહેલા વિરોધ કર્યો.તેઓએ કહ્યું કે અમે હિંદુ નથી, આ વિદેશીઓએ આપેલા શબ્દો છે. અમે માત્ર સનાતની છીએ, પાછળથી અકબરે ૧૫૬૪ માં જઝિયા નાબૂદ કરી, પરંતુ ૧૫૭૫ માં તેને ફરીથી લાગુ કરી. આ પછી ૧૫૭૯-૮૦માં તેને ફરીથી નાબૂદ કરવામાં આવ્યો. ઔરંગઝેબે ૧૬૭૯માં જઝિયા કર લાદ્યો હતો. તેમના રાજ્યમાં હિંદુઓએ પણ જિઝિયા ટેક્સ વિરુદ્ધ બળવો કર્યો હતો, જેના કારણે કેટલીક જગ્યાએ જિઝિયા હટાવી દેવામાં આવ્યો હતો.૧૭૧૨ માં, જહાંદર શાહે તેના મંત્રીઓ ઝુલ્ફીકાર ખાન અને અસદ ખાનના કહેવા પર ઔપચારિક રીતે જીઝિયા નાબૂદ કરી.
આ પછી, ફર્રુખશીયારે ૧૭૧૩ માં જઝિયા વેરો હટાવ્યો પરંતુ તેણે ૧૭૧૭ માં જઝિયાને ફરીથી લાગુ કર્યો. આખરે ૧૭૨૦માં, મુહમ્મદ શાહ રંગીલાએ જયસિંહની વિનંતી પર હંમેશ માટે જિઝિયા કર નાબૂદ કર્યો.દક્ષિણ ઇટાલીના મુસ્લિમ શાસકોએ સિસિલી અને બારીના બિન-મુસ્લિમો પર જિઝિયા કર લાદ્યો. તે પછી, નોર્મન વિજય પછી, મુસ્લિમ લઘુમતીઓ પર આ કર લાદવામાં આવ્યો અને તેને જીઝ્યા (સ્થાનિક જોડણી ‘ગીસિયા’) પણ કહેવામાં આવતું હતું.ખ્રિસ્તીઓ અને યહૂદીઓ પાસેથી એકત્ર કરાયેલ જિઝ્યા, ઓટ્ટોમન તિજોરી માટે ભંડોળનો મુખ્ય સ્ત્રોત હતો.
૧૭૭૧- સિવિલ એન્જિનિયર્સની સોસાયટીની પ્રથમ બેઠક (લંડનમાં), (વિશ્વની સૌથી જૂની એન્જિનિયરિંગ સોસાયટી).
૧૮મી સદીના અંતમાં અને ૧૯મી સદીની શરૂઆતમાં ઘણા વિદ્વાન સમાજો અને વ્યાવસાયિક સંસ્થાઓની સ્થાપના જોવા મળી હતી (ઉદાહરણ તરીકે, રોયલ સોસાયટી અને લો સોસાયટી). ૧૮ મી સદીના ઉત્તરાર્ધથી કેટલાક વર્ષોથી પોતાને સિવિલ એન્જિનિયર તરીકે ઓળખાવતા જૂથો મળી રહ્યા હતા, ખાસ કરીને જ્હોન સ્મેટન (તેમના મૃત્યુ પછી સ્મેટોનીયન સોસાયટીનું નામ બદલીને) દ્વારા ૧૭૭૧માં રચાયેલ સિવિલ એન્જિનિયર્સની સોસાયટી. તે સમયે, બ્રિટનમાં ઔપચારિક ઇજનેરી કોર્પ્સ ઓફ રોયલ એન્જિનિયર્સના લશ્કરી ઇજનેરો સુધી મર્યાદિત હતી, અને તે સમયે પ્રચલિત સ્વ-સહાયની ભાવનામાં અને નવા ‘સિવિલિયન એન્જિનિયર્સ’ માટે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે, સિવિલની સંસ્થા. એન્જિનિયર્સની સ્થાપના વિશ્વની પ્રથમ વ્યાવસાયિક એન્જિનિયરિંગ સંસ્થા તરીકે કરવામાં આવી હતી.
૧૮૮૭ – ક્રિકેટની પ્રથમ સત્તાવાર ટેસ્ટ મેચ ૧૫-૧૯ માર્ચના રોજ ઓસ્ટ્રેલિયાના મેલબોર્નમાં રમાઈ હતી. ઓસ્ટ્રેલિયા ૪૫ રને જીત્યું હતું.
ફ્રેડ ગ્રેસ દ્વારા પ્રતિસ્પર્ધી પ્રવાસની દરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી, પરંતુ તેને રદ કરવામાં આવી હતી, જેના કારણે ઑસ્ટ્રેલિયન વસાહતોના મોટા ભાગના શ્રેષ્ઠ ખેલાડીઓ જેમ્સ લિલીવ્હાઇટની ટીમ સામેની બે મેચોમાં ભાગ લેવા સક્ષમ બન્યા હતા. ફ્રેડ સ્પોફોર્થ, જેને સર્વશ્રેષ્ઠ ઓસ્ટ્રેલિયન ઝડપી બોલર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તેણે વિકેટ-કીપર તરીકે બિલી મર્ડોકની બાદબાકીના વિરોધમાં પ્રથમ મેચમાંથી વિવાદાસ્પદ રીતે ખસી ગયો હતો. 15 માર્ચ 1877ના રોજથી બંને પક્ષોએ બે મેચ રમી, બાદમાં ટેસ્ટ મેચો નક્કી કરવામાં આવી અને શ્રેણી 1-1થી ડ્રો થઈ.
તા.૧૫-૧૯ માર્ચ ૧૮૭૭
(ટાઇમલેસ ટેસ્ટ)
સ્કોરકાર્ડ
ઓસ્ટ્રેલિયા v/s ઇંગ્લેન્ડ
ઓસ્ટ્રેલિયા
245 (169.3 ઓવર)
ચાર્લ્સ બેનરમેન 165 (r/h)
આલ્ફ્રેડ શો 3/51 (55.3 ઓવર
104 (68 ઓવર)
ટોમ હોરન 20 (32)
આલ્ફ્રેડ શો 5/38 (34 ઓવર
ઈંગ્લેન્ડ
196 (136.1 ઓવર)
હેરી જુપ 63 (241)
બિલી મિડવિન્ટર 5/78 (54 ઓવર
108 (66.1 ઓવર)
જ્હોન સેલ્બી 38 (81)
ટોમ કેન્ડલ 7/55 (33.1 ઓવર)
ઓસ્ટ્રેલિયા ૪૫ રને જીત્યું.
૧૮૮૮- ૧૮૮૮ના એંગ્લો-તિબેટીયન યુદ્ધની શરૂઆત.
સિક્કિમ અભિયાન એ ૧૮૮૮નું બ્રિટિશ સૈન્ય અભિયાન હતું જે સિક્કિમ રાજ્યમાંથી તિબેટીયન દળોને હાંકી કાઢવાનું હતું. સંઘર્ષના મૂળ સિક્કિમ પર આધિપત્ય માટે બ્રિટિશ-તિબેટીયન સ્પર્ધામાં છે.૧૮૮૮માં શરૂ કરીને, જ્યારે અંગ્રેજો પર વાટાઘાટો ચાલી રહી હતી ત્યારે લશ્કરી ઉકેલ માટે તૈયાર હતા. જાન્યુઆરીમાં તેઓએ રોંગલી પુલ અને રસ્તાના સમારકામ માટે ૩૨ મા પાયોનિયર્સના મુખ્ય મથક અને એક પાંખને સરહદ પર મોકલ્યા અને તેરાઈમાં સેવોક અને રિયાંગ ખાતે અભિયાન માટે વિશ્રામ સ્થાનો તૈયાર કર્યા. તિબેટની સરકારને ૧૫ માર્ચ સુધીમાં તેમના સૈનિકોને પાછા ખેંચી લેવાનું અલ્ટીમેટમ મળ્યું.
૨૫ ફેબ્રુઆરીએ બ્રિગેડ-જનરલ થોમસ ગ્રેહામ આરએને કૂચ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો. તેમના દળોએ ૨ જી બટાલિયન શેરવુડ ફોરેસ્ટર્સ (નોટિંગહામશાયર અને ડર્બીશાયર રેજિમેન્ટ), મુખ્ય મથક ૧૩મી બંગાળ પાયદળ, 9-1મી ઉત્તરી વિભાગ રોયલ આર્ટિલરી અને ૩૨મી પાયોનિયર્સની ચાર બંદૂકો એકત્ર કરી.તેમના આદેશો તિબેટીયનોને લિંગટુમાંથી હાંકી કાઢવા અને જેલેપ લા સુધીના રસ્તા પર ભારતીય નિયંત્રણ પુનઃસ્થાપિત કરવાના હતા, જ્યારે ગંટોક અને તુમલોંગને સંભવિત બદલોથી સુરક્ષિત કરી રહ્યા હતા. તેમને તિબેટમાં પ્રવેશવાની સૂચના આપવામાં આવી ન હતી પરંતુ નિર્ણય તેમના વિવેકબુદ્ધિ પર છોડી દેવામાં આવ્યો હતો.
અવતરણ:-
૧૯૦૧ – ગુરુ હનુમાન – વિજય પાલ યાદવ, ભારતના મહાન કુસ્તી ટ્રેનર (કોચ) અને કુસ્તીબાજ હતા.
ગુરુ હનુમાન, સાચું નામ વિજય પાલ યાદવ, ભારતના પ્રખ્યાત કુસ્તી કોચ હતા અને પોતે પણ ખૂબ સારા કુસ્તીબાજ હતા. તેમણે ભારતીય કુશ્તીને સમગ્ર વિશ્વમાં મહત્વનું સ્થાન અપાવ્યું. કુસ્તીના ક્ષેત્રમાં તેમની વિશેષ સિદ્ધિઓ માટે તેમને ૧૯૮૩માં પદ્મશ્રી એવોર્ડ મળ્યો હતો. અને ૧૯૮૭ માં દ્રોણાચાર્ય એવોર્ડ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.ગુરુ હનુમાનનો જન્મ ૧૫ માર્ચ ૧૯૦૧ના રોજ રાજસ્થાનના ઝુંઝુનુ જિલ્લાના ચિરાવા તાલુકામાં થયો હતો. તેમનું સાચું નામ વિજય પાલ યાદવ હતું. બાળપણમાં તેમની તબિયત ખરાબ હોવાને કારણે, તેમની ઉંમરના છોકરાઓ દ્વારા તેમને ઘણી વાર ત્રાસ આપવામાં આવતો હતો. તેથી, તેણે બાળપણમાં જ તેની તબિયત સુધારવા પર ધ્યાન આપવાનું શરૂ કર્યું અને અખાડામાં જવાનું શરૂ કર્યું. કુસ્તી પ્રત્યેના અપાર પ્રેમને કારણે તેઓ ૨૦ વર્ષની ઉંમરે ઘર છોડીને રાજસ્થાનથી દિલ્હી આવ્યા હતા.
ભારતીય કુસ્તીના આદર્શ દેવ હનુમાનથી પ્રેરિત, વિજય પાલે પોતાનું નામ બદલીને હનુમાન રાખ્યું અને જીવનભર બ્રહ્મચારી રહેવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. તેના પોતાના કથન મુજબ તેણે કુસ્તી સાથે જ લગ્ન કર્યા હતા. આમાં કોઈ અતિશયોક્તિ નથી કારણ કે તેમની નીચે જે પણ કુસ્તીબાજો આગળ આવ્યા હતા, તેટલું સન્માન ભાગ્યે જ કોઈને મળ્યું હતું જેટલું ગુરુ હનુમાનને મળ્યું હતું.કુસ્તી પ્રત્યેના તેમના જુસ્સાને જોઈને, ભારતના પ્રખ્યાત ઉદ્યોગપતિ કૃષ્ણ કુમાર બિરલાએ તેમને દિલ્હીમાં એક અખાડા માટે જમીન દાનમાં આપી. ૧૯૪૦માં તેઓ સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં પણ જોડાયા હતા. તેમણે ૧૯૪૭માં ભારતના ભાગલા વખતે પાકિસ્તાનમાંથી દેશનિકાલ કરાયેલા હિંદુ શરણાર્થીઓની સેવા અને મદદ કરી હતી. ૧૯૪૭ પછી, ગુરુ હનુમાન અખાડા, દિલ્હીમાં કુસ્તીબાજો માટે મંદિર બની ગયું. ૧૯૮૩માં તેમને પદ્મશ્રીથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. આમ, ૧૯૨૯ માં, દિલ્હીનું “બિરલા વ્યાયામશાળા” ગુરુ હનુમાન અખાડાના સ્વરૂપમાં વિસ્તર્યું. તેમણે કુસ્તીના કવરેજ માટે મીડિયાકર્મીઓને પણ વિનંતી કરી હતી. ગુરુ હનુમાન માત્ર ગુરુ જ નહોતા પરંતુ તેમના શિષ્યો માટે પિતા સમાન હતા.
જ્યારે ગુરુ હનુમાને જોયું કે લગભગ તમામ કુસ્તીબાજો તેમની વૃદ્ધાવસ્થામાં આર્થિક મુશ્કેલીઓનો સામનો કરે છે, ત્યારે તેમણે સરકારને કુસ્તીબાજોને રોજગાર આપવા માટે ભલામણ પણ કરી. પરિણામે, આજે રાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓ જીતનારા ઘણા કુસ્તીબાજોની ભારતીય રેલ્વેમાં ભરતી કરવામાં આવે છે. આ રીતે તેઓ હંમેશા તેમના શિષ્યોને પોતાના બાળકોની જેમ મદદ કરતા. તેમની જીવનશૈલી બિલકુલ ગામડાના લોકો જેવી હતી. તેણે જીવનભર ધોતી અને કુર્તા સિવાય બીજું કંઈ પહેર્યું નથી. તેઓ ભારતીય શૈલીની કુસ્તીમાં નિષ્ણાત હતા. તેણે ભારતીય શૈલી અને આંતરરાષ્ટ્રીય કુસ્તી શૈલી બંનેને જોડીને ભારતને ઘણા એશિયન ચેમ્પિયન આપ્યા. કુસ્તીબાજોને કુસ્તીની યુક્તિઓ શીખવવા માટે તેમની લાઠી કુસ્તીના અખાડામાં ખૂબ પ્રખ્યાત હતી. આ લાકડીના કારણે હંસરામ પહેલવાન, સતપાલ, કરતાર સિંહ, ૧૯૭૨ના ઓલિમ્પિયન પ્રેમનાથ, SAIF વિજેતા વીરેન્દ્ર ઠાકરન (ધીરજ પહેલવાન), સુભાષ પહેલવાન જેવા અસંખ્ય કુસ્તીબાજો કુસ્તીના ઉદાહરણ બન્યા.
તેમના શિષ્ય મહાબલી સતપાલ છત્રસાલ સ્ટેડિયમમાં મેટ પર અત્યાધુનિક રીતે કુસ્તીબાજોને તાલીમ આપે છે. આનું પરિણામ એ છે કે તેમના શિષ્ય કુસ્તીબાજોમાં સુશીલ કુમાર, યોગેશ્વર દત્ત અને નરસિંહ યાદવે રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે દેશનું નામ ગૌરવ અપાવ્યું છે. ગુરુ તરીકે તેમનું યોગદાન અદ્ભુત સ્મૃતિ છે. કુસ્તી પ્રત્યેના પ્રેમને કારણે તે દરરોજ સવારે ૩ વાગે ઉઠી જતો હતો. કુસ્તીમાં તેમના સર્વાંગી યોગદાન બદલ ભારત સરકારે તેમને ૧૯૮૭માં “દ્રોણાચાર્ય પુરસ્કાર”થી સન્માનિત કર્યા. તેમના ત્રણ શિષ્યો – સુદેશ કુમાર, પ્રેમ નાથ અને વેદ પ્રકાશ – ૧૯૭૨ કોમનવેલ્થ ગેમ્સમાં સુવર્ણ ચંદ્રક જીત્યા હતા. સતપાલ પહેલવાન અને કરતાર સિંહે ૧૯૮૨ અને ૧૯૮૬ એશિયન ગેમ્સમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા હતા. એટલું જ નહીં, તેમના 8 શિષ્યોએ ભારતનું સર્વોચ્ચ રમત સન્માન અર્જુન એવોર્ડ પણ જીત્યો હતો.
ગુરુ હનુમાન સ્નાતક હતા, જીવનભર શાકાહારી રહ્યા અને મૃત્યુ સુધી બ્રહ્મચર્યનું વ્રત પાળ્યું. ૨૪ મે ૧૯૯૯ ના રોજ ૯૮ વર્ષની ઉંમરે હરિદ્વાર જતા સમયે મેરઠ નજીક કાર અકસ્માતમાં તેમનું અચાનક અવસાન થયું. આમ તે પોતાના જીવનમાં સદી પૂરી કરી શક્યો ન હતો. તેમની આજીવન પ્રતિમા નવી દિલ્હીના કલ્યાણ વિહાર સ્ટેડિયમમાં સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી અને ૯ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ના રોજ દિલ્હીના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન મદનલાલ ખુરાના દ્વારા તેનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું હતું.
આ પણ વાંચો-TODAY HISTORY : શું છે 14 માર્ચની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ
આ પણ વાંચો –TODAY HISTORY : શું છે 13 માર્ચની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ
આ પણ વાંચો –TODAY HISTORY : શું છે 12 માર્ચની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ
